Historia Wojsko i Technika NS 032( 2021-02).pdf

(99932 KB) Pobierz
Centralny Okręg Przemysłowy
www.zbiam.pl
NUMER SPECJALNY 2/2021
Marzec-Kwiecień
cena 18,99 zł (VAT 8%)
INDEX 409138
ISSN 2450-3495
W NUMERZE:
Japoński przemysł
lotniczy
Problemy materiałowe i
kadrowe japońskiego przemysłu
lotniczego nasiliły się w 1943 r.,
wraz z pogorszeniem się sytuacji
na froncie, po poniesieniu dużych
strat w ludziach i sprzęcie na Wys-
pach Salomona i Nowej Gwinei…
Bitwa u przylądka
Spada
To gwałtowne starcie, które miało
miejsce w początkowym okresie
zmagań Royal Navy i Regia Marina,
zakończyło się zdecydowanym
zwycięstwem alianckim, mimo
dużej przewagi w sile ognia arty-
leryjskiego włoskich okrętów…
INDEX: 409138
ISSN: 2450-3495
Zakupiono w NEXTO: 3337057
Zakupiono w NEXTO: 3337057
Vol. VII, nr 2 (32)
Centralny Okręg Przemysłowy
www.zbiam.pl
NUMER SPECJALNY 2/2021
Marzec-Kwiecień
cena 18,99 zł (VAT 8%)
INDEX 409138
ISSN 2450-3495
W NUMERZE:
Na okładce: zestaw przeciwlotniczy Wirbelwind.
Rys. Jarosław Wróbel
INDEX 409138
ISSN 2450-3495
Nakład: 14,5 tys. egz.
Redaktor naczelny
Jerzy Gruszczyński
jerzy.gruszczynski@zbiam.pl
Redakcja techniczna
Dorota Berdychowska
dorota.berdychowska@zbiam.pl
Korekta
Stanisław Kutnik
Współpracownicy
Władimir Bieszanow, Michał Fiszer,
Tomasz Grotnik, Andrzej Kiński,
Leszek Molendowski, Marek J. Murawski,
Tymoteusz Pawłowski, Tomasz Szlagor
Wydawca
Zespół Badań i Analiz Militarnych Sp. z o.o.
Ul. Anieli Krzywoń 2/155
01-391 Warszawa
office@zbiam.pl
Biuro
Ul. Bagatela 10/19
00-585 Warszawa
Dział reklamy i marketingu
Andrzej Ulanowski
andrzej.ulanowski@zbiam.pl
Dystrybucja i prenumerata
office@zbiam.pl
Reklamacje
office@zbiam.pl
Prenumerata
realizowana przez Ruch S.A:
Zamówienia na prenumeratę w wersji
papierowej i na e-wydania można składać
bezpośrednio na stronie
www.prenumerata.ruch.com.pl
Ewentualne pytania prosimy kierować
na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl
lub kontaktując się z Telefonicznym
Biurem Obsługi Klienta pod numerem:
801 800 803 lub 22 717 59 59
– czynne w godzinach 7.00–18.00.
Koszt połączenia wg taryfy operatora.
Copyright by ZBiAM 2021
All Rights Reserved.
Wszelkie prawa zastrzeżone
Przedruk, kopiowanie oraz powielanie na inne
rodzaje mediów bez pisemnej zgody Wydawcy
jest zabronione. Materiałów niezamówionych,
nie zwracamy. Redakcja zastrzega sobie prawo
dokonywania skrótów w tekstach, zmian tytułów
i doboru ilustracji w materiałach niezamówionych.
Opinie zawarte w artykułach są wyłącznie
opiniami sygnowanych autorów. Redakcja nie ponosi
odpowiedzialności za treść zamieszczonych
ogłoszeń i reklam. Więcej informacji znajdziesz
na naszej nowej stronie:
www.zbiam.pl
Zakupiono w NEXTO: 3337057
1
NUMER SPECJALNY 2/2021
Japoński przemysł
lotniczy
Problemy materiałowe i ka-
drowe japońskiego przemysłu
lotniczego nasiliły się w 1943 r.,
wraz z pogorszeniem się sytuacji
na froncie, po poniesieniu dużych
strat w ludziach i sprzęcie na Wy-
spach Salomona i Nowej Gwinei…
Bitwa u przylądka
Spada
To gwałtowne starcie, które miało
miejsce w początkowym okresie
zmagań Royal Navy i Regia Marina,
zakończyło się zdecydowanym
zwycięstwem alianckim, mimo
dużej przewagi w sile ognia artyle-
ryjskiego włoskich okrętów…
INDEX: 409138
ISSN: 2450-3495
w numerze:
HISTORIA
Jędrzej Korbal
Centralny Okręg Przemysłowy a Wojsko Polskie (1)
MONOGRAFIA PANCERNA
4
Michał i Jacek Fiszer, Jerzy Gruszczyński
Pojazdy bojowe na podwoziu PzKpfw IV (2)
LOTNICTWO
18
Leszek A. Wieliczko
Japoński przemysł lotniczy podczas drugiej wojny światowej
WOJNA NA MORZU
38
Tadeusz Kasperski
Bitwa u przylądka Spada
OBRONA PRZECIWPANCERNA
48
Bartłomiej Kucharski
Lekka broń przeciwpancerna do 1945 r.
WOJNA W POWIETRZU
56
Tomasz Szlagor
Dywizjony Orłów i 4. Grupa Myśliwska USAAF (2)
HISTORIA
68
Edward Malak
Bitwa warszawska wedle brukselskiego odczytu jenerała
Maximile Weyganda
82
www.facebook.com/wojskoitechnikahistoria
3
Jędrzej Korbal
Centralny Okręg Przemysłowy
a Wojsko Polskie
Dyskusja nad ustanowieniem
w centrum Rzeczpospoli-
tej obszaru pozwalającego
na bezpieczny rozwój po-
trzebnych odrodzonemu
państwu gałęzi przemysłu
rozpoczęła się krótko po
zakończeniu wojny polsko-
-bolszewickiej i podpisaniu
traktatu ryskiego. Jeszcze
pod koniec 1921 r. w kręgach
wojskowych pojawiły się
propozycje ulokowania wy-
twórni amunicji i uzbrojenia
w widłach rzek Wisły i Sanu.
Polemiki co do ostatecznego
wyboru obszaru mającego
koncentrować strategiczne
dla armii i państwa zakłady
trwały przez kolejnych 15 lat.
nawet długofalowej polityce inwestycyjnej
państwa. W tych realiach niemożliwe było
również pozyskanie poważnego kapitału
zagranicznego.
Choć trwający półtorej dekady okres czasu
może wydawać się zbyt długim jak na teore-
tyczne ustalenia, to warto wskazać, że  w  ar-
chetypie COP, czyli tzw. Centralnym Rejonie
Przemysłowym powstały od  podstaw trzy
duże przedsiębiorstwa: Państwowa Wytwór-
nia Prochu w Zagożdżonie-Pionkach (1922 r.),
Fabryka Amunicji w Skarżysku (1923  r.) i  Fa-
bryka Broni w Radomiu (1923 r.). Obok ist-
niejących już Zakładów Starachowickich
1 kwietnia 1936 r. miała miejsce narada zorganizowana przez prezydenta Ignacego Mościckiego
w której udział wzięli również GISZ Edward Śmigły-Rydz, premier F. Sławoj Składkowski, wicepre-
mier Eugeniusz Kwiatkowski oraz minister spraw wojskowych Tadeusz Kasprzycki.
1
D
4
Zakupiono w NEXTO: 3337057
ziało się to w czasie, kiedy II RP stanęła
przed koniecznością przeprowadzenia
pilnej reformy walutowej, wojną cel-
ną między Polską a Niemcami, światowym
kryzysem gospodarczym i nakładającą się
na wszystkie ww. zdarzenia odbudową pod-
stawowej infrastruktury zniszczonej w  trak-
cie działań wojennych w latach 1914-1921.
Również mające miejsce nawet kilka razy
w roku zmiany gabinetów czy tzw. przewrót
majowy 1926 r. zdecydowanie nie sprzyja-
ły stabilności gospodarczej i jakiejkolwiek
HISTORIA
Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej Ignacy Moś-
cicki w trakcie przeglądu wojska w ramach jed-
nej z uroczystości inaugurujących otwarcie ko-
lejnego zakładu przemysłowego COP.
i Zakładów Ostrowieckich stanowiły one trzon
przyszłego programu industrializacji w rejo-
nie bezpieczeństwa. Do końca 1937 r. główny
ciężar produkcji zbrojeniowej spoczywał jed-
nak na zakładach zlokalizowanych w ramach
Warszawskiego i Staropolskiego Okręgu
Przemysłowego.
na  prowadzoną w kolejnych latach politykę
gospodarczą. Zadecydowano m.in. o wdro-
żeniu zakrojonego na szeroką skalę progra-
mu modernizacji i rozbudowy WP (o czym
dalej), podjęto decyzję o powołaniu życia
Funduszu Obrony Narodowej (FON) co miało
miejsce 9 kwietnia oraz miesiąc później Ko-
Skarbu na 1,8 mld zł. W końcu lipca MSWojsk.
przedłożyło własną wersję planu rozbudowy
przemysłu wojennego, przy czym najważ-
niejsze postulaty pokrywały się z dezydera-
tami cywilnymi. Wariant wojskowy był wy-
nikiem wspólnych prac Sztabu Głównego,
MSWojsk. oraz KSUS kierowanego przez gen.
Potrzeba uprzemysłowienia
12 maja 1935 r. Edward Rydz-Śmigły został
mianowany przez prezydenta Ignacego Moś-
cickiego Generalnym Inspektorem Sił Zbroj-
nych, a tekę Ministra Spraw Wojskowych
objął gen. bryg. Tadeusz Kasprzycki. Krótko
potem, na początku czerwca, dotychczaso-
wego dowódcę 7. DP gen. bryg. Wacława
Stachiewicza mianowano szefem Sztabu
Głównego, zastępując tym samym gen.
bryg. Janusza Gąsiorowskiego. Kluczową dla
przyszłych inwestycji funkcję wicepremiera
i ministra skarbu w rządzie Mariana Zyndra-
ma-Kościałkowskiego, a później Felicjana
Sławoja Składkowskiego, pełnił od  13  paź-
dziernika 1935 r. Eugeniusz Kwiatkowski.
W maju 1936 r. tekę ministra przemysłu i han-
dlu objął Antoni Roman.
W tym samym czasie naczelne władze
wojskowe otrzymały zestaw opracowań do-
tyczących strategicznego potencjału Rzecz-
pospolitej i sąsiadów: przygotowanie gospo-
darki Niemiec, ZSRR i Polski do potrzeb czasu
wojny; możliwości pokrycia zapotrzebowa-
nia na surowce strategiczne (węgiel, stal, ropa
itd.) w Niemczech, ZSRR i Polsce; wstępnego
bilansu produkcji roślinno-zwierzęcej Polski
na tle państw ościennych; potencjału finan-
sowego Rzeczpospolitej w porównaniu z siłą
kapitału sąsiadów.
Wydźwięk tych dokumentów był bez
wątpienia niekorzystny i wymagał podjęcia
zdecydowanych decyzji w najbliższym cza-
sie. Dodatkowe obliczenia wykonane przez
DepUzbr. MSWojsk. wskazywały, że państwo-
we i prywatne fabryki w okresie wojny mogą
zabezpieczyć do 70% zapotrzebowania na
amunicję karabinową oraz 17-40% zapotrze-
bowania na amunicję artyleryjską w zależ-
ności od kalibru broni. Źle prezentowały się
dane dotyczące pokrycia potrzeb sprzęto-
wych, które w zależności od typu uzbrojenia
wahały się od 18-50%. W kwestii wytwór-
czości nowoczesnego uzbrojenia lotnicze-
go, pancernego i artyleryjskiego możliwości
istniejących zakładów były ograniczone. Po-
nadto armia nie posiadała aktualnego planu
mobilizacyjnego, co dodatkowo kompliko-
wało i tak niełatwą sytuację.
1 kwietnia 1936 r. miała miejsce zor-
ganizowana przez prezydenta Ignacego
Mościckiego narada, w której udział wzięli
ww. przedstawiciele władz wojskowych i cy-
wilnych. Na podstawie powziętych wtedy
ustaleń, na przełomie kwietnia i maja 1936 r.
władze wydały szereg decyzji rzutujących
Zakupiono w NEXTO: 3337057
Schemat COP ze wskazaniem poszczególnych obszarów regionu A, B i C.
mitetu Obrony Rzeczpospolitej (KOR) przez
którego Sekretariat (Se KOR) przechodzić
będzie gros spraw związanych z rozbudo-
wą przemysłu i armii. Osobą bezpośrednio
odpowiedzialną za prace nad rejonem bez-
pieczeństwa został zastępca szefa Sztabu
Głównego, gen. bryg. Tadeusz Malinowski.
Na jego zlecenie przygotowano „Studium
rejonu bezpieczeństwa”, w którym rozmiesz-
czenie i charakter zakładów podporządko-
wywano przede wszystkim względom natu-
ry wojskowej. Istotny głos w tej sprawie miał
również szef Administracji Armii gen. bryg.
Aleksander Litwinowicz.
10 czerwca 1936 r. wicepremier Eugeniusz
Kwiatkowski przedstawił zarys czteroletnie-
go planu inwestycji publicznych obejmujący
obszar całego kraju z zastrzeżeniem nadania
priorytetu wydatkom na cele obronności.
Ogólna wartość zamierzenia oszacowana
została przez podległe mu Ministerstwo
dyw. Kazimierza Sonskowskiego. 21 stycznia
1937 r. Rada Ministrów zatwierdziła wstępny
projekt budowy Centralnego Okręgu Prze-
mysłowego i przyjęła równocześnie pro-
jekt ustawy o dotacji 1 mld zł na rzecz FON
w latach 1937-40. Minister Skarbu został
upoważniony do  zaciągnięcia w kraju lub
za granicą pożyczki w wysokości 400 mln zł
oraz kredytów do 1 mld zł na zakup towarów
i  wykonanie prac w planowanym obszarze
przemysłowym.
Kolejny etap historii to wystąpienie wice-
premiera Kwiatkowskiego w sejmie 5 lute-
go 1937 r., kiedy przed komisją budżetową
zreferował on projekt budowy Centralnego
Okręgu Przemysłowego (pierwotna nazwa
brzmiała Centralny Okręg Sandomierz). Wte-
dy też został wygłoszony postulat, aby pier-
wotny zakres finansowy czteroletniego pla-
nu inwestycyjnego zwiększyć do 2,4 mld zł.
Wystąpienie wiceministra poza ogólnym
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin