Gospodarka finansowa jednostek samorzadowych w systemie kontroli zarzadczej.pdf

(696 KB) Pobierz
1. Dotacje budżetowe
1. Zaliczenie kosztów amortyzacji w rozliczeniu dotacji
podmiotowej instytucji kultury
P
ytanie
:
Czy w rozliczeniu dotacji podmiotowej instytucji kultury dopuszczal-
O
dPOwiedź
:
Zasady prowadzenia gospodarki finansowej przez instytucje
ne jest zaliczenie kosztów amortyzacji?
kultury zostały uregulowane w  ustawie z  25.10.1991  r. o  organizowaniu
i  prowadzeniu działalności kulturalnej (t.j.  Dz.U. z  2012 r., poz.  406; dalej:
DziałKulturU). Jednostki te gospodarują samodzielnie przydzieloną i  nabytą częścią
mienia oraz prowadzą samodzielną gospodarkę w ramach posiadanych środków, kieru­
jąc się zasadami efektywności ich wykorzystania. Źródłami przychodów są przychody
z prowadzonej działalności, w tym ze sprzedaży składników majątku ruchomego, przy­
chody z  najmu i  dzierżawy składników majątkowych, dotacje podmiotowe i  celowe
z budżetu państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, środki otrzymane od osób
fizycznych i prawnych oraz z innych źródeł.
Stosownie do przepisów art.  28 ust.  3 DziałKulturU, organizator przekazuje instytucji
kultury środki finansowe w formie dotacji:
– podmiotowej na dofinansowanie działalności bieżącej w zakresie realizowanych za­
dań statutowych, w tym na utrzymanie i remonty obiektów;
– celowej na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji;
– celowej na realizację wskazanych zadań i programów.
Podstawową formą dotacji, jaką przekazuje organizator instytucji kultury, jest dotacja
podmiotowa. Z  ogólnej definicji dotacji podmiotowej wynika, że środki przeznaczane
są wyłącznie na dofinansowanie działalności bieżącej w zakresie określonym w odrębnej
ustawie lub umowie międzynarodowej.
Dotacje – zgodnie z dyspozycją art. 126 ustawy z 27.8.2009 r. o finansach publicznych
(t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 885 ze zm.; dalej: FinPublU) – są to podlegające szczególnym
zasadom rozliczania środki z  budżetu państwa, budżetu jednostek samorządu teryto­
1
1. Dotacje budżetowe
rialnego oraz z państwowych funduszy celowych przeznaczone, na podstawie niniejszej
ustawy, odrębnych ustaw lub umów międzynarodowych, na finansowanie lub dofinan­
sowanie realizacji zadań publicznych. Instytucja kultury może wydatkować środki prze­
kazane w formie dotacji podmiotowej wyłącznie w okresie roku budżetowego, na który
organizator je udzielił  – zgodnie z  zapisami umowy, stosownie do wymogów art.  251
ust. 1 i 4 FinPublU.
Dotacja podmiotowa przekazywana na działalność instytucji kultury ma charakter
roczny, a jej wysokość ustala organizator. Powyższe stanowisko zostało wyrażone przez
Ministerstwo Finansów pismem z  6.4.2009  r. ST1­4834–67/2009/MLI/400. Należy
pamiętać, że wykorzystanie dotacji następuje poprzez zapłatę za zrealizowane zadania,
tj. finansowanie bieżącej działalności podmiotu. Oznacza to, że nie jest możliwe pokry­
wanie z tej formy dotacji przez instytucje kultury wydatków inwestycyjnych.
Obowiązkiem instytucji kultury jest  złożenie rzetelnego rozliczenia wykorzystanej
dotacji podmiotowej. Przedmiotowe rozliczenie powinno zawierać wykaz poniesionych
wydatków bieżących, których konieczność ponoszenia związana była z  prowadzeniem
działalności statutowej instytucji kultury. Ujęcie w rozliczeniu kosztów amortyzacji jest
sprzeczne z  zakresem pojęcia wydatków bieżących, wynikającym z  przepisu art.  236
ust. 2 i 3 FinPublU. W myśl art. 32 ust. 1 ustawy z 29.9.1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U.
z 2013, poz. 330 ze zm.)
amortyzacja nie stanowi wydatku bieżącego, lecz wyraża zu-
życie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych i jest dokonywana
w postaci planowych, systematycznych odpisów ich wartości odnoszonych w koszty
działalności operacyjnej.
Rozliczenie dotacji podmiotowej, do którego zaliczano koszty
amortyzacji, nie może zostać uznane przez organizatora za prawidłowe, ponieważ jest
ono sprzeczne z dyspozycją art. 131 oraz 251 ust. 4 FinPublU z 2009 r. Uznanie – przez
organ dotujący – rozliczenia takiej dotacji za prawidłowe i  rzetelne w  konsekwencji
skutkuje naruszeniem dyscypliny finansów publicznych na podstawie art. 8 pkt 3 ustawy
z  17.12.2004  r. o  odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
(t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 168).
Piotr Sołtyk
2. Gromadzenie dotacji celowych na rachunku dochodów
własnych w samorządowej jednostce budżetowej
prowadzącej działalność określoną w ustawie o systemie
oświaty
madzone na rachunku dochodów własnych w samorządowej jednostce budże-
towej prowadzącej działalność określoną w ustawie o systemie oświaty?
P
ytanie
:
Czy dotacje celowe przekazywane z budżetu państwa mogą być gro-
2
Kup książkę
2. Gromadzenie dotacji celowych na rachunku dochodów własnych w samorządowej jednostce budżetowej…
nym rachunku dochodów, ustawodawca wskazał w  art.  223 ust.  1 ustawy
z 27.8.2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 885 ze zm.;
dalej: FinPublU). Z konstrukcji przepisu wynika, że jest to katalog otwarty a ustawodaw­
ca wskazuje jedynie kierunki źródeł dochodów. Jedynym uprawnionym organem do
szczegółowego określenia, jakie rodzaje dochodów dana jednostka budżetowa działająca
w systemie oświaty będzie gromadziła na wydzielonym rachunku dochodów, jest organ
stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, co wynika z dyspozycji art. 223 ust. 2
pkt 2 FinPublU.
Z literalnego brzmienia przedmiotowego przepisu wynika, że na powyższym rachunku
ustawodawca dopuszcza możliwość gromadzenia wyłącznie dochodów, a  nie innych
środków finansowych zasilających ten rachunek. W ujęciu pragmatycznym oznacza to,
że nie wszystkie środki finansowe, które w wyniku różnych operacji finansowych są gro­
madzone na wydzielonym rachunku jednostek budżetowych, działających w  systemie
oświaty zgodnie z art. 2 ustawy z 7.9.1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 256,
poz. 2572 ze zm.), można uznać za dochody tej jednostki. Takie ustalenie jest istotne dla
zaklasyfikowania danych środków do dochodów własnych jednostki. W obecnym stanie
prawnym, wyłącznie organ stanowiący ma kompetencje do określenia źródła, z których
dochody są gromadzone na rachunku. Warto podkreślić, że w przeciwieństwie do pań­
stwowych jednostek budżetowych katalog tych źródeł jest otwarty.
Dotacja celowa przekazywana z  budżetu państwa nie może zostać uznana za dochód
samorządowej jednostki oświatowej, pomimo że w  konsekwencji jest przekazywana
na rachunek tej jednostki. Dotacje tego rodzaju są często przekazywane na rachunki
jednostek budżetowych w  ramach realizacji różnych projektów finansowanych lub
współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej. Środki przekazywane z  budżetu
państwa w formie dotacji celowej, zgodnie z ustawą z 13.11.2003 r. o dochodach jedno­
stek samorządu terytorialnego (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 80, poz. 526 ze zm.), są zaliczane
do dochodów JST, a  nie samorządowych jednostek organizacyjnych, w  tym jednostek
budżetowych.
Należy pamiętać, że źródłami dochodów, które na podstawie przepisu art.  223 ust.  2
pkt 2 FinPublU może określić organ stanowiący są: wpływy z najmu pomieszczeń lokali,
wpływy z dzierżawy, wpływy z opłat za wydanie certyfikatów lub innych dokumentów,
np. świadectwa, legitymacji itp. Organ stanowiący, wskazując źródła dochodów, powi­
nien uwzględnić specyfikę działania jednostki oraz wysokość generowanych dochodów
z  okresów poprzednich. Dlatego też konieczne staje się przeprowadzenie stosownych
analiz finansowych, których wyniki przybliżą wartości środków gromadzonych na da­
nym rachunku.
Piotr Sołtyk
O
dPOwiedź
:
Źródła dochodów, jakie mogą być gromadzone na wydzielo­
Kup książkę
3
1. Dotacje budżetowe
3. Przekazywanie dotacji z budżetu powiatu dla gminnej
biblioteki publicznej
mającej siedzibę na terenie powiatu powinna być przekazywana bezpośrednio
do budżetu gminy, która jest organizatorem biblioteki, czy też bezpośrednio na
rachunek biblioteki?
P
ytanie
:
Czy dotacja z  budżetu powiatu dla gminnej biblioteki publicznej
pisach ustawy z  27.6.1997  r. o  bibliotekach (t.j.  Dz.U. z  2012  r., poz.  642
ze zm.; dalej: BibU). Biblioteki są organizowane i prowadzone przez podmio­
ty, które określane są jako organizator. Ustawa o bibliotekach wskazuje, że takim organi­
zatorem są m.in. jednostki samorządu terytorialnego. Do obowiązków organizatora na­
leży w szczególności zapewnienie środków finansowych, które są przeznaczane m.in. na
zakup wyposażenia, zapewnienie bieżącej działalności bibliotecznej, w tym zakup mate­
riałów bibliotecznych, a  także zapewnienie środków na doskonalenie zawodowe pra­
cowników biblioteki.
Z dyspozycji art. 20a ust. 2 BibU wynika, że biblioteka publiczna, której organizatorem
jest gmina działająca w  mieście będącym siedzibą samorządu powiatowego, może
wykonywać zadania, o  których mowa w  ust.  1 BibU, na podstawie porozumienia za­
rządu powiatu z  wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta). Porozumienie powinno
zawierać ustalenia określone w art. 20 ust. 2 tej ustawy. W przypadku podjęcia decyzji
o wspólnym prowadzeniu biblioteki miejskiej przez dwa samorządy, tj. powiat oraz gmi­
nę, stosowne porozumienie powinno zostać zawarte pomiędzy jednostkami samorządu
terytorialnego (stosownie do przepisów ustaw ustrojowych).
Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, przejęcie przez gminę zadań z zakresu
właściwości powiatu leży w sferze wyłącznej kompetencji rady gminy, o czym rozstrzyga
art. 18 ust. 2 pkt 11 w zw. z art. 8 ust. 2a ustawy z 8.3.1992 r. o samorządzie gminnym (t.j.
Dz.U. z 2013 r., poz. 594 ze zm.; dalej: SamGminU). Należy pamiętać, że art. 20 a ust. 2
BibU stanowiący, że biblioteka publiczna, której organizatorem jest gmina działająca
w mieście będącym siedzibą samorządu powiatowego, może wykonywać zadania, o któ­
rych mowa w ust. 1, na podstawie porozumienia zarządu powiatu z zarządem gminy, nie
wyłącza stosowania art. 18 ust. 2 pkt 11 SamGminU przy zawieraniu tego typu porozu­
mień. Przepis ten ustala jedynie, jakie organy są właściwe do zawarcia porozumienia,
natomiast nie przyznaje organowi wykonawczemu gminy kompetencji do decydowania
o  przejęciu określonych zadań od powiatu (wyrok NSA we Wrocławiu z  6.12.2002  r.
IISA/Wr 2127/02).
Należy podkreślić, że źródła dochodów jednostek samorządu terytorialnego oraz zasady
ustalania i  gromadzenia tych dochodów zostały określone w  ustawie z  13.11.2003  r.
o  dochodach jednostek samorządu terytorialnego (t.j.  Dz.U. z  2010  r. Nr  80, poz.  526
O
dPOwiedź
:
Ogólne zasady działania bibliotek zostały uregulowane w prze­
4
Kup książkę
4. Naliczanie wysokości dotacji wynikających z rozbieżności sformułowań zawartych w art. 80 i 90 ustawy…
ze. zm.). Z  przepisów powyższej ustawy wynika, że JST realizująca zadania z  zakresu
działania innych jednostek samorządu terytorialnego, na mocy porozumień zawartych
z tymi jednostkami, otrzymuje od tych jednostek dotacje celowe w kwocie wynikającej
z zawartego porozumienia, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej.
W  świetle regulacji prawa, dotacja z  budżetu powiatu na realizację zadania zgodnie
z  zawartym porozumieniem, powinna być przekazywana bezpośrednio do budżetu
gminy. Zgodnie z zasadami klasyfikacji budżetowej określonymi w rozporządzeniu Mi­
nistra Finansów z 2.3.2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków,
przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (Dz.U.
Nr  38, poz.  207 ze  zm.), powiat, przekazując dotację do gminy, powinien rejestrować
środki na § 2310 – „Dotacje celowe przekazane gminie na zadania bieżące realizowane
na podstawie porozumień (umów) między jednostkami samorządu terytorialnego”,
natomiast gmina, otrzymując dotację, ujmuje ją na § 2320 – „Dotacje celowe przekazane
dla powiatu na zadania bieżące realizowane na podstawie porozumień (umów) między
jednostkami samorządu terytorialnego”. Otrzymana dotacja z budżetu powiatu zwiększa
wysokość dotacji podmiotowej przekazywanej do biblioteki publicznej.
Piotr Sołtyk
4. Naliczanie wysokości dotacji wynikających z rozbieżności
sformułowań zawartych w art. 80 i 90 ustawy o systemie
oświaty
P
ytanie
:
Jak naliczać wysokość dotacji wynikających z rozbieżności sformuło-
O
dPOwiedź
:
Szkoły i placówki publiczne prowadzone przez podmioty inne
wań zawartych w art. 80 i 90 ustawy o systemie oświaty?
niż jednostki samorządu terytorialnego oraz szkoły i placówki niepubliczne
otrzymują z  budżetu JST dotacje na zasadach określonych odpowiednio
w  przepisach art.  80 i  90 ustawy z  7.9.1991  r. o  systemie oświaty (t.j.  Dz.U. z  2004  r.
Nr 256, poz. 2572 ze zm.; dalej: SysOśwU). W ustawie o systemie oświaty wskazano dwa
sposoby obliczania dotacji:
1) na podstawie kwoty
przewidzianej
na jednego wychowanka danego rodzaju szkoły
lub placówki w części oświatowej subwencji ogólnej dla danej jednostki samorządu
terytorialnego (art. 80 ust. 2, art. 80 ust. 2c, art. 80 ust.3, art. 90 ust. 1a, art. 90 ust. 2a,
art. 90 ust. 3a);
2) na podstawie
ustalonych
w budżecie odpowiednio danej gminy lub powiatu wydat­
ków bieżących ponoszonych w  szkołach lub placówkach publicznych tego samego
typu i rodzaju w przeliczeniu na jednego ucznia (art. 80 ust. 2b, art. 80 ust. 3, art. 80
ust. 3a, art. 90 ust. 2b, art. 90 ust. 2d, art. 90 ust. 3 SysOśwU).
Kup książkę
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin