Wojciech Suchoń - Prolegomena do retoryki logicznej.pdf

(6060 KB) Pobierz
WOJCIECH
SUCHOŃ
PROLEGOMENA
DO
RETORYKI
LOGICZNEJ
Wydawnictwo
Uniwersytetu
Jagiellońskiego
Suchoń,
Wojciech:
cpro/egomena
Jo
retoryki
/ogicznej
Książka
wyposażona
jest
w
indeks
oraz
wykaz
literatury
Recenzent:
Redaktor
wydawniczy:
prof,
dr
hab.
Witold
Marciszewski
Lucyna
Sadko
Krystyna
Kajtoch
Korektor:
Wizerunek
na
okładce
przedstawia
Marka
Tulliusza
Cycerona
©
Copyright
by
Wojciech
Suchoń
&
Wydawnictwo
Uniwersytetu
Jagiellońskiego
Wydanie
I,
Kraków
2005
All
rights
reserved
ISBN
83-233-
1988-X
Publikacja
dofinansowana
przez
Wydział
Filozoficzny
Uniwersytetu
Jagiellońskiego
www.wuj.pl
Wydawnictwo
Uniwersytetu
Jagiellońskiego
Redakcja:
ul.
Karmelicka
27/4,
31-131
Kraków
tel.
(012)
423-31-87,
tel./fax
(012)
423-31-60
Dystrybucja:
ul.
Bydgoska
19
C,
30-056
Kraków
tel.
(012)
638-77-83,
(012)
636-80-00
w.
2022
fax
(012)
423-31-60,
(012)
636-80-00
w.
2023
tel.
kom.
0506-006-674,
e-mail:
wydaw@if.uj.edu.pl
Konto:
BPH
PBK
SA
IV/O
Kraków,
nr
62
1060
0076 0000
3200
0047 8769
S
pis
treści
O
d
A
utora
..............................................................................................................
7
W
prowadzenie
..................
."..................................................................................
10
K
ompetencje
logiki
....,:.-......................................................................................15
Zarzuty
wobec
logiki
i
próby
ich
odparcia.....................................................
17
Błędy
logiczne..................................................................................................
23
W
nioskowania
.....................................................................................................
29
W
yrażenia
wieloznaczne
................................................................................
35
Homonimia
i
nieostrość...................................................................................
35
Okazjonalność
i
anafora..................................................................................
42
Amfibologia......................................................................................................
48
E
ntymematy
........................................................................................................
52
Presupozycja.....................................................................................................
53
Implikatura........................................................................................................
61
A
naliza
logiczna
dyskursu
potocznego
.....................................................74
Dyskusja............................................................................................................
75
Rozkazy
i
normy...............................................................................................
84
Pytania
i
odpowiedzi.......................................................................................
92
I
ndeks
...................................................................................................................
102
L
iteratura
.........................................................................................................
105
O
d
A
utora
Tytuł
tej
pracy
nawiązuje
do
książki
[40]
pióra
W.
Marciszewskiego
i
do
spopu­
laryzowanego
przez
Ch.
Perelmana
określenia „nowa
retoryka”-
miana,
pod
którym
czasami
pojawia
się
współcześnie
wątek
analizy
rozumowań
przeprowadzanych
w
języku
naturalnym.
Jest
też
usprawiedliwiony
nazwą
pracowni
założonej
przez
prof.
E.
Żamecką-Biały
w
ramach
Instytutu
Filozofii
UJ,
w
której
autor
jest
zatrud­
niony:
Pracownia
Retoryki
Logicznej.
Sugerując
związek
retoryki
z
logiką,
tytuł
narusza
-
być
może
-
przyzwyczaje­
nia
Czytelnika,
skoro
w
świadomości
powszechnej
retoryka
utrwaliła
się
jako
syno­
nim
ozdobnego
pustosłowia.
Trzeba
jednak
pamiętać,
w
latach
swojej
świetności
retoryka
była
sztuką
mówienia
suaviter
in
modo,
fortiter
in
re
-
pociągającego
pię­
knem,
ale
przede
wszystkim
skutecznego
w
przekonywaniu.
Właśnie
w
tym
punkcie
-
rzetelności
w
uzasadnianiu
przedstawianych
tez
-
retoryka
spotyka
się
z
logiką,
na­
uką,
która
ma
jej
do
zaoferowania
bogaty
plon
analiz
struktur
rozumowania,
gwaran­
tujących
niezawodność
w
przechodzeniu
od
uznanych
przesłanek
do
wniosku,
który
na
ich
podstawie
musi
zostać
uznany.
Retoryka
logiczna
zatem,
to
zespół
informacji
użytecznych
dla
mówcy-dyskutanta
na
temat
mechanizmu
zjawisk
językowych
bada­
nych
przez
logikę
-
zjawisk,
z
którymi
styka
się
on
w
toku
działania
słowem,
zjawisk
których
zrozumienie
pozwoli
mu
właściwie
reagować
na
zachowania
słowne
słucha-
czy-rozmówców.
Argumentacja
„nie
do
odrzucenia”
jest
potrzebna
każdemu:
i
oratorowi,
i
dys­
kutantowi;
każdemu,
kto
chce
przekonywać
do swoich
racji,
intelektualnie
przymusić
do
ich
przyjęcia.
Niestety,
większość
uczestników
standardowych
kursów
logiki
nie
potrafi
samodzielnie
wykorzystać
w
tym
celu
wiedzy
z
nich
wyniesionej.
Oczekują
oni
uzupełnienia
jej
o
dalsze
wskazówki,
wyjaśnienia,
przykłady;
oczekują
przerzu­
cenia
mostu
między
logiką
a
-
praktycznie
z
jej
dorobku
korzystającą-
retoryką.
Logika
praktyczna,
nieformalna,
stosowana,
pragmatyczna,
critical
thinking
-
te
określenia,
zależnie
od
punktu
widzenia
i
predylekcji
terminologicznych
autorów,
umieszczane
w
tytułach
książek
i
wykładów,
mają
zazwyczaj
stanowić
dla
Czytelni­
ka
sygnał,
wątek
aplikacji
logiki
do
rozumowań
spotykanych
na
co
dzień
zostanie
w
nich
obszernie
uwzględniony1.
Polskie
publikacje
mające
w
tytule
takie
zwroty
1
Ciekawe,
filozoficzne
uzasadnienie
potrzeby
rozwijania
logiki
stosowanej,
a
także
prze­
gląd
oczekiwań
ze
strony
nauk
szczegółowych
wobec
niej,
daje
w
[65]
E.
Szumakowicz.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin