Ziemia która żywi.pdf

(8195 KB) Pobierz
ZIEMIA, która żywi
ku r s r o l n i c t wa e ko l o g i c z n e g o
ZIEMIA, która żywi
KURS ROLNICTWA EKOLOGICZNEGO
EKOLOGICZNY UNIWERSYTET LUDOWY
Zespół autorski:
Mieczysław Babalski, Martyna Batorska, Waldemar Fortuna, Dimka Hajtova,
Radka Ivanova, Reto Ingold, Paweł Kulpa, Ivan Manolov, Monika Michalczuk,
Teresa Nałęcz-Tarwacka, Martin Nobelmann, Aurelia Radzik-Rant,
Witold Rant, Henrike Rieken, Bogumił Rychcik, Tadeusz Sadowski,
Atanaska Stoeva, Monika Styczek-Kuryluk, Ewa Smuk Stratenwerth,
Peter Stratenwerth, Stanisław Szyca,
Hristina Yancheva, Anton Yordanov
GRZYBÓW 2016
Publikacja została przygotowana i wydana w ramach projektu
„Building Key Competences and Folkhighschool Pedagogy in XXI Europe”
(2014-1-PL01-KA200-003642)
dofinansowanego przez Program Komisji Europejskiej Erasmus +
Wydawca:
Stowarzyszenie Ekologiczno-Kulturalne ZIARNO w Grzybowie
Grzybów 1/2, 09-533 Słubice, tel. 48 24 277 89 63
e-mail: ziarnongo@o2.pl www.ziarno.grzybow.pl, www.eul.grzybow.pl
Koordynator projektu: Ewa Smuk-Stratenwerth
Redakcja merytoryczna: Ewa Sieniarska, Waldemar Fortuna, Ewa Smuk-Stratenwerth
Recenzent: prof. dr hab. Józef Tyburski
Koncepcja graficzna: Anna Lenartowicz
Ilustracje: Joanna Łabęcka
Na okładce fotografie Ewy Sieniarskiej, Bogdana Chary,
Ryszarda Żuchowskiego (dzięki uprzejmości BioBazaru)
Publikacja powstała przy udziale instytucji partnerskich:
Stowarzyszenie Ekologiczno-Kulturalne ZIARNO
www.ziarno.grzybow.pl
Uniwersytet Zrównoważonego Rozwoju,
Hochschule für nachhaltige Entwicklung Eberswalde, Niemcy
www.hnee.de
Uniwersytet Rolniczy w Płowdiw, Agricultural University in Plovdiv, Bułgaria
www.au-plovdiv.bg
Uniwersytet Ludowy w Brenderup
Brenderup Højskole, Dania
www.brenderuphojskole.dk
Kaszubski Uniwersytet Ludowy, Polska www.kul.org.pl
Szkoła Rolnictwa Biodynamicznego Verein für biologisch dynamische Landwirt-
schaft, Szwajcaria
www.ausbildung-biodyn.ch
Starostwo Powiatowe w Płocku, Polska www.powiat-plock.pl
ISBN: 978-83-924320-6-7
Tłumaczenia tekstów: Waldemar Fortuna
Spis treści
P
rzedmowa
Ewa i Peter Stratenwerth
.................................................................................... 9
T
yTułem wsTępu
Ewa Smuk Stratenwerth
................................................................................. 11
Jak doszło do powstania tego podręcznika? ....................................................................... 11
Ekologiczny Uniwersytet Ludowy ...................................................................................... 11
O projekcie ........................................................................................................................ 13
ROZDZIAŁ 1
Podstawowe informacje o rolnictwie ekologicznym
w
Prowadzenie
Henrike Rieken, Waldemar Fortuna
............................................................... 19
Początki rolnictwa ekologicznego....................................................................................... 19
Kierunki rolnictwa ekologicznego ...................................................................................... 19
Międzynarodowa Federacja Rolnictwa Ekologicznego .......................................................20
Rolnictwo ekologiczne dzisiaj ............................................................................................ 21
Krótka historia rolnictwa ekologicznego w Polsce .............................................................. 21
Rozwój rolnictwa ekologicznego w Polsce .......................................................................... 23
Perspektywy rozwoju rolnictwa ekologicznego .................................................................. 23
K
ryteria rolnictwa eKologicznego
Henrike Rieken, Waldemar Fortuna
............................... 28
Kryteria światowe .............................................................................................................. 28
Regulacje prawne w Unii Europejskiej (UE) ...................................................................... 28
Przepisy krajowe ................................................................................................................ 28
G
łówne zasady rolnicTwa ekoloGiczneGo wedłuG przepisów unijnych
Ivan Manolov
..........30
Uprawa roślin ....................................................................................................................30
Chów zwierząt ................................................................................................................... 31
Przetwórstwo żywności ...................................................................................................... 32
p
oliTyka
r
olna
u
nii
e
uropejskiej
Martin Nobelmann, Waldemar Fortuna
............................ 34
Historia Wspólnej Polityki Rolnej....................................................................................... 34
Wspólna Polityka Rolna obecnie ......................................................................................... 36
Aspekty polityczne ............................................................................................................. 37
ROZDZIAŁ 2
Zrozumieć glebę
Reto Ingold
w
Prowadzenie
........................................................................................................................ 43
Czym jest gleba? ................................................................................................................ 43
Dlaczego gleba jest taka ważna? ......................................................................................... 43
w
łaściwości Gleby
................................................................................................................... 44
Składniki mineralne gleby .................................................................................................. 44
Tekstura gleby (skład granulometryczny gleby)................................................................... 45
Skąd się biorą składniki mineralne gleby? .......................................................................... 45
3
Skały wolno i szybko wietrzejące ....................................................................................... 46
Wietrzenie skały macierzystej rozpoczyna proces powstawania gleb ................................... 46
e
wolucja Gleb w
 
krajobrazie
................................................................................................... 47
s
pojrzenie na maTerię orGaniczną Gleby
.................................................................................. 49
Czym jest kompleks próchniczno-ilasty? ............................................................................ 51
j
ak sTabilizować poziom próchnicy w Glebach użyTkowanych rolniczo
?
.................................. 51
p
owieTrze i
 
woda w
 
Glebie
...................................................................................................... 52
p
róba szpadlowa
..................................................................................................................... 53
z
aGrożenia Gleb
..................................................................................................................... 57
Erozja ................................................................................................................................ 57
Jak zapobiegać erozji? ........................................................................................................ 58
Zagęszczanie gleby .............................................................................................................60
Straty próchnicy w płodozmianie ....................................................................................... 61
Zamulanie powierzchni gleby ............................................................................................ 63
Wymywanie składników pokarmowych i usuwanie gazów z gleby ...................................... 64
Zanieczyszczenie gleb ........................................................................................................ 65
Zasolenie gleby .................................................................................................................. 67
Uszczelnianie gleb .............................................................................................................. 67
ż
ycie w
 
Glebie
......................................................................................................................... 68
ż
ywa Gleba
............................................................................................................................. 72
Gleba ma swój własny układ pokarmowy .......................................................................... 72
Związek gleby z otoczeniem............................................................................................... 73
Procesy samoregulacji w glebie (homeostaza) ..................................................................... 74
Odtwarzanie żyzności gleby, wzrost i rozwój ..................................................................... 74
Gleba wykazuje reakcję wewnętrzną i zewnętrzną na impulsy ............................................ 75
ROZDZIAŁ 3
Uprawa roślin
r
ośliny zbożowe
Ivan Manolov, Radka Ivanova, Mieczysław Babalski
.................................. 85
Pszenica ............................................................................................................................. 85
Żyto .................................................................................................................................. 89
Kukurydza ........................................................................................................................90
u
prawa roślin moTylkowaTych Grubonasiennych i drobnonasiennych
Tadeusz Sadowski, Bogumił Rychcik, Stanisław Szyca
.............................................................. 94
Rola roślin motylkowatych w gospodarstwie ekologicznym ............................................... 94
Uprawa roślin strączkowych i motylkowatych wieloletnich ............................................... 95
Uprawa motylkowatych drobnonasiennych na przykładzie koniczyny czerwonej .............. 98
Uprawa roślin motylkowatych grubonasiennych na przykładzie łubinu wąskolistnego ..... 101
ł
ąki
,
pasTwiska i przemienne użyTki zielone
uprawa i pielęGnacja
Hristina Yancheva
........... 103
Motylkowate ................................................................................................................... 104
Trawy............................................................................................................................... 106
Zioła................................................................................................................................ 108
Poprawa składu gatunkowego runi .................................................................................. 107
p
łodozmian i jeGo znaczenie dla rolnicTwa ekoloGiczneGo
Reto Ingold, Ivan Manolov
......110
Co to jest płodozmian? ....................................................................................................110
Dlaczego stosujemy płodozmian? ..................................................................................... 111
Jak planujemy płodozmian? ............................................................................................. 112
4
Zgłoś jeśli naruszono regulamin