Historyczne Bitwy 045 - Niemen 1920, Lech Wyszczelski.pdf

(2328 KB) Pobierz
HISTORYCZNE BITWY
LECH WYSZCZELSKI
NIEMEN
1920
Wydawnictwo Bellona
Warszawa 1991
Opracowanie graficzne serii:
Jerzy Kępkiewicz
Ilustrację na obwolucie proiektował: Michał Maryniak
Redaktor: Jacek Biernacki
Redakcja map: Krzysztof Paleski
Redaktor techniczny: Danuta Wdowczyk
© Copyright by Wydawnictwo Bellona
Warszawa 1991
I
SBN 83-11-07908-0
Wydanie I
Skład — Zakład Poligraficzny Fototype w Milanówku
Druk
— Wojskowe Zakłady Graficzne w Warszawie
Zam. nr 4751
WSTĘP
W czasie wojny polsko-radzieckiej 1919
—1920 r. zostały stoczone
dwie walne bitwy
— warszawska i niemeńska. Pierwsza z nich
decydowała o zachowaniu lub utracie przez Polskę niepodległego
bytu, druga zaś miała ogromny wpływ na kształt wschodniej
granicy państwa polskiego.
Bitwa niemeńska, stoczona na przełomie września i października
1920 r., była następstwem bitwy warszawskiej oraz przyjętej przez
Piłsudskiego strategii, która polegała na dążeniu do całkowitego
rozbicia wojsk radzieckich Frontu Zachodniego. Wojska te po
przeprowadzonej reorganizacji podjęły przygotowania do nowej
ofensywy, w wyniku której dowództwo wroga zamierzało osiągnąć
nakreślony przez władze partyjno-państwowe
Rosji Radzieckiej
cel strategiczny. Celem owym było połączenie bolszewickiej Rosji
ze zrewoltowanymi. Niemcami i rozniecenie rewolucji w całej
Europie.
Po zwycięstwie w bitwie warszawskiej Piłsudski, zdając sobie
sprawę z niepowodzenia lansowanej wcześniej
koncepcji federacyj-
nej, dążył do opanowania znacznych obszarów kresów wschod-
nich. Tymczasem państwo polskie, wyczerpane toczonymi działa-
niami, nie było zdolne na dłuższą metę do kontynuowania wojny.
Do szybkiego podpisania układu pokojowego dążyli zarówno
członkowie rządu, jak i posłowie na sejm. Piłsudski zdawał sobie
sprawę z tego, że strona polska ma niewiele czasu na prze-
prowadzenie kolejnej operacji. Jednocześnie słusznie przypuszczał,
że linia osiągnięta przez wojska polskie będzie zarazem przyszłą
6
granicą między obu państwami. W takich oto okolicznościach
narodził się plan bitwy niemeńskiej.
Bitwa warszawska urosła w okresie międzywojennym do rangi
symbolu. Poświęcono jej wiele prac i publikacji wspomnieniowych,
wśród których na szczególną uwagę zasługują dzieła: Józefa
Piłsudskiego
1
, Władysława Sikorskiego
2
, Michaiła Tuchaczew-
skiego
3
i J. N. Siergiejewa
4
. Bitwa niemeńska natomiast nie
doczekała się jak dotąd szerszej popularyzacji.
W okresie międzywojennym na temat bitwy niemeńskiej pow-
stało tylko kilka prac. Najcenniejsze spośród nich są wydane z
inicjatywy Wojskowego Biura Historycznego studia operacyjne i
taktyczne
5
. W studiach tych, zawierających analizę prowadzonych
działań wojennych, zostały zamieszczone także pełne teksty
rozkazów Naczelnego Wodza, rozkazów operacyjnych dowódców
poszczególnych armii, a ponadto wybrane meldunki.
Wśród poświęconych bitwie niemeńskiej publikacji wspom-
nieniowych na osobną wzmiankę zasługują prace Adama Bor-
kiwicza
6
, Zdzisława Maćkowskiego i Bronisława Sikorskiego
7
,
Leona Berbeckiego
8
, Jana Dąbskiego Wincentego Witosa
10
, oraz
Stanisława Grabskiego. Wiele ważnych ustaleń z punktu widzenia
interesującej nas tematyki zawierają również opracowania
J. P i
ł
s u d s k i,
Rok 1920,
Warszawa 1924.
W. S i k o r s k i ,
Nad Wisłą i Wkrą. Studia z polsko-rosyjskiej
wojny
1920 r.,
Lwów —
Warszawa
— Kraków 1928.
3
M. T u c h a c z e w s k i ,
Pisma wybrane,
t. I, Warszawa 1966.
4
J. N. S i e r g i e j e w,
Od Dźwiny ku Wiśle,
Warszawa 1925.
5
T. K u t r z e b a ,
Studia operacyjne z historii wojen polskich 1918
—
1921,
t. II,
Bitwa nad Niemnem (wrzesień — październik 1920),
Warszawa
1926;
Studia taktyczne z historii wojen polskich 1918
—
1921
(dalej cyt.:
Studia taktyczne...),
t. IV,
Bój pod Wołkowyskiem,
Warszawa 1924, t.
VIII,
Bój pod Brzostowicami,
Warszawa 1928, t. X,
Bój pod Lidą,
Warszawa 1930.
6
A. B o r k i e w i c z ,
Dzieje 1-go
pułku Legionów,
Warszawa 1927.
7
Z.
M a ć k o w s k i
, B. S i k o r s k i ,
Od Słuczy do Dźwiny. Z walk 3 dywizji
Legionów na froncie wschodnim w 1920 roku,
Warszawa
1
2
L. B e r e b e c k i ,
Pamiętniki,
Katowice 1959.
J. D ą b s k i,
Pokój ryski. Wspomnienia, pertraktacje, tajne układy
z Joffem, listy,
Warszawa 1931.
10
W. W i t o s ,
Moje wspomnienia,
t. I, Paryż 1964.
11
S. G r a b s k i ,
Pamiętniki,
t. I
—
II, Warszawa 1989.
9
8

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin