Simpson J. 100 Najwybitniejszych uczonych.pdf

(10418 KB) Pobierz
JOHN SIMMONS
NAJWYBITNIEJSZYCH
UCZONYCH
WSZECH CZASÓW
Z angielskiego przełożył
Piotr Am sterdam ski
Świat Książki
Spis treści
Podziękowania
Wstęp
1. Izaak Newton i rewolucja newtonowska
2. Albert Einstein i nauka XX wieku
3. Niels Bohr i atom
4. Karol Darwin i ewolucja
5. Ludwik Pasteur i choroby zakaźne
6
. Zygmunt Freud i psychologia nieświadomości
7. Galileusz i nowa nauka
8
. Antoine Laurent Lavoisier i rewolucja w chemii
9. Johannes Kepler i ruch planet
10. Mikołaj Kopernik i heliocentryczny wszechświat
11. Michael Faraday i klasyczna teoria pola
12. James Clerk Maxwell i pole elektromagnetyczne
13. Claude Bernard i podstawy nowoczesnej fizjologii
14. Franz Boas i nowoczesna antropologia
15. Werner Heisenberg i teoria kwantów
16. Linus Pauling i chemia XX wieku
17. Rudolf Virchow i teoria komórkowa
18. Erwin Schrödinger i mechanika falowa
19. Ernest Rutherford i budowa atomu
20. Paul Dirac i elektrodynamika kwantowa
21. Andreas Vesalius (Wesaliusz) i nowa anatomia
22. Tycho de Brahe i nowa astronomia
23. Hrabia de Buffon i historia naturalna
24. Ludwig Boltzmann i termodynamika
25. Max Planck i kwanty
26. Maria Curie-Skłodowska i promieniotwórczość
27. William Herschel i odkrycie nieba
28. Charles Lyell i nowoczesna geologia
29. Pierre Simon de Laplace i mechanika newtonowska
30. Edwin Hubble i nowoczesny teleskop
31. Joseph J. Thomson i odkrycie elektronu
32. Max Born i mechanika kwantowa
33. Francis Crick i biologia molekularna
34. Enrico Fermi i fizyka atomowa
35. Leonhard Euler i matematyka XVIII wieku
36. Justus Liebig i chemia XIX wieku
37. Arthur Eddington i nowoczesna astronomia
38. William Harvey i krążenie krwi
39. Marcello Malpighi i anatomia mikroskopowa
40. Christiaan Huygens i falowa teoria światła
41. Carl Gauss i matematyka XIX wieku
10
11
15
19
25
30
35
40
4
^
50
54
58
61
65
68
71
75
78
83
87
91
95
99
103
106
109
112
115
119
122
125
128
132
136
140
144
14
1 1
154
158
161
164
167
g
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
56.
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.
64.
65.
66
.
67.
68
.
69.
70.
71.
72.
73.
74.
75.
76.
77.
78.
79.
80.
81.
82.
83.
84.
85.
86
.
87.
88.
89.
Albrecht von Haller i medycyna XVIII wieku
August Friedrich Kekulé i struktura chemiczna
Robert Koch i bakteriologia
Murray Gell-Mann i ośmioraka ścieżka
Emil Fischer i chemia organiczna
Dmitrij Mendelejew i okresowy układ pierwiastków
Sheldon Glashow i odkrycie powabnego kwarka
James Watson i budowa DNA
John Bardeen i nadprzewodnictwo
John von Neumann i nowoczesny komputer
Richard Feynman i elektrodynamika kwantowa
Alfred Wegener i dryf kontynentów
Stephen Hawking i kosmologia kwantowa
Anton van Leeuwenhoek i prosty mikroskop
Max von Laue i krystalografia rentgenowska
Gustav Kirchhoff i spektroskopia
Hans Bethe i energia Słońca
Euklides i podstawy matematyki
Gregor Mendel i prawa dziedziczenia
Heike Kamerlingh-Onnes i nadprzewodnictwo
Thomas Hunt Morgan i chromosomowa teoria dziedziczenia
Hermann von Helmholtz i rozkwit niemieckiej nauki
Paul Ehrlich i chemoterapia
Ernst Mayr i teoria ewolucji
Charles Sherrington i neurofizjologia
Theodosius Dobzhansky i współczesny ewolucjonizm syntetyczny
Max Delbrück i bakteriofagi
Jean Baptiste Lamarck i fundamenty biologii
William Bayliss i nowoczesna fizjologia
Noam Chomsky i językoznawstwo XX wieku
Frederick Sanger i kod genetyczny
Lukrecjusz i naukowy sposób myślenia
John Dalton i teoria atomowa
Louis Victor de Broglie i dualizm falowo-korpuskularny
Karol Linneusz i binominalna nomenklatura biologiczna
Jean Piaget i rozwój dziecka
George Gaylord Simpson i ewolucjonizm syntetyczny
Claude Lévi-Strauss i antropologia strukturalna
Lynn Margulis i teoria symbiozy
Karl Landsteiner i grupy krwi
Konrad Lorenz i etologia
Edward O. Wilson i socjobiologia
Frederick Gowland Hopkins i witaminy
Gertrude Belle Elion i farmakologia
Hans Selye i pojęcie stresu
Jacob Robert Oppenheimer i era atomowa
Edward Teller i bomba
Willard Libby i datowanie promieniotwórcze
171
175
179
182
186
189
192
196
200
203
208
212
216
220
224
227
231
235
237
240
243
246
250
253
257
261
266
270
273
277
281
285
288
291
294
298
302
306
310
314
317
321
326
329
333
337
341
346
9
90. Ernst Haeckel i prawo biogenetyczne
91. Jonas Salk i szczepienia
92. Emil Kraepelin i psychiatria XX wieku
93. Trofim Łysenko i radziecka genetyka
94. Francis Galton i eugenika
95. Alfred Binet i iloraz inteligencji
96. Alfred Kinsey i życie seksualne człowieka
97. Alexander Fleming i penicylina
98. Burrhus Frederick Skinner i behawioryzm
99. Wilhelm Wundt i fundamenty psychologii
100. Archimedes i początki nauki
Niewybaczalne pominięcia
Źródła ilustracji
Źródła cytatów
Bibliografia
Indeks osób
350
353
357
360
364
368
372
376
380
384
387
391
393
394
403
411
Podziękowania
Mam zaszczyt złożyć podziękowania tym, których doświadczenie wywarło decydu­
jący wpływ na wybór naukowców przedstawionych w tej książce. Irwin Gitelman,
Marguerite F. Levy, Louis Muschel, M argaret A. Reilly, David G. Black i Sylvia
Slote z New York Academy o f Sciences oceniali wydłużającą się listę naukowców
i zgłaszali cenne propozycje. Pragnę także podziękować pracownikowi biura
akademii, Craigowi Purintonowi, za niezawodną pomoc i uprzejmość. Wreszcie
winien jestem szczególne podziękowania Adnanowi Waly’emu, fizykowi doświad­
czalnemu, który udzielał rad i cennych wskazówek opartych na własnej ocenie
dokonań wielkich fizyków XX wieku.
Jeżeli okoliczności na to pozwalały, prosiłem zainteresowanych, by poprawili
błędy rzeczowe w hasłach im poświęconych. Za uprzejmą pomoc składam
podziękowania Noamowi Chomsky’emu, Francisowi Crickowi, Gertrude Belle
Elion, Claude’owi Lévi-Straussowi, Lynn Margulis, Ernstowi Mayrowi, Frederi-
ckowi Sangerowi, Edwardowi Tellerowi i Edwardowi O. Wilsonowi. David
Cassidy, Gale Christianson, Bruce Chandler, Jeff Kohlberg, Sue Massey, Alan
Rocke, K. D. Wali i Deborah Weir przejrzeli poszczególne rozdziały. Donald
J. Davidson starannie przeczytał i skomentował cały maszynopis, co było dla mnie
cenną pomocą. Jestem im wszystkim bardzo wdzięczny, ale, oczywiście, to ja
odpowiadam za wszystkie błędy, jakie być może pozostały.
Przystępując do realizacji moich planów, kierowałem się książką Stephena
Brusha
History o f Modern Science: A Guide to the Second Scientific Revolution,
a także jego ważnym artykułem
Should the History o f Science Be Rated X?
Profesor
Brush zechciał przejrzeć przygotowaną listę uczonych i zgłosić istotne uwagi.
Winien jestem wdzięczność również Keithowi Bensonowi z Flistory of Science
Society przy University o f Washington. Zasłużony autor książek o nauce, Stephen
S. Hall, również udzielił mi cennych rad, podobnie jak Ian Boal i Lawrence
Creshkoff. Za wyszukanie zdjęć wdzięczny jestem Jocelyne Barque i Inge King.
Bardzo dziękuję Arline M. Cooke za troskliwą opiekę nad książką w trakcie prac
redakcyjnych i podczas druku. Dziękuję także Fredowi Korndorfowi i innym
kolegom.
Pracując ponad piętnaście lat w
Current Biography,
miałem przyjemność
współpracować z Judith Graham oraz Charlesem Moritzem, jej poprzednikiem.
Korzystam z okazji, by im podziękować za umożliwienie mi poznania inte­
resujących ludzi, między innymi również naukowców.
Wreszcie chciałbym stwierdzić, że nie znam lepszego redaktora niż James
Ellison.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin