Czynniki siedliska.pdf

(762 KB) Pobierz
Czynniki siedliska
Spis treści
Siedlisko
Czynniki klimatyczne
Czynniki topograficzne
Zróżnicowanie regionalne Polski
Pogoda
2
Siedlisko
Siedlisko to miejsce bytowania organizmów roślinnych. Siedliska określają
możliwości życia i rozwoju organizmów roślinnych oraz ich rozmieszczenie.
Dla strefy klimatycznej, w której znajduje się Polska, charakterystyczne są
cztery podstawowe, naturalne grupy siedlisk zróżnicowanych głównie pod
względem żyzności gleby, a także stosunków wodnych:
łęgowe, lasowe,
bagienne i borowe.
Wymienionym grupom siedlisk naturalnych odpowiadają określone
zbiorowiska leśne o zróżnicowanym składzie gatunkowym drzew, krzewów
i roślinności zielnej, czyli runa. Są zbiorowiska takie, w których występuje np.
tylko jeden gatunek drzew i ubogie runo, a są inne, w których występuje kilka
gatunków drzew, a towarzyszą im różne krzewy i wiele gatunków roślin
zielnych stanowiących runo.
Poza siedliskami naturalnymi, na ogół napotykanymi w krajobrazie, w
miastach i okręgach przemysłowych mamy do czynienia z siedliskami
przekształconymi. Są to tak zwane zbiorowiska roślinne zastępcze oraz
kulturowe. Do nich należą zbiorowiska pól uprawnych i ogrodnicze, a także
plantacje występujące na terenach rolnych oraz leśnych – wprowadzane dla
potrzeb produkcyjnych, przemysłowych.
Do zbiorowisk kulturowych zalicza się parki i ogrody, komponowane z
roślinności o gatunkach obcego pochodzenia, które mogą być stosowane w
3
warunkach miejskich bądź przemysłowych, bo np. charakteryzują się dużą
odpornością na zanieczyszczenie powietrza.
Rodzaje siedlisk
Siedlisko naturalne
Siedliska naturalne (inaczej siedliska pierwotne), czyli takie, które nie były
zmienione wskutek działalności człowieka. Tego rodzaju siedlisk na terenie
Polski nie ma, ponieważ w przeciągu ostatnich kilkuset lat każdy teren był
przedmiotem eksploatacji lub podlegał znacznej antropopresji. Jedynie
niewielkie obszary w kraju mają charakter zbliżony do naturalnego.
Siedlisko półnaturalne
Siedlisko wtórne w niewielkim stopniu zmienione w wyniku działalności
człowieka. Jest to mało precyzyjne określenie, obejmujące siedliska
pośrednie między naturalnymi a synantropijnymi. Siedliska półnaturalne
powstały w wyniku działalności człowieka, ale są tylko pod jego okresowym
albo stałym, ale niewielkim wpływem.
Siedliska półnaturalne zajmują głównie gatunki rodzime z niewielką
domieszką hemiagriofitów. Do siedlisk tych należą m.in.:
łąki,
na których stałe koszenie uniemożliwia powrót do stanu
pierwotnego, czyli lasu,
4
pastwiska,
na których czynnikiem uniemożliwiającym odtworzenie
się lasu jest wypas,
poręby i nasadzenia leśne,
podlegające silnej działalności człowieka lasy gospodarcze,
zwłaszcza monokultury.
Zaburzona jest tutaj naturalna struktura
gatunkowa poszczególnych warstw lasu, często zupełnie brak
niektórych warstw, nienaturalna jest struktura wiekowa drzew.
Nienaturalna jest także infrastruktura leśna: sieć dróg i rowów
melioracyjnych. W takich półnaturalnych lasach pojawiają się gatunki
obce rodzimej florze (kenofity). W Polsce wśród drzew szczególnie
groźnymi
i
niepożądanymi
przybyszami
gatunki
północnoamerykańskie: czeremcha amerykańska, robinia akacjowa,
dąb czerwony, a wśród roślin zielnych: niecierpek drobnokwiatowy,
winobluszcz zaroślowy, a na brzegach lasów: rudbekia naga i łubin
trwały,
aluwia i wysychające brzegi zbiorników wodnych.
Są to
zbiorowiska okresowo zalewane przez wodę. Zalewanie ich przez
wodę jest czynnikiem naturalnym, jednak w warunkach intensywnej
gospodarki człowieka i dużego zaludnienia wody te są w różnym
stopniu zanieczyszczone, co wpływa na stan gatunkowy tych siedlisk.
Łatwo do nich przenikają gatunki obcego pochodzenia (metafity). W
Europie od około 200 lat, a szczególnie w ostatnich kilkudziesięciu
latach, duży udział gatunkowy w tych siedliskach mają gatunki
pochodzące z Ameryki Północnej i Azji. Są to gatunki zawleczone, jak
5
Zgłoś jeśli naruszono regulamin