Filozoficzna historia przymierza Brague R.pdf

(19019 KB) Pobierz
R
emi
B
rague
P
rawo
B
oga
F
ilozoficzna
eiistoria
P
rzymierza
^//arriam
2014
gpis
TREŚCI
Przedmowa...........................................................................................
Wstęp.....................................................................................................
y
15
Część
I.
Początki..................................................................................
Rozdział
pierwszy.
Prehistoria............................................................
Rozdział
drugi.
Grecka
idea
prawa
boskiego.....................................
29
31
47
71
Rozdział
trzeci.
Historyczne
uwarunkowania
Przymierza..............
Część
druga.
Prawa
boże.....................................................................
Rozdział
czwarty.
Państwo
i
Prawo.
Starożytny
Izrael.....................
Rozdział
piąty.
Prawodawstwo
świętych
ksiąg................................
87
89
125
169
Część
trzecia.
Następstwo
czasów.....................................................
Rozdział
szósty.
Religie-matki
i
religie-córki.....................................
171
201
Rozdział
siódmy.
Obowiązujące
prawo............................................
Część
czwarta.
Prawa
i
miasta
średniowiecza...................................
Rozdział
ósmy.
Judaizm:
Prawo
bez
miasta.....................................
243
247
Prawo
Boga
Remi
Brague
Rozdział
dziewiąty.
Chrześcijaństwo:
konflikt
praw.......................
Rozdział
dziesiąty.
Islam: siła
zostaje
przy
prawie............................
255
291
Część
piąta.
Średniowieczni
myśliciele
o
prawie
boskim................
Rozdział
Jedenasty.
Cele
prawa:
islam..............................................
Rozdział
dwunasty.
Prawo
jako
cel:
judaizm..................................
Rozdział
trzynasty.
Koniec
prawa:
chrześcijaństwo
.........................
311
315
371
413
Część
szósta.
Bez
prawa
i
wiary.........................................................
Rozdział
piętnasty.
Nowożytny
judaizm
i
nowożytny
islam.........
Konkluzja..............................................................................................
453
489
Rozdział
czternasty.
Nowożytność:
destrukcja
idei
prawa
boskiego
455
501
Bibliografia............................................................................................
Indeks
osobowy..................................................................................
515
555
P
rzedmowa
Celem
mojej
książki
jest
analiza
pojęcia
prawa
boskiego1.
Pojęcie
to
zakłada,
że
działalność
człowieka
oparta
jest
na
normach
wywodzących
się
z
boskiego
źródła.
Istniały
niegdyś
miejsca,
w
których
prawo
mające
na
celu
kierowanie
ludzkim zachowaniem
określane
było
jako
prawo
boskie.
Każde
z
tych
pojęć,
zarówno
prawo,
jak
i
boskość,
rozumiane
było
na
różne
sposoby,
co
potęgowało
jeszcze
dwuznaczność
wynikającej
z
tego
połączenia
formuły.
W
rozważaniach
nad
związkiem
między
prawem
a
boskością
pra­
gnąłem
zastosować
podejście
obecne
już
w
poprzedniej
mojej
pracy,
za­
tytułowanej
La
Sagesse
du
monde,
w
której
analizowałem
ten
związek
'
W
tytule
książki
autor
używa
wyrażenia,
w
którym
po
rzeczowniku
prawo
stoi
inny
rzeczownik
-
Bóg.
Jednak
w
tekście
książki
posługuje
się
wyrażeniem,
w
którym
występuje
przymiotnik
„boskie".
Według
zasad
pisowni
ustalonych
przez
Komisję
Języka
Religijnego
Rady
Języka
Polskiego
przy
Prezydium Polskiej
Akademii
Nauk
poprawne
w
języku
polskim
jest
wyrażenie
„prawo
Boże"
(por.
R.
Przybylska,
W.
Przyczyna,
Pisownia
słownictwa
religijnego
[Teolingwistyka
10],
Tarnów
2011,
s.
66-67).
W
tej
publikacji,
ze
względu
na
jej
charakter,
używane
jednak
będzie
wyrażenie
„prawo
boże".
O
ile
bowiem
polskie
normy
językowe
odnoszą
się
do
Boga
religii
monoteistycznych,
o
tyle
filozoficzne
analizy
przedstawione
w
tej
książce
mają
za
przedmiot
każde
prawo
odwołujące
się
do
autorytetu
bóstw
różnych
religii,
w
tym
poIiteistycznych
(por.
Wstęp)
[przyp.
red.].
Prawo
Boga
Remi
Brague
jako
-
traktowaną
w
długiej
perspektywie
czasowej
-
historię
myśli
za­
chodniej.
W
obu
przypadkach
porównuję
trzy
obszary
kulturalne
świata
średniowiecznego.
Umieszczam
je
na
dwóch
wspólnych
podstawach:
myśli
starożytnej,
zwłaszcza
greckiej,
i
objawieniu
biblijnym,
na
tle
wielkich
cy­
wilizacji
starożytnego
Bliskiego
Wschodu,
które
rozwinęły
się
nad
rzekami
-
w
nadziei,
że
pozwoli
to
lepiej
poznać
naszą
nowoczesność.
Jako
nić
przewodnią
wybrałem
‘prawo
boskie’,
jest
bowiem
dla
mnie
istotne,
że
pojęcie
to,
czy
przynajmniej
wyrażenie,
można
było
odnaleźć
zarówno
w
świecie
żydowskim,
chrześcijańskim,
jak
i
muzułmańskim;
tym
światom
musiałem
zadawać
pytania,
by
zrozumieć
istotę
zasadniczych
wyborów,
których
przyszło
im
kolejno
dokonywać.
Prawo
boskie
okazuje
się
bowiem
pojęciem
pozwalającym
odkryć,
co
judaizm,
islam
i
chrześci­
jaństwo
myślą
i
wiedzą
o
samych
sobie.
10
W
książce
La
Sagesse
du
monde
analizowałem
możliwości
odnajdywa­
nia
w
działalności
ludzkiej
odpowiednika
rzeczywistości
kosmologicznej,
która
miała
dostarczyć
człowiekowi
modelu,
metafory
lub
choćby
gwaran­
cji
właściwego
postępowania.
Książka
ta
bada,
w
jaki
sposób
działalność
człowieka
rozumiana
była
jako
zależna
od
praw
i
reguł,
których
istota
ma
charakter
teologiczny.
Dwa
eseje
ukazują,
jak
praktyka
ta
oddzieliła
się
od
obu
dziedzin,
kosmologicznej
i
teologicznej,
z
którymi
niegdyś
była
związana.
Dziedziny
te
stanowią,
rzec
można,
dwie
wersje
tej
samej
historii.
Pierwsza
przy
rozpatrywaniu
prawa
przyjęła
za
punkt
wyjścia
świat,
z
tego
też
powodu
musiałem
ukuć
niezbyt
wdzięczny
neologizm
„kosmonomia”2.
Gdy
zaś
chodzi
o
drugą
wersję,
o
stosunek
prawa
do
boskości,
możemy
się
2
R.
Brague,
La
Sagesse
du
monde.
Histoire
de
l'experience
humaine
de
l'univers,
Paryż
1999,
s.
178
(wyd.
2,
Paryż
2002,
s.
224).
Zgłoś jeśli naruszono regulamin