Prawa autorskie i licencje w IT.pdf

(1410 KB) Pobierz
Prawa autorskie
i licencje w IT
Prawa autorskie i licencje w IT
1
RAPORTY
Za używanie nielegalnego oprogramowania grozi zajęcie nośników danych,
komputerów lub serwerów
Sprzedaż używanego oprogramowania jest dozwolona, jeśli zostało ono zakupione
na czas nieokreślony
Wirusowa licencja, czyli otwarty kod źródłowy w komercyjnych produktach
Licencji GNU GPL3 nie można wypowiedzieć, ale można na niej zarabiać
Zabezpieczanie interesów dewelopera – przeniesienie majątkowych
praw autorskich lub udzielenie licencji
Program komputerowy można opatentować pod warunkiem, że wchodzi
w interakcje ze sprzętem
Standardowa umowa o pracę automatycznie przenosi na pracodawcę majątkowe
prawa do utworu
Klauzule CPU są dopuszczalne, jeśli nie faworyzują nadmiernie jednej ze strony
umowy licencyjnej
Dekompilacja bez zgody autora możliwa wyłącznie w celu zapewnienia kompatybilności
Maszyna wirtualna nie jest tożsama z fizycznym komputerem
Opłaty za dostęp do oprogramowania jako usługi można na bieżąco wrzucać w koszty
Zawarcie umowy licencyjnej na czas nieoznaczony nie jest korzystne
dla użytkownika oprogramowania
Pomysł na grę komputerową nie jest objęty ochroną prawną, więc nie należy go
ujawniać przedwcześnie
Wykorzystanie treści chronionych prawami autorskimi wymaga zgody właściciela
4
6
10
13
16
18
21
25
27
29
31
32
36
39
Kup
Prawa autorskie i licencje w IT
2
książkę
AUTORZY
Krzysztof Czyżewski
adwokat, Czyżewscy kancelaria adwokacka
Jakub Gosz
radca prawny, Kancelaria Majchrzak Brandt i Wspólnicy Sp.k.
Paweł Gutowski
adwokat, Czyżewscy kancelaria adwokacka
Katarzyna Kaczanowska
niezależny konsultant IT
Szymon Karpierz
radca prawny
Justyna Plechowska-Łukowska
prokurator
Marcin Sarna
radca prawny
Marcin Szeliga
Microsoft Most Valuable Professional
Prawa autorskie i licencje
Kup
w IT
3
książkę
Za używanie nielegalnego oprogramowania grozi
zajęcie nośników danych, komputerów lub serwerów
Częstym problemem polskich firm wciąż pozostaje wykorzystywanie – świadome
lub nie – programów bez wykupionych licencji. Tymczasem cierpliwość
producentów oprogramowania się kończy i coraz częściej zlecają kontrole
legalności aplikacji, nawet w firmach będących ich partnerami.
Przedsiębiorcy wykorzystują wiele rodzajów
oprogramowania, w tym udostępnianego bez-
płatnie. Najpopularniejsze licencje odpłatne
można kupić wraz z unikatowym kluczem pro-
duktowym lub wydzierżawić go (płacić stałą
opłatę za prawo do używania programu). Nieste-
ty, częste są przypadki wykorzystywania nielegal-
nych wersji oprogramowania oraz przekraczania
uprawnień wynikających z zakupionej licencji.
Problem nielegalnego oprogramowania
Najczęstszymi przypadkami niezgodnego z pra-
wem użycia infrastruktury technicznej w firmach
jest utrzymywanie nielegalnego oprogramowania
oraz pobieranie i zapisywanie innych utworów, ta-
kich jak filmy, zdjęcia czy muzyka, bez posiadania
odpowiednich licencji. Oprócz wykorzystywania
nielegalnego oprogramowania zdarza się używanie
go w ramach większej liczby stanowisk, niż przewi-
duje to licencja, a także korzystanie z niewłaściwą
licencją. Z zapisów licencyjnych końcowego użyt-
kownika wynika, w jakim zakresie wolno używać
danego oprogramowania, na jakich komputerach
może być zainstalowane, a czasem także przez kogo
może być wykorzystywany dany program, np. tyl-
ko przez pracowników naukowych. Należy zwró-
cić szczególną uwagę na to, że licencja bezpłatnych
wersji programów często ogranicza możliwość
korzystania z nich, np. tylko do celów domowych,
a legalne wykorzystywanie do celów komercyjnych
warunkuje uiszczeniem opłaty.
Odpowiedzialność w przypadku wykrycia uży-
wania w firmie nielegalnego oprogramowania
czy niezgodnego z prawem posiadania plików
multimedialnych ponosi pracodawca. Używanie
nielegalnych aplikacji w firmowych komputerach
obciąża go, nawet w przypadku gdy pracownik
zainstalował i korzystał z nielegalnych kopii bez
Kup
Prawa autorskie i licencje w IT
wiedzy i zgody przełożonych. Podstawą prawną
takiej wykładni jest artykuł 120 Kodeksu pracy,
który stwierdza, że w przypadku gdy pracownik
wyrządzi szkodę osobie trzeciej, do jej naprawie-
nia jest zobowiązany wyłącznie pracodawca.
Odpowiedzialność karna spada więc na właściciela,
zarząd czy też dyrektora jednostki. Zarzuty można
postawić także pracownikom działu IT, którzy swo-
im działaniem czy zaniechaniem naruszyli prawa
autorskie. O tym, kto (i w jakim zakresie) zostanie
pociągnięty do odpowiedzialności, decyduje możli-
wość przypisania winy. Wystarczy w umowie o pra-
cę lub zakresie obowiązków zapis o odpowiedzial-
ności za systemy informatyczne firmy, aby również
informatyk był w kręgu osób, które mogą zostać
pociągnięte do odpowiedzialności.
Lepiej zapobiegać, niż ponosić skutki
Aby zmniejszyć to ryzyko, informatyk (w poro-
zumieniu z przełożonymi) powinien:
■
uniemożliwić pracownikom instalowanie pro-
gramów na firmowych komputerach przez ich
pracę na koncie z minimalnymi uprawnieniami,
■
regularnie przeprowadzać inwentaryzacje za-
instalowanych programów,
■
wykonywać cyklicznie audyt oprogramowa-
nia, obejmujący również pliki filmowe, mu-
zyczne, literackie itp.,
■
wdrożyć w firmie system wspomagający za-
rządzanie oprogramowaniem, sprzętem kom-
puterowym i ich wykorzystaniem przez pra-
cowników,
■
kontrolować wyrywkowo stanowiska pracow-
ników.
Wspomniany audyt oprogramowania polega na
analizie stanu oprogramowania zainstalowanego
w firmie, uporządkowaniu i uzupełnieniu braku-
jących licencji oraz wdrożeniu procedur uspraw-
4
książkę
niających zarządzanie oprogramowaniem. Tego
typu audyt można przeprowadzać samodzielnie,
nie ograniczając się do sporadycznego korzysta-
nia z usług firm audytorskich.
Procedura przeprowadzenia audytu może prze-
biegać tak: Po pierwsze informatyk, za pomocą
programów typu Menedżer Licencji, e-Audytor
czy Software Inventory Analyser, zbiera informa-
cje o zainstalowanych na poszczególnych kom-
puterach programach. Następnie zbiera się i uak-
tualnia informacje o zakupionych licencjach. gdy
ma te dane, można porównać stan faktyczny
zainstalowanych programów z zakupionymi li-
cencjami. To pozwala wykryć nielegalne kopie
i podjąć decyzje o zakupie niezbędnych licencji,
zmianie lub usunięciu danego oprogramowania.
Jeżeli wewnętrzny audyt wykazał rozbieżności,
konieczne będzie zmodyfikowanie
i wdrożenie procedur zarządzania oprogramo-
waniem, aby zapobiec w przyszłości pojawianiu
się na firmowym sprzęcie nielegalnego opro-
gramowania. Procedury te powinny obejmo-
wać uświadomienie pracownikom firmy konse-
kwencji, jakie grożą za instalowanie nielegalnego
oprogramowania na służbowym komputerze.
Warto w tym celu podpisać z pracownikami od-
powiednie dokumenty, w których wymienione
będą obowiązki firmy oraz pracownika w zakre-
sie legalności oprogramowania, a także konse-
kwencje niestosowania się do reguł.
Zakres odpowiedzialności informatyków
Po pierwsze, za kradzież oprogramowania uzna-
wane jest już samo pobranie programu, nawet
bez jego instalacji. Kodeks karny (art. 278) prze-
widuje w  takim przypadku karę pozbawienia
wolności od trzech miesięcy do pięciu lat.
Co więcej, na podstawie artykułu 293 Kodeksu
karnego przepisy dotyczące paserstwa stosu-
je się również do programów komputerowych.
Oznacza to, że nabycie pirackiego oprogramo-
wania może zostać uznane za paserstwo, za któ-
re Kodeks karny przewiduje kary, począwszy
od grzywny, przez ograniczenie wolności do 12
miesięcy, aż do pozbawienia wolności na okres
do 5 lat. Przepisy te mają zastosowanie również
w przypadkach, kiedy sprawca nie jest pewny, czy
Prawa autorskie i licencje
Kup
w IT
program, który kupił, jest czy nie. Innymi słowy,
nieświadome piractwo komputerowe jest karane
równie surowo, co świadome. Tak jak
w innych przypadkach nieznajomość prawa nie
jest czynnikiem usprawiedliwiającym.
Aby przeciwdziałać zakupowi nielegalnych
programów, informatycy powinni uświadomić
przełożonym skalę problemu i grożące im kon-
sekwencje takich działań. Ponieważ programy
komputerowe są dziełami autorskimi, za ich
nieprawne rozpowszechnianie grozi dodatkowa
odpowiedzialność, zarówno karna, jak i odszko-
dowawcza. Rozpowszechnianie cudzego utworu
(także programu komputerowego) bez upraw-
nienia lub wbrew warunkom umowy czy licencji
jest zagrożone grzywną, karą ograniczenia wol-
ności albo pozbawienia wolności do lat 2 ( art.
115–117 ustawy o prawie autorskim
i prawach pokrewnych). Jeżeli sprawca działał w celu
osiągnięcia korzyści majątkowej, karą może być na-
wet pozbawienie wolności na 3 lata. Natomiast jeśli
sprawca działał nieumyślnie, kara jest mniej surowa
— podlega wtedy grzywnie, karze ograniczenia wol-
ności albo pozbawienia wolności do roku.
Prawo do dochodzenia odszkodowania
W ramach odpowiedzialności odszkodowawczej pro-
ducent oprogramowania, którego prawa autorskie zo-
stały naruszone, może także wystąpić z roszczeniami
na podstawie art. 79 ustawy o prawie autorskim. Arty-
kuł ten pozwala na dochodzenie naprawienia szkody
na zasadach ogólnych, udowadniając faktyczny roz-
miar szkody. Poszkodowany może również domagać
się odszkodowania w wysokości dwukrotności war-
tości oprogramowania będącego przedmiotem sporu.
W przypadku naruszenia zawinionego ma prawo do-
chodzić zadośćuczynienia w wysokości trzykrotności
wartości oprogramowania.
Warto tu zwrócić uwagę na dwie sprawy:
1. Jako że trudno jest udowodnić, że program
znalazł się na komputerze nie z winy użyt-
kownika, stąd częściej należy spodziewać się
zasądzenia wyższego odszkodowania.
2. Na tych samych warunkach (odszkodowania
w wysokości dwukrotności wartości oprogra-
mowania w  wypadku niezawinionego i  jego
trzykrotności w  przypadku zawinionego pi-
5
książkę

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin