Aplikacje prawnicze w pytaniach i odpowiedziach Tom I Wydanie 14.pdf

(312 KB) Pobierz
DZIAŁ I. PRAWO KONSTYTUCYJNE
Pojęcie prawa konstytucyjnego
Prawo.konstytucyjne.to.całokształt.norm.prawnych.dotyczących.ustroju.państw,.czyli.takich,.któ-
rych.przedmiotem.regulacji.są.podstawowe.instytucje.oraz.zasady.ustroju.politycznego.i.społecz-
no-gospodarczego.państwa..
Normy.te.określają:.
•�½. pozycję państwa w stosunkach zewnętrznych i wewnętrznych�½�½
pozycję.państwa.w.stosunkach.zewnętrznych.i.wewnętrznych�½�½.
•�½. podmiot władzy w państwie i formy jej sprawowania przez suwerena�½�½
podmiot.władzy.w.państwie.i.formy.jej.sprawowania.przez.suwerena�½�½
•�½. status jednostki w państwie i przysługujące jej prawa oraz wolności, a także nałożone na nią obo-
s
. tatus.jednostki.w.państwie.i.przysługujące.jej.prawa.oraz.wolności,.a.także.nałożone.na.nią.obo-
wiązki�½�½
•�½. zasady organizacji i funkcjonowania organów państwowych oraz. relacje między. nimi,. a także.
z
. asady. organizacji. i. funkcjonowania. organów. państwowych. oraz relacje. między nimi, a. także
zasady.tworzenia.prawa..
Zagadnienie 1. Rzeczpospolita
PYTANIE: Naród sprawuje władzę:
A.. przez.swoich.przedstawicieli.lub.bezpośrednio,
b.. przez.swoich.przedstawicieli,
C.. bezpośrednio.
Odp. A; art. 4 ust. 2 Konstytucji RP
Omówienie:
Dobro wspólne
Rzeczpospolita Polska jest dobrem wspólnym wszystkich obywateli (art. 1 Konstytucji RP).
Podstawowe zasady ustroju RP
Konstytucja RP w przepisach Rozdziału I „Rzeczpospolita” formułuje podstawowe zasady
ustrojowe.
KATALOG PODSTAWOWYCH ZASAD USTROJU RP
ZASADA
1
DEMOKRATYCZNEGO
PAŃSTWA PRAWNEGO
(art..2.Konstytucji.RP)
TREŚĆ
2
Rzeczpospolita. Polska. jest. demokratycznym. państwem. prawnym,.
urzeczywistniającym.zasady.sprawiedliwości.społecznej.
1
Dział.I..Prawo.konstytucyjne
1
JEDNOLITOŚCI PAŃSTWA
(art..3.Konstytucji.RP)
NIEPODLEGŁOŚCI
I SUWERENNOŚCI
(art..5.Konstytucji.RP)
PODZIAŁU WŁADZY
(art..10.ust..1.Konstytucji.RP)
SPOŁECZNEJ GOSPODARKI
RYNKOWEJ
(art..20.Konstytucji.RP)
2
Rzeczpospolita.Polska.jest.państwem.jednolitym.
Rzeczpospolita.Polska.strzeże.niepodległości.i.nienaruszalności.swojego.
terytorium,.zapewnia.wolności.i.prawa.człowieka.i.obywatela.oraz.bez-
pieczeństwo.obywateli,.strzeże.dziedzictwa.narodowego.oraz.zapewnia.
ochronę.środowiska,.kierując.się.zasadą.zrównoważonego.rozwoju.
Ustrój.Rzeczypospolitej.Polskiej.opiera.się.na.podziale.i.równowadze.
władzy.ustawodawczej,.władzy.wykonawczej.i.władzy.sądowniczej.
Społeczna. gospodarka. rynkowa. oparta. na. wolności. działalności. go-
spodarczej,.własności.prywatnej.oraz.solidarności,.dialogu.i.współpra-
cy.partnerów.społecznych.stanowi.podstawę.ustroju.gospodarczego.
Rzeczypospolitej.Polskiej.
Powszechny i równy dostęp do kultury
Rzeczpospolita.Polska.stwarza
warunki upowszechniania i równego dostępu do dóbr kultury,.
będącej.źródłem.tożsamości.narodu.polskiego,.jego.trwania.i.rozwoju..
Rzeczpospolita. Polska
udziela pomocy Polakom zamieszkałym za granicą.
w. zachowaniu. ich.
związków.z.narodowym.dziedzictwem.kulturalnym.(art..6.ust..1.i.2.Konstytucji.RP).
Działalność organów władzy publicznej
Organy.władzy.publicznej.działają
na podstawie i w granicach prawa.(art..7.Konstytucji.RP).
Prawo międzynarodowe
Rzeczpospolita.Polska
przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego.(art..9.Konstytucji.RP).
Wolność tworzenia i działania partii politycznych
Rzeczpospolita.Polska
zapewnia wolność tworzenia i działania partii politycznych..Partie.poli-
tyczne
zrzeszają na zasadach dobrowolności i równości.obywateli.polskich.w.celu.wpływania
metodami demokratycznymi.na.kształtowanie.polityki.państwa..
Finansowanie.partii.politycznych.jest
jawne.(art..11.ust..1.i.2.Konstytucji.RP).
Zakaz tworzenia organizacji totalitarnych
Zakazane. jest. istnienie. partii. politycznych. i. innych. organizacji. odwołujących. się. w. swoich. pro-
gramach. do. totalitarnych. metod. i. praktyk. działania.
nazizmu,. faszyzmu.
i.
komunizmu,.
a. także.
tych,.których.program.lub.działalność.zakłada.lub.dopuszcza.nienawiść.rasową.i.narodowościową,.
stosowanie.przemocy.w.celu.zdobycia.władzy.lub.wpływu.na.politykę.państwa.albo.przewiduje.
utajnienie.struktur.lub.członkostwa.(art..13.Konstytucji.RP).
Zagadnienia partii politycznych reguluje szczegółowo
ustawa z 27.6.1997 r. o partiach poli-
tycznych.
2
Kup książkę
Zagadnienie.1..Rzeczpospolita
Objęcie regulacją prawną zagadnień związanych z powstaniem i działalnością partii politycz-
nych nosi miano
instytucjonalizacji partii politycznych.
Problematyce partii politycznych został poświęcony art. 11 Konstytucji RP, definiujący
ich
pojęcie,
gwarantujący zasadę
wolności ich tworzenia i działania
oraz wprowadzający
w ust. 2
zasadę jawnego ich finansowania.
Wolność tworzenia i działania związków zawodowych i innych organizacji
Rzeczpospolita.Polska
zapewnia wolność tworzenia i działania:
1). związków.zawodowych,.
związków zawodowych,
2). organizacji.społeczno-zawodowych.rolników,.
organizacji społeczno-zawodowych rolników,
3). stowarzyszeń,.
stowarzyszeń,
4). ruchów.obywatelskich,.
ruchów obywatelskich,
5). innych.dobrowolnych.zrzeszeń.oraz.
innych dobrowolnych zrzeszeń oraz
6). fundacji.(art..12.Konstytucji.RP).
fundacji (art. 12 Konstytucji RP).
W celu ochrony praw pracowniczych wykształcił się szczególny rodzaj organizacji, a miano-
wicie związki zawodowe. Konstytucja RP podkreśla szczególną rolę związków zawodowych
w realizacji zasady pluralizmu. Poza art. 12 Konstytucji RP, wolność zrzeszania się w związki
zawodowe gwarantuje także art. 59 Konstytucji RP. Przepis ten wymienia prawo do rokowań,
zawierania układów zbiorowych pracy, prawo do organizowania strajków pracowniczych i in-
nych form protestu jako gwarancje realizacji celów związkowych.
Funkcjonowanie związków zawodowych regulują ustawy szczególne, a także umowy między-
narodowe. Podstawową rolę wśród umów międzynarodowych odgrywają konwencje Między-
narodowej Organizacji Pracy. Związki zawodowe nie podlegają przepisom ustawy z 7.4.1989 r.
– Prawo o stowarzyszeniach.
Zgodnie z ustawą z 23.5.1991 r. o związkach zawodowych związek zawodowy jest
dobro-
wolną i samorządną organizacją ludzi pracy, powołaną do reprezentowania i obrony ich
praw, interesów zawodowych i socjalnych.
Związek zawodowy jest
niezależny
w swojej
działalności statutowej od pracodawców, administracji państwowej i samorządu terytorial-
nego oraz od innych organizacji.
Wolność prasy
Rzeczpospolita. Polska. zapewnia
wolność prasy i innych środków społecznego przekazu.
.
(art..14.Konstytucji.RP).
Wolność ta oznacza możliwość przekazywania i rozpowszechniania poglądów, informacji i idei
za pomocą środków masowej komunikacji. Związana jest też z wolnością odbioru tych przeka-
zów, informacji i idei. Państwo zobowiązane jest do podejmowania działań na rzecz zapobiega-
nia i eliminowania zagrożeń wolności prasy i środków społecznego przekazu.
Decentralizacja władzy publicznej
Ustrój.terytorialny.Rzeczypospolitej.Polskiej
zapewnia decentralizację władzy publicznej..
Zasadniczy.podział.terytorialny.państwa.uwzględniający.więzi.społeczne,.gospodarcze.lub.kultu-
rowe.i.zapewniający.jednostkom.terytorialnym.zdolność.wykonywania.zadań.publicznych
okre-
śla ustawa.(art..15.ust..1.i.2.Konstytucji.RP).
3
Kup książkę
Dział.I..Prawo.konstytucyjne
Wymóg decentralizacji władzy publicznej polega na wprowadzeniu dla potrzeb zarządu pań-
stwowego okręgów terenowych z działającymi tam organami w celu przybliżenia zarządu pu-
blicznego do obywateli.
Wspólnota samorządowa
Ogół. mieszkańców. jednostek. zasadniczego. podziału. terytorialnego. stanowi
z mocy prawa
wspólnotę samorządową.
Samorząd.terytorialny.uczestniczy
w sprawowaniu władzy publicznej..Przysługującą.mu.w.ra-
mach.ustaw.istotną.część.zadań.publicznych,.samorząd.wykonuje
w imieniu własnym i na wła-
sną odpowiedzialność.(art..16.ust..1.i.2.Konstytucji.RP).
Samorządy zawodowe i inne samorządy
W.drodze
ustawy.można.tworzyć samorządy zawodowe,.reprezentujące.osoby.wykonujące.za-
wody. zaufania. publicznego. i. sprawujące. pieczę. nad. należytym. wykonywaniem. tych. zawodów.
.
w.granicach.interesu.publicznego.i.dla.jego.ochrony..
W.drodze
ustawy.można.tworzyć.również inne rodzaje samorządu..Samorządy.te.nie.mogą.na-
ruszać. wolności. wykonywania. zawodu. ani. ograniczać. wolności. podejmowania. działalności. go-
spodarczej.(art..17.ust..1.i.2.Konstytucji.RP).
Ochrona małżeństwa, rodziny, macierzyństwa i rodzicielstwa
Małżeństwo.jako.związek.kobiety.i.mężczyzny,.rodzina,.macierzyństwo.i.rodzicielstwo.znajdują.
się.pod.ochroną.i.opieką.Rzeczypospolitej.Polskiej.(art..18.Konstytucji.RP).
Należy zwrócić uwagę, że przepis ten za małżeństwo uznaje „związek
kobiety i mężczyzny”.
Opieka nad weteranami
Rzeczpospolita.Polska
specjalną opieką otacza weteranów.walk.o.niepodległość,.zwłaszcza.in-
walidów.wojennych.(art..19.Konstytucji.RP).
Ochrona własności i prawa dziedziczenia
Rzeczpospolita.Polska
chroni własność i prawo dziedziczenia..
Wywłaszczenie.jest.dopuszczalne.jedynie.wówczas,.gdy.jest.dokonywane na cele publiczne i za
słusznym odszkodowaniem.(art..21.ust..1.i.2.Konstytucji.RP).
Własność stanowi
podstawę ustroju gospodarczego Polski
i jest niezbędnym elementem jego
funkcjonowania. Podkreśla to Konstytucja RP, wymieniając własność prywatną jako jedną z war-
tości fundamentalnych społecznej gospodarki rynkowej. Konstytucja RP nie definiuje pojęcia
własności. Nie wprowadza także żadnych zróżnicowań ochrony własności ze względów przed-
miotowych czy podmiotowych. Artykuł 21 Konstytucji RP nie precyzuje, o jakie formy i typy
własności chodzi. Wskazuje to na wolę ustrojodawcy zagwarantowania ochrony
wszelkiej wła-
sności.
Postanowienia tego przepisu rozwinięte są w ustawach zwykłych, a zwłaszcza w Kodeksie
cywilnym, który reguluje m.in. zasady dziedziczenia.
Wywłaszczeniu,
zgodnie z tym przepisem, ma towarzyszyć
słuszne odszkodowanie.
„Słuszne odszkodowanie” powinno być ekwiwalentem, tj. powinno dawać właścicielowi moż-
liwość odtworzenia rzeczy, którą utracił.
4
Kup książkę
Zagadnienie.1..Rzeczpospolita
Ograniczenie wolności działalności gospodarczej
Ograniczenie.wolności.działalności.gospodarczej.jest.dopuszczalne.tylko.w.drodze.ustawy.i.tylko.
ze względu na ważny interes publiczny.(art..22.Konstytucji.RP).
Gospodarstwo rodzinne
Artykuł.23.Konstytucji.RP.wprowadza.zasadę,.według.której
podstawą ustroju rolnego państwa
jest gospodarstwo rodzinne,.z.jednoczesnym.zastrzeżeniem,.że.zasada.ta.nie.narusza.postano-
wień.art..21.i.22.Konstytucji.RP,.o.których.mowa.powyżej.
Przyjęcie tego zapisu ma szczególny charakter. Oznacza bowiem, że w ramach ustroju spo-
łeczno-gospodarczego istnieje szczególny ustrój rolny, który opiera się na gospodarstwach ro-
dzinnych. W odróżnieniu od regulacji art. 20 Konstytucji RP, przyjęto tu zatem kryterium
podmiotowe – rodzina.
Ochrona pracy
Praca.znajduje.się.pod.ochroną.Rzeczypospolitej.Polskiej..Państwo.sprawuje
nadzór nad warun-
kami wykonywania pracy.(art..24.Konstytucji.RP).
Równouprawnienie kościołów i innych związków wyznaniowych
Kościoły.i.inne.związki.wyznaniowe.posiadają.równe.prawa..
Władze.publiczne.w.Rzeczypospolitej.Polskiej.zachowują
bezstronność.w.sprawach.przekonań.
religijnych,. światopoglądowych. i. filozoficznych,. zapewniając
swobodę ich wyrażania w życiu
publicznym.
Stosunki.między.państwem.a.kościołami.i.innymi.związkami.wyznaniowymi.są.kształtowane
na
zasadach poszanowania ich autonomii oraz wzajemnej niezależności.każdego.w.swoim.za-
kresie,.jak.również.współdziałania.dla.dobra.człowieka.i.dobra.wspólnego..
Stosunki.między.Rzeczpospolitą.Polską.a.Kościołem.katolickim.określają
umowa międzynarodo-
wa zawarta ze Stolicą Apostolską i ustawy.
Stosunki.między.Rzeczpospolitą.Polską.a.innymi.kościołami.oraz.związkami.wyznaniowymi.okre-
ślają
ustawy uchwalone na podstawie umów zawartych przez Radę Ministrów z ich właściwy-
mi przedstawicielami.(art..25.ust..1–5.Konstytucji.RP).
Stosunek państwa z kościołem i związkami wyznaniowymi reguluje szczegółowo ustawa
z 17.5.1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania. Ustawa ta deklaruje, że Rzeczpo-
spolita Polska jest państwem świeckim i neutralnym w sprawach religii i przekonań. Kościoły
i związki wyznaniowe w wykonywaniu swoich funkcji są niezależne od państwa.
W art. 25 ust. 5 Konstytucji RP ustawodawca przyjął
zasadę odrębnej ustawowej regulacji
pozycji kościołów i innych związków wyznaniowych
działających na terenie Polski. W myśl
tego przepisu ustawy regulujące pozycję kościołów i związków zawodowych uchwalane są na
podstawie umów zawartych między ich przedstawicielami a Radą Ministrów. W stosunku do
kościołów i związków zawodowych posiadających odrębny status ustawowy ustawę o gwaran-
cjach wolności sumienia i wyznania stosuje się jedynie posiłkowo.
Odrębny charakter ma regulacja pozycji Kościoła katolickiego ze względu na
podmioto-
wość międzynarodową Stolicy Apostolskiej.
Z powyższego wynika przewidziane w art. 25
ust. 4 Konstytucji RP uregulowanie stosunków między Polską a Stolicą Apostolską, oprócz usta-
wy także w ratyfikowanej umowie międzynarodowej. Umowa ta, ratyfikowana przez Polskę,
5
Kup książkę

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin