Kiedy usłyszysz, jak nauczyciel wskazuje położenie pasa wyżyn oraz, że w jego obrębie wyróżnia się m.in. Wyżynę Małopolską, Lubelską z Roztoczem oraz Wyżynę Śląską, wstań i głośno przeczytaj całej klasie:
Wyżyna Śląska jest wysunięta najdalej na zachód, odznacza się mało urozmaiconą rzeźbą terenu.
Kiedy usłyszysz informację, że rzeźba terenu na wyżynie Śląskiej jest mało urozmaicona wstań i głośno powiedz:
250 lat temu Wyżyna Śląska była słabo zaludnioną krainą porośniętą lasami.
Kiedy usłyszysz, że 250 lat temu Wyżyna Śląska była słabo zaludnioną krainą porośniętą lasami, wstań i głośno powiedz:
Odkrycie bogatych łóż węgla kamiennego oraz jego wydobywanie spowodowały znaczne zmiany w krajobrazie tego obszaru. Zaczęły powstawać kopalnie, a w ślad za nimi zakłady przemysłowe.
Kiedy usłyszysz informację o odkryciu i wydobywaniu węgla kamiennego na Wyżynie Śląskiej, wstań i głośno podyktuj klasie znaczenie węgla kamiennego:
Węgiel kamienny wykorzystywany jest do produkcji energii elektrycznej, leków i kosmetyków.
Kiedy zapiszecie w karcie pracy znaczenie węgla kamiennego, wstań i głośno powiedz:
Wokół kopalń i fabryk budowano osiedla oraz miasteczka, które rozrastały się tworząc wielki obszar miejski połączony gęstą siecią dróg i linii kolejowych. Zapiszcie tą cechę na karcie pracy.
Kiedy zapiszecie pierwszą cechę krajobrazu, wstań i głośno podyktuj drugą cechę krajobrazu oraz miasta leżące na Wyżynie Śląskiej:
Druga cecha krajobrazu miejsko-przemysłowego wyżyny Śląskiej to kopalnie i zakłady przemysłowe oplecione gęstą siecią miast np.: Katowice, Bytom, Chorzów, Gliwice, Ruda Śląska, Sosnowiec.
Kiedy usłyszysz informację, jakie wielkie miasta tworzą miejsko-przemysłowy krajobraz Wyżyny Śląskiej, wstań i głośno powiedz a klasa niech zanotuje na kartach pracy:
Rozwój przemysłu na tym terenie niesie za sobą negatywne skutki takie jak duże zanieczyszczenie środowiska przyrodniczego. Osiadanie gruntu na skutek zapadania się korytarzy górniczych powoduje pękanie ścian budynków i nawierzchni ulic.
Kiedy usłyszysz o zanieczyszczeniu środowiska, pękaniu ścian budynków i nawierzchni ulic, wstań i głośno powiedz:
Przeciwdziałanie znacznemu pogorszeniu jakości powietrza spowodowanego przez działalność kopalń i zakładów przemysłowych to wykorzystywanie nowoczesnych technologii a na kominach montowanie filtrów ochronnych.
Kiedy usłyszysz informację o wykorzystywaniu nowoczesnych technologii oraz montowaniu filtrów na kominach zakładów przemysłowych w celu ochrony środowiska, wstań i głośno powiedz:
Śląskie rzeki również uległy zanieczyszczeniu, ale sytuacja poprawia się na skutek uruchomienia oczyszczalni ścieków w miastach i przy wielu zakładach.
Kiedy usłyszysz o oczyszczalniach ścieków uruchomionych w miastach i przy wielu zakładach w celu poprawy jakości rzek na terenie Wyżyny Śląskiej, wstań i głośno powiedz oraz poleć zapisanie informacji o hałdach:
Ogromne ilości odpadów górniczych przez lata były usypywane w HAŁDY, czyli wzniesienia utworzone z odpadów przemysłowych.
Kiedy usłyszysz informację o HAŁDACH, wstań i głośno podyktuj:
Pozytywnym elementem, który powstał dzięki rozwojowi przemysłu - Wiele tych hałd przekształcono w tereny zielone (np. Park Śląski w Chorzowie).
Kiedy usłyszysz informację o utworzonych na hałdach terenach zielonych, wstań i głośno podyktuj:
Pozytywnym skutkiem rozwoju przemysłu jest wiele miejsc pracy, które tworzą zakłady przemysłowe, huty i kopalnie.
Kiedy usłyszysz informację o wielu miejscach pracy na Wyżynie Śląskiej, które tworzą zakłady przemysłowe, huty i kopalnie, wstań i głośno powiedz:
Wyżyna Śląska jest atrakcyjna turystycznie ze względu na wiele interesujących obiektów przyrodniczych takich jak Góra Świętej Anny (pozostałość po dawnym wulkanie) czy Pustynia Błędowska, największy w Polsce obszar lotnych piasków (około 33 km2 )
Kiedy usłyszysz informację o przyrodniczych atrakcjach turystycznych takich jak Góra Świętej Anny czy Pustynia Błędowska, wstań i głośno powiedz:
Wyżyna Śląska ma również wiele atrakcyjnych turystycznie historycznych miejsc np. zamek w Pszczynie z XI lub XII wieku, w którym mieści się obecnie muzeum z pięknymi cesarskimi apartamentami.
Kiedy usłyszysz informację o zamku w Pszczynie, wstań i głośno powiedz:
Charakterystyczną budowlą okręgu miejsko-przemysłowego Wyżyny Śląskiej jest hala widowiskowo-sportowa Spodek w Katowicach, gdzie odbywają się nie tylko imprezy sportowe, ale również koncerty oraz targi.
Kiedy usłyszysz informację o hali widowiskowo-sportowej Spodek w Katowicach, wstań i głośno powiedz:
Największą część zabytków stanowią jednak obiekty związane z przemysłem. Najważniejsze i najciekawsze z nich tworzą SZLAK ZABYTKÓW TECHNIKI, który obejmuje aż 42 obiekty w 27 śląskich miastach. Zanotujcie, że należą do nich nieczynne kopalnie, huty, elektrownie, linie kolejowe oraz osiedla górnicze.
Kiedy usłyszysz informację o Szlaku Zabytków Techniki, wstań i głośno powiedz:
Zapiszcie na kartach pracy: rodowitymi mieszkańcami Wyżyny Śląskiej i okolic są Ślązacy, którzy żyli w większości z górnictwa.
Jeśli usłyszysz jak nazywają się rodowici mieszkańcy Wyżyny Śląskiej, wstań i powiedz:
Wielu spośród ślązaków wciąż posługuje się gwarą śląską, czyli regionalną odmianą języka polskiego charakterystyczną dla tego obszaru. Funkcjonuje w niej duża liczba wyrazów pochodzenia niemieckiego i czeskiego.
Kiedy usłyszysz jak ktoś mówi co to jest gwara śląska, wstań i głośno powiedz:
Najważniejszym świętem górników jest Barbórka obchodzona 4 grudnia, w dzień ich patronki św. Barbary. Podczas Barbórki odbywają się między innymi przemarsze górników w towarzystwie orkiestry, a także festyny i koncerty.
Jeśli usłyszysz jak ktoś mówi o najważniejszym święcie górników Barbórce, wstań i głośno powiedz:
Podczas Barbórki górnicy noszą odświętne stroje. Ich elementem są czarne czapki z pióropuszami, nazywane czako.
Kiedy usłyszysz o odświętnej czapce górników zwanej czako, wstań i głośno powiedz:
Znanym na całym świecie elementem śląskiej kultury jest kuchnia śląska. Praca górników była bardzo ciężka dlatego gotowane dla nich potrawy musiały być sycące.
SKUTKI ROZWOJU
PRZEMYSŁU
Bozenka79