Grzyby Seriaporad pl.pdf

(3029 KB) Pobierz
Grzyby. Seriaporad.pl
Autor: Patrick Harding
T³umaczenie: Cezar Matkowski
ISBN: 978-83-246-2282-5
Tytu³ orygina³u:
Mushrooms (Collins GEM)
Format: 115x170, stron: 136
Leœny poradnik. Bawi, uczy, zaskakuje
Wskazówki, jak odró¿niaæ grzyby jadalne od truj¹cych
Czas zbioru i rejon wystêpowania poszczególnych gatunków
Dok³adny opis ponad 240 gatunków grzybów
Bezcenne rady podczas ka¿dego grzybobrania
Dalej z koszem w las, tam przygoda czeka nas!
Rozmiar, kolor i miejsce wystêpowania grzybów.
Budowa grzyba i identyfikowanie go po rodzajach blaszek.
Rozpoznawanie terenów, na których wystêpuj¹ ró¿ne gatunki.
Kolorowe fotografie i rysunki ilustruj¹ce opis ka¿dego grzyba.
Grzybobranie to jeden z naszych ulubionych sportów narodowych. Gdy tylko zbli¿a siê
sezon, lasy ca³ego kraju wype³niaj¹ siê amatorami grzybów. Ka¿de hobby wymaga
jednak odpowiedniej bazy teoretycznej. Jeœli lubisz wiedzieæ, co w³aœciwie zbierasz
i zjadasz, albo po prostu wolisz mieæ stuprocentow¹ pewnoœæ, ¿e w Twoim koszyku
znajduje siê grzyb jadalny, a nie ³udz¹co podobny do niego truciciel, ten nietuzinkowy
poradnik jest idealny dla Ciebie. Doprowadzi Ciê z leœnych ostêpów wprost do garnka
z bezpieczn¹ zup¹ grzybow¹!
Jesteœ ciekawy œwiata, chcesz wiedzieæ wiêcej i wci¹¿ siê czegoœ uczyæ, a nie masz
czasu na czytanie opas³ych poradników?
Seriaporad.pl
to niezwyk³e ksi¹¿eczki, które
szybko, sensownie i bez owijania w bawe³nê wprowadz¹ ka¿dego w interesuj¹cy go
temat. Koniecznie sprawdŸ te¿ pozosta³e tytu³y!
10
g
rzyby
Muchomor czerwony
Amanita muscaria
MUCHOMOROWATE
Bardzo charakterystyczny, powszechnie spotykany
grzyb, często występujący na bajkowych ilustra-
cjach i pocztówkach. Tradycyjnie wykorzystywany
jako środek owadobójczy. Młody owocnik jest cał-
kowicie okryty białą błoną, której pozostałościami
są białe cętki (mogą zanikać z wiekiem) na jaskra-
woczerwonym kapeluszu o lekko ząbkowanej
krawędzi. Muchomor czerwony posiada wolne,
białe blaszki oraz pofałdowany, swobodnie zwisający pierścień. Nasada trzonu pokryta
jest łuskowatymi pierścieniami, stanowiącymi pozostałość pochewki (patrz str. 7).
WIELKOŚĆ
Kapelusz: 10 – 20 cm,
trzon: 15 – 20 cm × 15 – 20 mm.
WYSTĘPOWANIE
Na ogół w sąsiedz-
twie brzóz, ale także sosen i świerków.
SEZON
Od późnego lata
do wczesnej zimy.
TRUJĄCY
Zatrucia śmiertelne rzadkie.
Posiada właściwości halucynogenne.
PODOBNE GATUNKI
Jadalny mu-
chomor cesarski (Amanita
caesarea)
po-
siada pomarańczowoczerwony, zwykle
pozbawiony cętek kapelusz, żółty trzon
i blaszki oraz workowatą pochewkę.
Nie występuje w Polsce.
MUCHOMOROWATE
Muchomor plamisty
Amanita pantherina
Grzyb rzadki, często mylony z muchomorem twar-
dawym (str. 15). Jego jasnobrązowy kapelusz po-
siada ząbkowaną krawędź i regularny wzór złożony
z białych narośli stanowiących pozostałość osłony
(które z wiekiem mogą zanikać). Blaszki grzyba są
białe i wolne, pierścień jest gładki, zwisający. Na bia-
łym trzonie znajduje się kilka łuskowatych pierścieni
umieszczonych nad spęczniałą nasadą.
WIELKOŚĆ
Kapelusz: 5 – 10 cm,
trzon: 6 – 10 cm × 10 – 20 mm.
WYSTĘPOWANIE
Lasy iglaste
i liściaste.
SEZON
Od lata do jesieni.
TRUJĄCY
Spożycie może wywołać
zgon.
PODOBNE GATUNKI
Muchomor
twardawy (Amanita
spissa)
posiada
szare cętki, mniej rzucającą się w oczy
pochewkę i wyraźne ząbki na górnej
powierzchni pierścienia. Muchomor
czerwieniejący (str. 15) również posiada
ząbkowany pierścień i mniej zaznaczo-
ną pochewkę, ale cętki na jego kapelu-
szu mają cielistą barwę.
11
MUCHOMOROWATE
Muchomor twardawy
Amanita spissa
Płaski szarobrązowy kapelusz tego grzyba pokryty
jest nieregularnymi szarymi cętkami, stanowiącymi
pozostałości po osłonie chroniącej młody owoc-
nik. Blaszki grzyba są białe i wolne, zaś jego trzon
posiada biały, zanikający z czasem pierścień o ząb-
kowanej górnej powierzchni. Spęczniała nasada
trzonu ma łuskowe pierścienie, ale nie jest okryta
pochewką.
WIELKOŚĆ
Kapelusz: 5 – 10 cm,
trzon: 10 – 12 cm × 10 – 20 mm.
WYSTĘPOWANIE
Lasy iglaste
i liściaste.
SEZON
Od lata do wczesnej jesieni.
JADALNY
Łatwy do pomylenia
z gatunkami trującymi. Ze względu
na wątpliwe wartości smakowe
nie jest zbierany.
MUCHOMOROWATE
PODOBNE GATUNKI
Muchomor
plamisty (Amanita
pantherina)
różni się
posiadaniem białych cętek na kapelu-
szu, brakiem ząbkowania na pierścieniu
i dodatkowymi pierścieniami na spęcz-
niałej nasadzie trzonu.
Muchomor czerwieniejący
Amanita rubescens
Zaokrąglony kapelusz początkowo pokryty jest ja-
snoszarą osłoną, której pozostałością są cętki. Zwykle
przyjmują one barwę szarą, cielistą lub bladożółtą
i w późniejszym okresie rozwoju umieszczone są
w dużych odstępach od siebie bądź zanikają cał-
kowicie. Sam kapelusz może przyjmować różne
barwy, od beżowej po ciemnobrązową. Blaszki,
miąższ i trzon są białe, ale po uszkodzeniu przybie-
rają różowoczerwoną barwę. Szeroki biały trzon jest silnie spęczniały u nasady, zaś poniżej
pierścienia widoczne są zwykle różowo-brązowe przebarwienia.
WIELKOŚĆ
Kapelusz: 5 – 15 cm,
trzon: 7 – 15 cm × 10 – 25 mm.
WYSTĘPOWANIE
Lasy iglaste i liściaste.
SEZON
Od wczesnego lata do jesieni.
JADALNY
Musi być dobrze ugotowany.
Spożyty na surowo może doprowadzić
do anemii.
PODOBNE GATUNKI
Mylony z mu-
chomorem czerwonym, muchomorem
twardawym i muchomorem zielona-
wym (str. 14, 15 i 17), które nie prze-
barwiają się jednak po ich przecięciu
czy innym uszkodzeniu.
12
g
rzyby
Muchomor zielonawy
(Muchomor sromotnikowy)
Amanita phalloides
MUCHOMOROWATE
Jeden z najbardziej trujących grzybów, będący
częstą przyczyną śmiertelnych zatruć. Po przebi-
ciu się przez białą osłonę jego błyszczący kapelusz
przyjmuje barwę od oliwkowożółtej do zielono-
brązowej i jest pozbawiony plamek. Blaszki grzyba
mają białą barwę i są gęsto umieszczone, pierścień
jest postrzępiony i swobodnie zwisający. Na białym
trzonie widoczne blade przebarwienia w kolorze
kapelusza. Nasada trzonu znajduje się w białej workowatej pochewce. Starsze owocniki
wydzielają nieprzyjemny zapach.
WIELKOŚĆ
Kapelusz: 5 – 12 cm,
trzon: 10 – 12 cm × 10 – 20 mm.
WYSTĘPOWANIE
Lasy liściaste, głów-
nie w sąsiedztwie dębów i buków.
SEZON
Od połowy lata do później
jesieni.
TRUJĄCY
Spożycie doprowadza
do trwałego uszkodzenia nerek i wątroby.
PODOBNE GATUNKI
Mylony
z muchomorem cytrynowym (str. 18),
który ma jaśniejszą barwę, nie posiada
workowatej pochewki i odznacza się
silnym zapachem rzodkwi.
MUCHOMOROWATE
Muchomor cytrynowy
Amanita citrina
Kapelusz tego grzyba ma barwę jasnożółtą z nie-
regularnie rozmieszczonymi żółtobrązowymi frag-
mentami osłony. Występuje też jako odmiana biała
(var.
alba).
Blaszki białe, wolne. Trzon ma jaśniejszy
odcień niż kapelusz, a u jego szczytu znajduje się
biały, ząbkowany na swojej górnej powierzchni
pierścień. U nasady trzonu widoczna bulwiasta
pochewka. Grzyb ten odznacza się zapachem su-
rowych ziemniaków lub rzepy.
WIELKOŚĆ
Kapelusz: 4 – 9 cm,
trzon: 5 – 7 cm × 10 – 15 mm.
WYSTĘPOWANIE
Lasy iglaste i liścia-
ste, najczęściej w sąsiedztwie buków.
SEZON
Od połowy lata do jesieni.
TRUJĄCY
Ma właściwości trujące,
zawiera bufeteninę.
PODOBNE GATUNKI
Muchomor
zielonawy (muchomor sromotniko-
wy) (str. 17) ma ciemniejszą barwę;
muchomor jadowity (str. 19) jest biały;
oba nie posiadają charakterystycznego
ostrego zapachu.
13
MUCHOMOROWATE
Muchomor jadowity
Amanita virosa
Płaski szarobrązowy kapelusz tego grzyba pokryty
jest nieregularnymi szarymi cętkami, stanowiącymi
pozostałości po osłonie chroniącej młody owoc-
nik. Blaszki grzyba są białe i wolne, zaś jego trzon
posiada biały, zanikający z czasem pierścień o ząb-
kowanej górnej powierzchni. Spęczniała nasada
trzonu ma łuskowe pierścienie, ale nie jest okryta
pochewką.
WIELKOŚĆ
Kapelusz: 5 – 10 cm,
trzon: 10 – 15 cm × 10 – 15 mm.
WYSTĘPOWANIE
W lasach iglastych
i liściastych, zwłaszcza pod świerkami
i bukami.
SEZON
Od późnego lata do jesieni.
TRUJĄCY
Objawy analogiczne
do zatrucia muchomorem zielonawym
(sromotnikowym).
MUCHOMOROWATE
PODOBNE GATUNKI
Albinotyczna
forma muchomora cytrynowego
(str. 18) nie posiada workowatej
pochewki. Pieczarki (str. 132 – 136)
nie posiadają pochewki, ich blaszki
mają różową barwę, zaś ich zarodniki
są brązowe.
Muchomor rdzawobrązowy
Amanita fulva
W odróżnieniu od innych powszechnych mucho-
morów ten grzyb oraz podobny do niego — lecz
rzadszy — muchomor mglejarka nie posiadają
pierścienia. Wyłaniający się z białej osłony błysz-
czący kapelusz (lepki w wilgotnym otoczeniu)
odznacza się pomarańczowobrązową barwą prze-
chodzącą w ciemniejszy odcień na podniesionym
szczycie i ząbkowanym brzegu. Blaszki białe, wolne.
Gładki biały trzon zwęża się ku szczytowi, a także posiada delikatne zabarwienie zgodne
z barwą kapelusza. Nasada trzonu znajduje się w białej workowatej pochewce.
WIELKOŚĆ
Kapelusz: 4 – 8 cm,
trzon: 10 – 15 cm × 10 – 15 mm.
WYSTĘPOWANIE
Lasy liściaste
i iglaste.
SEZON
Od połowy lata do jesieni.
JADALNY
Musi być dobrze ugotowa-
ny. Nie zaleca się zbierania.
PODOBNE GATUNKI
Muchomor
mglejarka (Amanita
vaginata)
jest nieco
większy i posiada szary lub szarobrązo-
wy kapelusz.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin