Historyczne Bitwy 167 - Wilno 1919-1920, Lech Wyszczelski.pdf

(2181 KB) Pobierz
Bellona SA prowadzi sprzedaż wysyłkową swoich książek
za zaliczeniem pocztowym z rabatem do 20 procent od ceny
detalicznej.
Nasz adres:
Bellona SA
ul. Grzybowska 77
00-844 Warszawa
Dział Wysyłki tel.:
022 457 03 06, 022 652 27 01
Fax: 022 620 42 71
Internet:
www.bellona.pl
e-mail: biuro@bellona.pl
www.ksiegarnia.bellona.pl
Opracowanie graficzne serii:
Jerzy Kępkiewicz
Ilustracja
na okładce:
Daniel Rudnicki
Redaktor merytoryczny:
Adam Gałązka
Redaktor prowadzący: Kornelia Kompanowska
© Copyright by Lech Wyszczelski.
Warszawa 2000
© Copyright by Bellona Spółka Akcyjna. Warszawa 2000
ISBN 978-73-11-11249-0
HISTORYCZNE BITWY
LECH WYSZCZELSKI
WILNO 1919-1920
BELLONA
Warszawa
WSTĘP
Wilno, największe wraz z
Lwowem polskie miasto kresowe,
przechodziło
u zarania odrodzenia w 1918 r. niepodległej
Polski
burzliwe dzieje. Wpływ na to miały uwarunkowania
historyczne i etnograficzne. Wilno było bowiem stolicą
Wielkiego Księstwa Litewskiego, wchodzącego do roz-
biorów Polski w skład Rzeczpospolitej Obojga Narodów.
Przez
Litwinów traktowane było jako ich historyczna
stolica. Jednak z drugiej strony było zamieszkane, wręcz
zdominowane, przez
Polaków. Dla Polaków było symbolem
ich kultury kresowej, miastem słynnym z walk
narodowo-
wyzwoleńczych, dużym ośrodkiem życia naukowego i waż-
nym centrum administracyjnym.
Historia sprawiła, że zarówno Wilno, jak i cala Wileń-
szczyzna były w zdecydowanej większości zamieszkane
przez
ludność polską, która jednoznacznie opowiadała się
za wejściem tych ziem w skład odrodzonej Polski. Z kolei
Litwini, naród stosunkowo nieliczny — liczący około
4 mln
ludności, ale bardzo wyczulony na sprawę utworzenia
w pełni samodzielnego państwa — wysunęli bardzo rosz-
czeniowy program terytorialny,
który stawiał
na pierwszym
miejscu racje historyczne, a nie etnograficzne. Nie od-
powiadało to duchowi ówczesnej Europy
i
świata,
bowiem
6
przywódcy wielkich zwycięskich mocarstw opowiadali się
za powstaniem w powojennej Europie państw narodowych,
których granice wytyczane miały być głównie w oparciu
o kryteria etnograficzne. Poza tym Litwini bali się panicznie
jakiejkolwiek formy powiązania ich państwa z Polską,
pamiętając
o
wcześniejszej
dominacji
Polaków
nad nimi
—
w tym
także
dominacji kulturowej.
Zarówno liderzy polskiego, jak i litewskiego ruchu
niepodległościowego domagali się utworzenia ich niepod-
ległych państw, ale wysuwali diametralnie odmienne pro-
gramy ich kształtu terytorialnego. Było to zarzewiem
konfliktu,
którzy przybrał formę niewypowiedzianej wojny,
w której dochodzono swych racji siłą,
czego rezultatem
było prowadzenie przez obie strony ograniczonych działań
militarnych.
Polsko-litewski
spór terytorialny nakładał się na ekspan-
sję bolszewicką, której celem był
eksport rewolucji na
zachód Europy i utworzenie Europejskiej Republiki Rad.
Realizacja tego programu możliwa była jedynie po wcześ-
niejszej sowietyzacji Polski oraz krajów bałtyckich, w tym
Litwy. Rosja Radziecka zainteresowana była więc opano-
waniem Wileńszczyzny,
w tym Wilna, co dwukrotnie
uczyniła
w latach 1919-1920.
Zainteresowani w utrzymaniu,
a nawet pogłębianiu,
polsko-litewskiego
sporu terytorialnego byli Niemcy, którzy
traktowali go jako formę nacisku na Polskę, żeby ograni-
czyła swoje rewindykacyjne zapędy wobec byłych ziem
polskich
zaboru pruskiego. Zabiegali też
o umocnienie
swoich
wpływów
na Litwie.
Wielkie mocarstwa w sprawach polskich nabytków
terytorialnych
na wschodzie wykazywały wielką wstrze-
mięźliwość, licząc
na szybki upadek władzy
bolszewickiej
w Rosji i utworzenie
w niej rządu demokratycznego, który
byłby traktowany jako naturalny ich sojusznik — pamiętaj-
my,
że
Rosja do 1917 r.
była
w koalicji
państw tworzących

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin