Myśląc o wieloetniczności_Wojdon J.pdf

(33312 KB) Pobierz
Warszawa 2018
Joanna Wojdon
Spis treści
Wstęp
O myśleniu historycznym
5
1
2
3
4
5
6
Wakacje na Majorce
W poszukiwaniu przyczyn i skutków
9
Kiedy zaczyna się nowa epoka?
Ciągłość i zmiana na przykładzie wspólnoty lokalnej
21
Jak szukać grup etnicznych w średniowiecznych źródłach?
Dowody historyczne
37
Dlaczego Karaimi kochają księcia  Witolda?
O doniosłości historycznej
55
Co sądził o niewiernych średniowieczny chrześcijanin?
Perspektywa historyczna
67
Historie piękne czy prawdziwe?
Wymiar etyczny historii i zawodu historyka
77
Odpowiedzi
89
Bibliografia
102
Wstęp
O myśleniu historycznym
Po co uczyć (się) historii?
Dla wielu uczniów nauka historii polega na przyswajaniu faktów: dat, nazwisk, miejsc
bitew – w prostym celu uzyskania promocji do kolejnej klasy lub zdania egzaminu. Dzieje
jawią się jako ciąg następujących po sobie w miarę uporządkowanych wydarzeń, grun-
townie zbadanych przez historyków. Nie na tym polega jednak ta dyscyplina naukowa.
Ukraiński historyk Oleksij Tołoczko stwierdził ostatnio, że historia jako przedmiot szkolny
z historią akademicką ma wspólną właściwie tylko nazwę. Jego zdaniem szkolna edu-
kacja historyczna zajmuje się głównie powtarzaniem i utrwalaniem narodowych mitów,
by w efekcie młodzi poborowi wiedzieli, do której wojskowej komendy uzupełnień (ro-
syjskiej czy ukraińskiej) zgłosić się po zakończeniu nauki. Bliższe mi są jednak poglądy
polskiej badaczki, Hanny Wójcik-Łagan, która twierdzi, że paradygmatem nowoczesnego
nauczania historii powinno być myślenie historyczne. Dzięki niemu możliwe byłoby odmi-
tologizowanie przeszłości oraz wyrobienie nawyku i umiejętności krytycznego podejścia
do wszelkich przekazów na jej temat. Temu właśnie służyć mają przedstawione w niniej-
szym opracowaniu propozycje lekcji.
Przyjęcie konkretnej strategii nauczania dostosowanej do wybranego celu pociąga za
sobą szereg pytań. Jak rozwijać myślenie historyczne uczniów? Jak skłonić ich do wy-
korzystywania swoich umiejętności w tym zakresie? I na czym dokładnie to myślenie
polega? Te pytania towarzyszyły mi w tworzeniu tego opracowania. Mniej interesuje
mnie przy tym badanie istniejących narracji i odzwierciedlonych w nich typów myślenia
historycznego, a bardziej wdrożenie uczniów do myślenia historycznego przez działanie
– tak aby w szkole uczyli się uprawiać historię, a nie tylko przyswajali wiedzę o przeszło-
ści. Choć bowiem poszczególni badacze prezentują nieco odmienne poglądy na istotę
myślenia historycznego, to na ogół zgadzają się, że nie da się go nauczyć teoretycznie,
„na sucho”, lecz należy je praktykować w oparciu o konkretne materiały dotyczące wy-
branych treści merytorycznych.
Sam Wineburg z Uniwersytetu Stanforda twierdzi, że z myśleniem historycznym
mamy do czynienia, kiedy uczniowie przekraczają ramy bezrefleksyjnego przyjmowa-
nia ogólnie przyjętych stwierdzeń dotyczących przeszłości, by budować własne poj-
mowanie historii w drodze badania źródeł osadzonych w kontekście. Z kolei badaczki
holenderskie, Jannet van Drie i Carla van Boxtel, definiują myślenie historyczne jako
działanie, w ramach którego osoba porządkuje informacje o przeszłości, by opisać, po-
równać lub wyjaśnić zjawiska historyczne. Niniejszy tom opiera się głównie na ustale-
niach Petera Seixasa i jego zespołu z Uniwersytetu Kolumbii Brytyjskiej. Wyróżnił on
sześć części składowych myślenia historycznego: myślenie przyczynowo-skutkowe, ro-
zumienie ciągłości i zmiany, poszukiwanie dowodów, ocenianie doniosłości historycznej,
5
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin