Cwiczenia z niemozliwego. O tych, ktorzy s - Magdalena Grochowska.pdf

(3251 KB) Pobierz

Magdalena Grochowska

Ćwiczenia z niemożliwego

...TO oznacza natknięcie się na kamienny mur,

i zrozumienie, że ten mur nie ustąpi żadnym

naszym błaganiom.

z wiersza Czesława Miłosza

Dla J.

Wstęp

Książka Magdaleny Grochowskiej

Ćwiczenia z niemożliwego

stanowi trzecią część niezwykłego cyklu jej opowieści o dylematach

polskiej inteligencji dwudziestego wieku (po

Wytrąconych

z milczenia

i biografii

Jerzy Giedroyc. Do Polski ze snu).

Cykl –

chyba niezamierzony – układa się w wielogłos o splątanych

polskich losach.

To losy ludzi całkiem odmiennych. Obok Jerzego Giedroycia,

twórcy i redaktora „Kultury” paryskiej – Zygmunt Wojciechowski,

twórca i szef Instytutu Zachodniego w Poznaniu; obok księdza Jana

Ziei, kapłana katolickiego i chrześcijanina ekumenizmu

doskonałego – Józef Kuśmierek, komunista epoki okupacji,

niespokojny duch PRL i w końcu zawzięty krytyk dyktatury.

A poza tym: Władysław Hasior i Józef Czapski, Jerzy Andrzejewski

i Jarosław Iwaszkiewicz, Leopold Unger i Leopold Tyrmand, poeci

czasu okupacji (Baczyński, Gajcy, Trzebiński), a z drugiej strony

Czesław Miłosz.

Bohaterowie tych szkiców są osobowościami wybitnymi;

wszystkich cechuje swoista odwaga i nonkonformizm, choć bywa to

odwaga ludzi koniunkturalnych i nonkonformizm konformistów.

Każdy z nich jest po swojemu zatroskany: o Polskę, o wolność

i godność, o świat ludzkich wartości, chociaż pojmowanych inaczej.

Rozmaite były ich wybory: między rozsądkiem przetrwania

a poczuciem powinności uczestnictwa w zbrojnej konspiracji (poeci

lat wojny); między emigracją „niezłomną” (Aniela Mieczysławska)