Duch dziejow Polski.pdf

(216 KB) Pobierz
DUCH DZIEJÓW POLSKI
Antoni Chołoniewski
Kraków 1917
ISBN 978-83-932575-5-3
Copyright © by Estymator Jacek Chołoniewski 2018
2
Kup książkę
Spis Treści
ANTONI CHOŁONIEWSKI – AUTOR ... 3
OD AUTORA ... 6
WSTĘP ... 10
IDEA
ŻYCIA
ZBIOROWEGO ... 17
NARÓD I KRÓL ... 26
SZLACHTA POLSKA ... 31
UNIE ... 35
SWOBODY JEDNEJ WARSTWY ... 45
TOLERANCJA WYZNANIOWA ... 54
PRAWO I
ŻYCIE
... 61
WOJNY POLSKIE ... 64
SZERZYCIELKA WOLNOŚCI ... 70
TYP BOHATERSK ... 79
WYPRZEDZENIE EUROPY ... 84
UPADEK PAŃSTWA ... 94
DUCH DZIEJÓW POLSKI NA TLE CHWILI DZISIEJSZEJ ... 99
3
Kup książkę
ANTONI CHOŁONIEWSKI – AUTOR
Antoni Chołoniewski urodził się w Kawsku pod Stryjem w roku 1872. Ojciec
jego, Ferdynand, porucznik artylerii służący pod generałem Bemem, za udział w
powstaniu węgierskim roku 1948 stracił majątek wskutek konfiskaty. Warunki finansowe
rodziny nie były więc łatwe i może dlatego Antoni będąc jeszcze w gimnazjum zaczął
pisać do gazet lwowskich korespondencje ze Stryja i Podkarpacia. „Studiował z
zamiłowaniem historię ojczystą, natomiast czynne
życie
polityczne nie pociągało go, nie
umiał poddać się programom i autorytetom partyjnym” – pisze o nim biograf. We
lwowskim okresie
życia,
trwającym do r. 1903, należał do redakcji „Przeglądu
Lwowskiego”, „Dziennika Polskiego” i „Słowa Polskiego”, z którego zresztą wystąpił
wskutek nieprzychylnych Narodowej Demokracji opinii, jakim dawał wyraz w
niektórych swych pracach pisanych pod pseudonimem Scriptor. W roku 1903 przeniósł
się do Krakowa, gdzie w dwa lala później objął kierownictwo filii redakcji
warszawskiego tygodnika „Świat”. Zbierając materiały do swoich artykułów odbywał
liczne podróże, dzięki czemu miał okazję poznać
Śląsk,
Wielkopolskę i Pomorze. Od
tego czasu stal się
żarliwym
propagatorem polskości na kresach zachodnich. W broszurze
„Nad morzem polskim”, wydanej w roku 1912, kierował myśl polską ku rewindykacji
Pomorza i nawoływał już wtedy do skierowania ruchu turystycznego z Polski nad polskie
morze, był też pierwszym, który zwrócił uwagę na małą osadę rybacką, Gdynię, gdzie
spędzał wakacje w latach 1912-14, a nawet przyczynił się do założenie tam pierwszego
pensjonatu dla letników z Polski. Za
żywotną
kwestię
życia
społecznego uważał
tworzenie za przykładem Wielkopolski polskiego stanu
średniego
i polskich
przedsiębiorstw i warsztatów. W r. 1911 ukazała się we Lwowie jego praca pt. „Tadeusz
Kościuszko”, poświęcona Naczelnikowi, który jak nikt inny rozumiał potrzebę uznania
ludu za pełnoprawną część narodu.
Po wybuchu I wojny
światowej,
w latach 1914-16, redagował krakowskie pismo
„Głos Narodu”. W zamieszczanych w nim artykułach demaskował wrogą Polsce politykę
pruską, wskazywał na nieuchronność klęski państw centralnych, widząc przyszłość
Polski w przymierzu z Francją i w uzyskaniu własnego brzegu morskiego. W roku 1917
wydal syntetyczny zarys historii Polski, „Duch Dziejów Polski”. Praca ta wzbudziła
szerokie zainteresowanie i wywarł duże wrażenie nie tylko w Polsce, została wkrótce
przetłumaczona na niemiecki, francuski, angielski, rumuński i bułgarski. Ze strony
zawodowych historyków spotkały ją zarzuty o jednostronność i idealizowanie dawnej
Polski. Chołoniewski odpowiedział na nic w przedmowie do II wydania, a także,
obszerniej, w „Glosie Narodu” i w odbitce z r. 1919. pod tytułem „O kierownicze idee
przeszłości”.
4
Kup książkę
Poglądy Chołoniewskiego zaprezentowane w „Duchu dziejów Polski”
kształtowały się pod wpływem takich historiografów, jak St. Kutrzeba. J. Siemieński. O
Balzer, przede wszystkim jednak pozostawał on pod ogromnym urokiem Stefana
Buszczyńskicgo i jego „Obrony spotwarzonego narodu”.
Odzyskanie niepodległości pobudziło Chołoniewskiego do jeszcze większego
zaangażowania w sprawy narodu. Oddał się gorąco działalności propagandowej i
publicystycznej, dążąc do uświadomienia ogółu o konieczności odzyskania morza i
Gdańska. W pracy „Gdańsk i Pomorze” (1919) wyraził przekonanie,
że
sprawa Gdańska
mimo podjętej już wówczas niekorzystnej dla Polski uchwały konferencji pokojowej nie
jest ostatecznie przesądzona i
że
przyszłość rozstrzygnie ją na naszą korzyść. W roku
1919 przeniósł się do Sopotu, a następnie do Gdańska, aby tam pracować nad
odbudowaniem polskości kresów zachodnich, jednak wskutek szykan ze strony Senatu
Gdańska przeniósł się do Bydgoszczy, nadal pracując z całych sił dla polskości na
Pomorzu – między innymi przyczynił się do powstania dwumiesięcznika naukowo-
artystycznego „Biblioteka Pomorska” i do założenia Instytutu Narodowego w
Wąbrzeźnie. Mimo choroby oddany pracy do ostatniej chwili, zmarł w Bydgoszczy 13 X
1924 roku.
Antoni Chołoniewski bezpieczeństwa Polski upatrywał w sojuszu z przyszłą unią
tak zwanych małych i
średnich
narodów Był za tworzeniem między Polską i Rosją
państw buforowych oraz za daleko idącym spełnianiem kulturalnych postulatów Rusinów
w Małopolsce Wschodniej. Za fundament Polski uważał jednak przede wszystkim nie
sojusze, lecz silę moralną.
Antoni Chołoniewski (1972-1924)
5
Kup książkę

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin