Historyczne Bitwy 157 - Wyprawa sycylijska 415-413 p.n.e., Grzegorz Lach.pdf

(2221 KB) Pobierz
HISTORYCZNE BITWY
GRZEGORZ LACH
WYPRAWA SYCYLIJSKA
415 - 413 p.n.e.
Bellona
Warszawa
WSTĘP
Książka opowiada dzieje wielkiego przedsięwzięcia Ateń-
czyków, które przez całe wieki podniecało wyobraźnię
starożytnych, a obecnie zostało prawie całkowicie zapom­
niane. Tymczasem miało ono decydujące znaczenie w to­
czącej się od dziesiątków lat rywalizacji ateńsko-spartań-
skiej, dzielącej cały ówczesny świat grecki na dwa zwal­
czające się obozy. Walki, które toczyły się pod oblężonymi
Syrakuzami, wywarły niezaprzeczalny wpływ na grecką
sztukę wojenną — bowiem w stosunkowo krótkim czasie
przeciwnicy stoczyli między sobą kilka dużych bitew na
lądzie i morzu. Przeprowadzono również szereg prac
oblężniczych i kontr-oblężniczych, o rzadko spotykanym
rozmachu. Starcie Aten z Syrakuzami było walką dwóch
równorzędnych potęg. Ateny, opromienione sukcesami
odniesionymi w wojnie z Persami, były postrzegane jako
gwarant bezpieczeństwa wschodnich granic świata grec­
kiego, zaś Syrakuzy, wsławione odparciem inwazji kar-
tagińskiej, pełniły podobną rolę na zachodzie.
Intencją autora było ukazanie drogi, jaką przeszły Syra­
kuzy, aby stać się niekwestionowanym hegemonem sycylij­
skich
poleis
oraz ewolucji, jaką przeszły Ateny, tworząc
1
Poleis
— l. mn. od
polis
— miasto-państwo, powstałe zwykle przez
połączenie kilku gmin w jeden wspólny organizm państwowy.
6
własną
arche.
Poza tym w książce znalazł się rozdział
poświęcony wojnie peloponeskiej, gdyż ekspedycja sycylij­
ska była w gruncie rzeczy jej trzecią fazą. Na zakończenie
zamieszczono opis starcia kartagińsko-greckiego, do którego
doszło po odparciu ateńskiej inwazji, gdyż w gruncie
rzeczy konflikt ten był logicznym następstwem syrakuzań-
skiego zwycięstwa. Książkę kończy opis oblężenia Syrakuz
przez Himilkona, dzięki czemu Czytelnik może porównać
ze sobą prace oblężnicze prowadzone przez Ateńczyków
i Kartagińczyków, działających w bardzo podobnej sytuacji.
Odnośnie do wyprawy sycylijskiej dysporiujemy doskona­
łym źródłem pisanym w postaci
Wojny peloponeskiej
pióra
Tukidydesa. Żył on i tworzył w okresie trwania ekspedycji.
Znał osobiście wielu jej uczestników i na ich relacjach opierał
się, pisząc swoje dzieło. Uzupełnienie stanowią źródła póź­
niejsze, bazujące na zaginionej
Historii powszechnej
Eforosa
i
Dziejach Sycylii
Timajosa. Są to przede wszystkim antyczne
biografie Alkibiadesa i Nikiasza pióra Plutarcha z Cheronei
oraz
Biblioteka historyczna
Diodora Sycylijskiego.
Ekspedycja sycylijska nie miała szczęścia do publikacji
w kraju, nigdy bowiem nie ukazała się monografia, która
zostałaby jej poświęcona. Światowa literatura przedmiotu
może pochwalić się dwoma podstawowymi opracowaniami
dotyczącymi ekspedycji sycylijskiej. Pierwsze, autorstwa
Donalda Kagana,
The Peace of Nicias and the Sicilian
Expedition,
zostało wydane jako trzeci tom monumentalnego
dzieła poświęconego wojnie peloponeskiej. Łączy ono w sobie
opis dziejów wyprawy i zbrojnego pokoju, będącego drugą
fazą wojny peloponeskiej
2
. Drugie opracowanie, pióra Petera
Greena,
The Peace of Nicias and the Sicilian Expedition,
zajmuje się wyłącznie interesującym nas tematem
3
.
D. K a g a n,
The Peace of Nicias and the Sicilian Expedition.
Ithaca
1981.
3
P. G r e e n,
The Peace of Nicias and the Sicilian Expedition,
London
1970.
2
SYCYLIA I GRECY SYCYLIJSCY
PRZED WYBUCHEM WOJNY PELOPONESKIEJ
Pierwotnie Sycylia była zamieszkiwana przez ludy Syka-
nów, Elymów i Sykulów, których pochodzenie stanowi do
dnia dzisiejszego przedmiot dyskusji. Na przełomie XI
i X wieku p.n.e. na wyspie pojawili się pierwsi koloniści
feniccy. Zdołali oni utworzyć silne ośrodki na zachodnim
i północno-zachodnim cyplu Sycylii, spośród których
największe mieściły się w Panormos i Motye. Początek
obecności Greków na wyspie wiązał się ściśle z okresem
wielkiej kolonizacji
1
. Grecy rozpoczęli kolonizowanie wy­
spy dopiero w ostatnim trzydziestoleciu VIII wieku p.n.e.,
lecz proces ten przebiegał bardzo intensywnie — tak że
w V wieku p.n.e. na wyspie funkcjonowało już dziesięć
dużych
poleis
greckich. Były to: Akragas, Gela, Himera,
Kamaryna, Katana, Leontinoj, Naksos, Messana, Selinunt
Najlepszy zarys historii Sycylii znajdzie Czytelnik w opracowaniu:
M.I. F i n l e y ,
A history of Sicily to the Arab Conquest,
London
1968. Historią Wielkiej Grecji (Sycylia i południowa Italia) zajął
się: T.J. D u n b a b i n ,
The Western Greeks,
Oxford 1948. Dzieła te
nigdy nie zostały przetłumaczone na język polski, niemniej niezbędne
wiadomości można znaleźć w opracowaniach o charakterze ogólnym,
zob. N.G.L. H a m m o n d ,
Dzieje Grecji.
Warszawa 1973.
1

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin