Historyczne bitwy 026 - Kostrzyń 1945, Andrzej Toczewski.pdf

(2780 KB) Pobierz
HISTORYCZNE
BITWY
ANDRZEJ
TOCZEWSKI
KOSTRZYN
Wydawn i ctwo
Ministerstwa
Obrony
W a r s z a w a 19 8 8
1945
Narodowej
Opracowanie graficzne serii: Jerzy Kępkiewicz
ilustrację na obwolucie projektował: Waldemar Żaczek
Redaktor: Jacek Biernacki
Redaktor techniczny: Grażyna Woźniak
Opracowanie kartograficzne: Iwona Ziemkiewicz
® Copyright by wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej
Warszawa 1988
ISBN 83-11-07491-7
WSTĘP
Styczeń 1945 r. był na pewno jednym z przełomowych miesię-
cy w dziejach Europy i naszego narodu. Poprzedziły go zimowe
przygotowania do generalnego szturmu na kierunku berliń-
skim Przygotowania te rozpoczęto już w końcu października
1944 r., kiedy to wojska radzieckie, w wyniku zwycięstw odnie-
sionych latem i jesienią, wyszły nad dolny Niemen, Narew
i środkową Wisłę, a także wkroczyły do Słowacji i na teryto-
rium Węgier.
Kiedy ruszyła znad Wisły nawałnica radzieckiej ofensywy
zimowej, nie było wówczas już tajemnicą, iż klęska III Rzeszy
jest kwestią najbliższych dni. W wyniku potężnych pancernych
uderzeń podczas pierwszych dni szturmu zostały rozbite głów-
ne siły broniących się rozpaczliwie wojsk niemieckich i kolejne
dni stanowiły jedno pasmo ciężkich ciosów zadawanych im
przez Armię Radziecką. Natarcie wojsk radzieckich było tak
skuteczne i błyskawiczne, iż wieczorem ostatniego dnia stycznia
czołowe oddziały wyszły nad Odrę w rejonie Kostrzyna
i uchwyciły niewielki przyczółek na lewym brzegu rzeki.
W dniu tym rozpoczęły się również walki o zdobycie Kos-
trzyna, jednego z większych bastionów, jaki znajdował się na
drodze do stolicy hitlerowskich Niemiec.
Bitwa o Kostrzyn przybrała od samego początku niezwykle
zażarty charakter i trwała dwa miesiące. Stała się częścią skła-
dową walk wojsk 1 Frontu Białoruskiego o przełamanie i zdo-
bycie linii środkowej Odry — rzeki, która zajmuje szczególne
miejsce w dziejach Słowiańszczyzny i narodu polskiego.
6
W hitlerowskich koncepcjach obrony doniosłą rolę odgrywa-
ły twierdze, które według goebbelsowskiej propagandy miały
pełnić funkcję swego rodzaju „łamaczy fal". Zadaniem ich było
związanie jak największej liczby nacierających wojsk radziec-
kich, a co za tym idzie zyskanie na czasie. Koncepcje to stano-
wiły oczywiście tylko spekulacje, bowiem, jak juz wcześniej
wykazały doświadczenia I wojny światowej, przydatność
twierdz była nikła lub jeszcze częściej żadna.
W okresie międzywojennym odstąpiono od założeń obrony
okrężnej twierdz, przyjmując za obowiązujący system rejonów
umocnionych, które często wchłonęły zachowane twierdze.
Również dowództwo niemieckie tam, gdzie było to możliwe,
wykorzystywało twierdze jako element maksymalnie rozległych
obszarów umocnionych. Lecz takie rozwiązania okazały się
w praktyce najczęściej nierealne z powodu braku odpowiednich
sił do obsadzenia garnizonów. Stąd „łamacze fal" stawały się
kolejno w szybkim tempie kotłami, których los był z góry prze-
sądzony.
By zdobyć w 1945 r. Berlin, wpierw trzeba było uchwycić
Odrę wraz z jej twierdzami. Szczególna rola, jaka przypadła
środkowej Odrze w niemieckim systemie obrony, wynikała
z planów hitlerowskiego dowództwa, które zakładało, iż rzeka
ta miała być główną linią oporu III Rzeszy. Odra była bowiem
ostatnią poważną przeszkodą dla nacierających wojsk radziec-
kich nie tylko ze względu na jej szerokość, lecz również z tego
powodu, że stanowiła ona ufortyfikowaną rubież. Z operacyj-
nego punktu widzenia był to niewątpliwy klucz do Berlina.
Przełamanie obrony niemieckiej na Odrze, a zwłaszcza opano-
wanie tego odcinka, gdzie mieściły się dwie twierdze Kostrzyn
i Frankfurt, oznaczało „operacyjne otwarcie bram stolicy hitle-
rowskich Niemiec".
Bardzo ważną rolę w obronie berlińskiego kierunku strategi-
cznego wyznaczono twierdzy kostrzyńskiej, nazywanej często,
nie bez powodu, berlińską bramą. Ten stary słowiański gród
obronny, zbudowany około 960 r. przez Mieszka I, od wieków
pełnił w czasie działań militarnych na tym obszarze doniosłą
funkcję.
Spoglądając z perspektywy mijającego tysiąca lat naszej pań-
stwowości na dziejową rolę obronnego systemu Odry, należy

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin