Codziennosc niegdysiejszej Warszawy.pdf

(1814 KB) Pobierz
OpracOwanie graficzne
andrzej Barecki
redakcja
agnieszka dziewulska
kOrekta
jolanta Spodar
Źródła zdjęć i iluStracji
„kłosy” (1865–1890), „tygodnik ilustrowany” (1859–1914)
oraz archiwum autora
copyright © by Stanisław Milewski, 2010
copyright © by wydawnictwo iskry, warszawa 2010
iSBn 978-83-244-0134-5
wydawnictwo iskry
ul. Smolna 11
00-375 warszawa
iskry@iskry.com.pl
www.iskry.com.pl
Kup książkę
Od autora
Habent sua fata libelli
– mają swoje losy książki. także i te, które skończyły swoje
życie na etapie zamierzeń lub też napisane zostały inaczej, niż przewidywał pierwotny
zamysł.
po oddaniu do druku w państwowym instytucie wydawniczym na początku lat
osiemdziesiątych książki
Ciemne sprawy dawnych warszawiaków
(drugie wydanie
ukazało się w 2009 r.) zostałem ze sporą ilością materiałów z XiX-wiecznych gazet,
dla których w tamtej pozycji zabrakło miejsca lub też nie dały się wykorzystać ze
względu na to, iż wykraczały poza ramy zakreślonego tematu.
postanowiłem wówczas napisać
Życie codzienne w XiX-wiecznej Warszawie
i konspekt takiej książki przedstawiłem w piw-ie. został on wstępnie przyjęty, ale nagła
i długotrwała, ciężka choroba na wiele lat wytrąciła mi pióro z ręki. Historia życia
codziennego XiX-wiecznej warszawy nie przestała mnie jednak zajmować i na początku
obecnej dekady nieśmiało do niej powróciłem. gdy w „iskrach” ukazała się kontynuacja
poprzedniej książki –
Ciemne sprawy międzywojnia,
zachęcony przez niezwykle mi
życzliwego prezesa tego wydawnictwa – dr. wiesława uchańskiego, wydałem
Podróże
bliższe i dalsze, czyli urok komunikacyjnych staroci.
pod tym niezbyt fortunnym tytułem
kryły się po prostu dzieje komunikacji miejskiej w warszawie.
książka ta została bardzo ciepło przyjęta przez czytelników, dlatego też napisałem
intymne życie niegdysiejszej Warszawy,
w której częściowo wykorzystałem materiały
zebrane do dziejów dawnego życia codziennego stolicy. ta publikacja przyjęta została
jeszcze cieplej i nawet nagrodzona jako książka miesiąca w maju 2008 roku. rok później
powstała nowa książka:
szemrane towarzystwo niegdysiejszej Warszawy.
teraz oddaję
czytelnikom czwartą z kolei:
Codzienność niegdysiejszej Warszawy,
poświęconą
sprawom bytowym, warunkom mieszkaniowym i innym powszednim problemom
mieszkańców XiX-wiecznej warszawy, którym przyszło żyć w trudnych politycznie
czasach pozbawionych nadziei, chyba najcięższych w historii miasta.
trzeba w tym miejscu zaznaczyć, że każda z wymienionych książek powstawała
ad
hoc,
już jako ostatnia, bez całościowego zamysłu, dlatego nie dało się uniknąć pewnych
powtórzeń, rozwinięć wątków i innych niedociągnięć głównie natury formalnej.
powstała jednak swoista tetralogia, cykl czterech książek o wspólnym temacie i bohaterze:
warszawie, stolicy, która przeszła dramatyczne dzieje. pomijam tu skomplikowaną
OD AUTORA
5
Kup książkę
sytuację polityczną, koncentrując się na trudach codziennego, nędznego bytowania
w mieście pozbawionym samorządu, który miałby wpływ na jego rozwój ekonomiczny
i społeczny.
książka została pomyślana jako swoisty reportaż historyczny, obficie okraszony
ilustracjami z epoki. dlatego dopuszczam do głosu przede wszystkim bezpośrednich
świadków tamtych czasów, ludzi – nie tylko dziennikarzy – którzy wyrażali swe opinie
i przekazywali spostrzeżenia w codziennej prasie i tygodnikach. Są w niej również
uwzględnione opracowania współczesnych nam historyków, zajmujących się dziejami
miasta w różnych, wiążących się z tematem aspektach. główną jednak materią książki –
podkreślmy raz jeszcze – są różnorodne wspomnienia ludzi z tamtej zamierzchłej dziś
epoki.
pragnę na koniec serdecznie podziękować wszystkim, którzy pomogli mi napisać tę
książkę. przede wszystkim lekarzom, którzy postawili mnie na nogi i w ogóle umożliwili
mi pracę, a także pani joannie jaszek-Bieleckiej, kierowniczce działu varsavianów
Biblioteki publicznej na koszykowej oraz panu adamowi dziurzyńskiemu z zakładu
zbiorów Mikrofilmowych Biblioteki narodowej, za to, że zawsze mogłem liczyć
na ich niezawodną pomoc. dziękuję również dyrektorowi wydawniczemu „iskier”,
panu krzysztofowi Obłuckiemu, za ponadstandartową współpracę i przyjacielskie
podtrzymywanie na duchu, pani redaktor agnieszce dziewulskiej za wkład w ostateczny
kształt książki oraz panu andrzejowi Bareckiemu za niebanalne opracowanie graficzne
całej serii moich książek.
Kup książkę
Przeciętna dla Warszawy: 33 lata
Największa śmiertelność na Pradze ◆ Hrabia z tytułem doktora medycyny
◆ Manifest praktycznego pozytywizmu ◆ „Studnie przy wychodkach i śmietnikach”
◆ Niechlujstwo za pluszowymi kotarami ◆ Gdzie są „te miejsca”? ◆ „Zaraża powietrze, gryzie w oczy”
◆ „Denuncjacja” doktora Markiewicza ◆ Niewywożone śmieci ◆ Higieniści zagrażają
interesom Cesarstwa ◆ „Wystawa, jakiej Paryż dotychczas nie widział” ◆ Towarzystwo
po kilkudziesięciu latach
niższą w latach osiemdziesiątych w cyrkule
według wyliczeń bolesława Prusa, który
nowoświeckim oraz bielańskim. Jeśli zaś
w swych kronikach pisanych głównie dla
chodzi o przyczyny śmierci liczone
„kuriera Warszawskiego” (w tym przypad- w promilach, to dominowały zatrucia
ku dla „kuriera Codziennego” nr 140
pokarmowe.
z 22 maja 1898 roku) i innych czasopism
Jeśli już jesteśmy przy ciekawych da-
uwielbiał posługiwać się wszelkimi dany- nych statystycznych, to odnotować też
mi statystycznymi. Nawiasem mówiąc,
warto – niejako na marginesie – że według
spisu jednodniowego ludności z 1882 roku
swe felietony i artykuły dziennikarskie
na ogólną liczbę 387 tys. mieszkańców
często szpikował różnymi wyliczeniami
i faszerował konkretami z życia, co w opi- Warszawy 58,64% stanowili ludzie wol-
ni, 34,08% pozostający w związku mał-
nii niektórych redaktorów naczelnych
żeńskim, owdowiali 6,83%, rozwiedze-
prowadziło do zniechęcenia czytelników
i spadku prenumeraty.
ni 0,34%, a „osoby stanu cywilnego
i w tym przypadku był konkretny.
nieoznaczonego” – 0,10%. Wśród osób
Podał, że wprawdzie „w Państwie Rosyj-
wolnych 61,45% stanowili mężczyźni,
skim w guberniach Cesarstwa” żyje się
a 56,11% kobiety, wśród pozostających
jeszcze krócej, bo przeciętnie 27 lat, ale
w związku małżeńskim mężczyźni 36,05%,
już Polacy żyją krócej o dziesięć lat od
a kobiety 32,32%, wśród rozwiedzionych
anglików, a o dwadzieścia od Norwegów… odpowiednio 0,18% i 0,49%, a niewiado-
W Galicji średnia wynosiła około 30 lat,
mego stanu cywilnego – 0,07% i 0,13%.
Wynikało z tego, że w mieście wśród wol-
w Szwecji 50, we Francji 43, w Prusach
nych i zostających w związkach małżeń-
37, we Włoszech zaś tyle samo co
skich jest więcej mężczyzn niż kobiet, na-
w królestwie Polskim.
tomiast wdów jest pięć i pół razy więcej
Jak ustaliła anna Słoniowa w pracy
niż wdowców, rozwiedzionych kobiet dwa
Początki nowoczesnej infrastruktury War-
szawy,
najwyższą śmiertelnością, także po- i pół razy więcej niż rozwodników.
wyżej średniej dla całego miasta, wyróżnia-
komentując rezultaty tego spisu dla pe-
ła się Praga. bardzo wysoką śmiertelność
tersburskiego „kraju” (1883 nr 41), gdzie
notowano w cyrkule powązkowskim, naj- cenzura nie była tak surowa jak na miej-
Tak było PoD koNieC XiX Wieku
Przeciętna dla WarszaWy: 33 lata
Kup książkę

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin