Pomerania Styczen 2019.pdf

(9259 KB) Pobierz
CENA 5,00 zł (w tym 5% VAT)
Nr 1 (527) styczeń 2019
ROK JANA TREPCZYKA
MIESIĘCZNIK SPOŁECZNO-KULTURALNY
ROK ZAŁOŻENIA 1963
www.miesiecznikpomerania.pl
ISSN 0238 NR INDEKSU 371939 PL
01
9 770238 904906
UROCZYSTOŚĆ POŚWIĘCENIA NOWEGO SZTANDARU
ZARZĄDU GŁÓWNEGO ZRZESZENIA KASZUBSKO-POMORSKIEGO
FOT. AREK WEGNER
STËCZNIK 2019
W NUMERZE:
3 Stolemòwcë z Kòcewiô i pôłniowëch Kaszëb
Éwelina Stefańskô
4 Parłãczi kaszëbskò-pòmòrską spolëznã
Dark Majkòwsczi
6 Zrzeszonégò wòjska nicht nie złómie
Z
Brunã Cërocczim, stanicowim KPZ,
gôdôł Dark Majkòwsczi
8 Burzliwy schyłek 1918 w Gdańsku i misja
Paderewskiego
Łukasz Grzędzicki
14 Misya do Gdańska. Raport do Naczelnego
Dowództwa (4.01.1916)
Por. Adam Dobrodzicki
17 Kaszubi w Wielkim Kacku
Sławomir Lewandowski
19 „Historiô pisała sã we mie”
Z
Martiną Bùndą, dobiwczką Pòmòrsczi Lëteracczi
Nôdgrodë, gôdała Karolëna Serkòwskô
23 Kalendarze czasów i kultur. Wybrane zbiory
muzealnej kolekcji z Wejherowa (część 2)
Piotr Schmandt
28 Gawędy o ludziach i książkach. Święta,
święta i po świętach?
Stanisław Salmonowicz
30 Òbrôzczi z czasów stalinizmù na kaszëbsczi
wsë (dzél 1)
Słôwk Fòrmella
32 Bliżej morza. Mali giganci
Sławomir Lewandowski
34 Gdańsk mniej znany. Szczęście w nieszczęściu
Marta Szagżdowicz
NAJÔ ÙCZBA. Edukacyjny dodôwk nr 1(123)
38 Wòjnowi Kaszëbi. W wòjnie nawet spòwiadac
sã ni mógł pò pòlskù
Z
Łucją Spiżewską (z d. Jereczek) gôdôł Eùgeniusz
Prëczkòwsczi
40 Nordowé pòwiôstczi. Mlodi òkrãtnik
Mateùsz Bùllmann
43 Òdmikóm szerok òczë i ùszë, i leno słëchóm
Łukôsz Zołtkòwsczi
46 Jinglanié bellsama. Gòdowé spiéwë
pò janielskù – pò naszémù
Tomôsz Fópka
49 Z Kociewia. Ze Stolemem na Kociewie
Maria Pająkowska-Kensik
50 Zdarzyło się w Gdańsku. Kronika oddziału
gdańskiego ZKP
Teresa Juńska-Subocz
52 Z południa. Budujące fakty
Kazimierz Ostrowski
53 Z pôłnia. Budëjącé faktë
K
azmiérz Òstrowsczi, tłóm. Bòżena Ùgòwskô
54 Wspomnienie śp. Krystyny Kosznik
Członkowie ZKP Oddział w Helu
55 Lektury
59 Swiãto kaszëbsczégò słowa
am
60 Klëka
67 Sëchim pãkã ùszłé. Miarzëska. Miarë. Miarczi.
Miareczczi. Miarulińczi
Tómk Fópka
68 Z bùtna. 12 dniów
Rómk Drzéżdżónk
35 Nowe publikacje w serbskiej serii „Kaszubska
biblioteka”
Z
Hanną Makurat-Snuzik i Dušanem-Vladislavem
Paždjerskim rozmawiała Danuta Stanulewicz
Numer wydano dzięki dotacji Ministra
Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Od Redaktora
Rok 2018 zakończył się dwoma ważnymi dla społeczności
kaszubskiej wydarzeniami. 9 grudnia odbyła się
uroczystość poświęcenia nowego sztandaru Zarządu
Głównego Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, a dzień
później Klub Studencki „Pomorania” wręczył Medale
Stolema Marii Pająkowskiej-Kensik oraz Władysławowi
Czarnowskiemu. Relację z obu wydarzeń zamieszczamy
na stronach styczniowej „Pomeranii”.
Z wizyty w Gdańsku Ignacego Paderewskiego,
światowej sławy pianisty, późniejszego premiera II
Rzeczypospolitej, która miała miejsce w ostatnich dniach
grudnia 1918 roku, prawdopodobnie nie zachowała
się żadna fotografia, przynajmniej dotąd nie udało
się historykom takowej odnaleźć. Jednak m.in. dzięki
wspomnieniom jego żony, Heleny Paderewskiej mamy
szansę poznać atmosferę tamtych dni, w trakcie których
wciąż ważyła się przyszłość granic Polski, przede
wszystkim tu – na Pomorzu. O tych wydarzeniach
opowiada Łukasz Grzędzicki w artykule pt. „Burzliwy
schyłek 1918 roku w Gdańsku i misja Paderewskiego”.
W styczniowej „Pomeranii” jeszcze raz wracamy
do warsztatów dla piszących po kaszubsku, które
pod koniec ubiegłego roku odbyły się w Gdyni. Tekst
pt. „Kaszubi w Wielkim Kacku” zarówno przybliża
jedną z najstarszych dzielnic miasta, jak i opowiada
o działaniach tamtejszego Koła gdyńskiego oddziału ZKP.
PRENUMERATA
Pomerania z dostawą do domu!
Koszt prenumeraty rocznej krajowej z bezpłatną
dostawą do domu: 55 zł. W przypadku prenume-
raty zagranicznej: 150 zł. Podane ceny są cenami
brutto i uwzględniają 5% VAT.
Aby zamówić roczną prenumeratę, należy:
• dokonać wpłaty na konto:
PKO BP S.A. 28 1020 1811 0000 0302 0129 35 13,
ZG ZKP, ul. Straganiarska 20–23, 80-837 Gdańsk,
podając imię i nazwisko (lub nazwę jednostki za-
mawiającej) oraz dokładny adres
• zamówić w  Biurze ZG ZKP, tel. 58  300 06 83,
58 301 27 31, e-mail: red.pomerania@wp.pl
Prenumerata realizowana przez RUCH S.A: zamó-
wienia na prenumeratę (...) można składać bezpo-
średnio na stronie www.prenumerata.ruch.com.pl.
Ewentualne pytania prosimy kierować na adres
e-mail: prenumerata@ruch.com.pl lub kontak-
tując się z Infolinią Prenumeraty pod numerem:
22 693 70 00 – czynna w dni robocze w godzinach
7–17. Koszt połączenia wg taryfy operatora.
Sławomir Lewandowski
Aleksandra Dzięcielska-Jasnoch (Najô Ùczba)
Ka Leszczyńska (redaktorka techniczna)
KOLEGIUM REDAKCYJNE
Piotr Dziekanowski (przewodniczący kolegium)
Andrzej Busler
Roman Drzeżdżon
Aleksander Gosk
Ewa Górska
Stanisław Janke
Wiktor Pepliński
Danuta Pioch
Edmund Szczesiak
Bogdan Wiśniewski
Tłumaczenia na język kaszubski
Bożena Ugowska
Dariusz Majkowski
ZDJĘCIE NA OKŁADCE
Zima w okolicy Łapalic
Fot. Robert Opłatkowski
WYDAWCA
Zarząd Główny
Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego
80-837 Gdańsk, ul. Straganiarska 20–23
DRUK
Bernardinum, ul. bpa Dominika 11, 83-130 Pelplin
Nakład 1200 egz.
Redakcja zastrzega sobie prawo skracania
i redagowania artykułów oraz zmiany tytułów.
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności
za treść ogłoszeń i reklam.
ADRES REDAKCJI
80-837 Gdańsk
ul. Straganiarska 20–23
tel. 58 301 90 16, 58 301 27 31
e-mail: red.pomerania@wp.pl
REDAKTOR NACZELNY
Sławomir Lewandowski
ZESPÓŁ REDAKCYJNY
Bogumiła Cirocka
Dariusz Majkowski
Krystyna Sulicka
Z ŻËCÔ KARNA SZTUDÉRÓW „PÒMERANIÔ”
STOLEMÒWCË Z KÒCEWIÔ I PÔŁNIOWËCH KASZËB
W pòniedzôłk 10 gòdnika 2018 r. w Stôromiesczi Radnicë we Gduńsku ju 51. rôz òdbëło sã wrãczenié Medalów
Stolema. Òrganizatorã ùroczëznë, jak wiedno, bëło Karno Sztudérów „Pòmòraniô”. Latosô Kapituła Medalu Sto-
lema (to je nôleżnicë Karna) wëprzédniła dwòje lëdzy: prof. Mariã Pająkòwską-Kãsyk (pòl. Pająkowska-Kensik)
i Władisława Czôrnowsczégò.
Laùreacë Medalu Stolema 2018
P
òtkanié zaczãło sã òd wprowadzeniô do Mieszczań-
sczi Zalë stanicë i zaspiéwaniô himnu „Pòmòranie”
pt. „Zemiô rodnô” i piesnie „Hymn kociewski”. Òb-
czas ùroczëstoscë Dariô Frąckewicz i Heléna Zawòr-
skô òdczëtałë mòwë chwôlącé Dobiwców. Do karna
Stolemòwców prof. Mariã Pająkòwską-Kãsyk
wprowadzëła Jowita Kãcyńskô-Kacz-
marek, a  Władisława Czôrnowsczé-
gò – Felicjô Bôska-Bòrzëszkòwskô.
Artisticznym dzélã ùroczëstoscë
zajimalë sã Éwa Nowickô (téż pro-
wadzącô ùroczëznã razã z  Julią
Fòrmelą) a téż Zespół Pieśni i Tań-
ca „Modraki” pòd czerënkã Alicje
Watkòwsczi.
Lubòtny gòsce zebralë sã w Stôro-
miesczi Radnicë, cobë pòwinszowac
najim Dobiwcóm. Na szaséji Kòrzenny 33/35
bëło widzec przedstôwców wiele dzélów Pòmòrzé-
gò, m.jin. Kaszëbów, Kòcewiôków i Krajniôków, chtër-
ny przëjachalë do Gduńska, żebë achtnąc latosëch Do-
biwców i pògratulowac jim nié blós Medalu Stolema,
ale przede wszëtczim dzejaniô, chtërno sprawiło, że na
to wëprzédnienié zasłużëlë.
Prof. Mariô Pająkòwskô-Kãsyk
z  Kòcewiô òsta
wëapartnionô za naùkòwą a  spolëznową robòtã dlô
Pòmòrzégò. W swòjim dzejanim je kòntinuatorką deji
ks. Bernata Zëchtë. To jedna z nôbarżi kómpetentnëch
òsób òd kòcewsczégò dialektu a regionalny edukacje.
Òprôcowała na przëmiar
Popularny słownik kociewski.
W swòjim dzejanim parłãczi starã ò Kòcewié z dze-
janim dlô Kaszëb i całégò Pòmòrzô, midzë jinszima
òbczas wielelatny robòtë w  Kaszëbskò-Pòmòrsczim
Zrzeszenim. Za swòjã robòtã bëła nié jeden
rôz wëprzédnionô przez rozmajité karna.
Dostała m.jin. „Kociewskie Pióro” i nôd-
grodã „Chwalba Grzymisława” a  téż
jinszé wëprzédnienia dôwóné przez
samòrządë na Kòcewim.
Władisłôw Czôrnowsczi
z  pôł-
niowëch Kaszëb je znónym anima-
torã kùlturë. Przez wiele lat prowadzył
dzejanié karna „Krëbane” zez Brus.
Je ùtwórcą Stowôrë Kaszëbsczi Zespół
Fòlkloristiczny „Krëbane” a  ùdbòdôwcą
Midzënôrodnégò Festiwalu Fòlkloru w Bru-
sach, co dostôł 18 lat nazôd w Helsinkach certifikat
Midzënôrodny Radë Stowôrów Fòlkloristicznëch, Fe-
stiwali i Ludowégò Kùńsztu (Conseil International des
Organisations de Festivals de Folklore et d`Art Tra-
ditionnels, CIOFF). Rôczącë karna z lëcznëch krajów
swiata, promòwôł i kùlturową òdemkłosc, i kaszëbiznã.
Je laùreatã rozmajitëch wëprzédnieniów, m.jin. Skrë
Òrmùzdowi i Nôdgrodë miona Òskara Kòlberga za ani-
macjã a téż ùpòwszechnianié ludowi kùlturë.
ÉWELINA STEFAŃSKÔ
STËCZNIK 2019 /
/
3
ÒDJ.
P PASTALEWC
.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin