Dorota Piontek - Komunikowanie polityczne i kultura popularna. Tabloidyzacja informacji o polityce.pdf

(1690 KB) Pobierz
Dorota Piontek
Komunikowanie polityczne i kultura popularna.
Tabloidyzacja informacji o polityce
Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM
Poznañ 2011
Recenzent:
Prof. UŒ dr hab. Mariusz Kolczyñski
© Copyright by Wydawnictwo Naukowe
Wydzia³u Nauk Politycznych i Dziennikarstwa
Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
ul. Umultowska 89A, 61-614 Poznañ, tel. 61 829 65 08
ISBN 978-83-62907-13-7
Sk³ad komputerowy – „MRS”
60-408 Poznañ, ul. P. Zo³otowa 23, tel. 61 843 09 39
Druk i oprawa – Zak³ad Graficzny UAM – 61-712 Poznañ, ul. H. Wieniawskiego 1
Spis treœci
Wstêp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdzia³ 1. Komunikowanie polityczne i media . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.1. Komunikowanie polityczne. Podejœcie tradycyjne . . . . . . . . . . . . .
1.2. Komunikowanie polityczne wieku trzeciego . . . . . . . . . . . . . . . .
1.3. Media masowe: ewolucja pogl¹dów na ich rolê w procesie komunikowania
politycznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.3.1. Tradycyjne koncepcje dotycz¹ce roli mediów w procesie politycznym
1.3.2. Dominacja telewizji i rosn¹ca rola Internetu . . . . . . . . . . . . .
Rozdzia³ 2. Mediatyzacja polityki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.1. Normatywne teorie mediów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2. Teorie nauk spo³ecznych w odniesieniu do mediów i ich miejsca w systemie
spo³ecznym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2.1. Teoria hegemoniczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2.2. Teoria krytyczna szko³y frankfurckiej. Tradycyjna sfera publiczna . .
2.2.3. Teoria kulturowa szko³y z Birmingham. Alternatywna sfera publiczna
Rozdzia³ 3. Funkcje mediów masowych w komunikowaniu politycznym
3.1. Funkcja tworzenia porz¹dku dziennego . . . . . . . . . . . . .
3.2. Funkcja pozycjonowania i ramowania . . . . . . . . . . . . . .
3.3. Funkcja tworzenia widzialnoœci medialnej. Persona polityczna . .
3.4. Kryteria selekcji informacji medialnych . . . . . . . . . . . . .
3.5. Medialny dyskurs polityczny jako rytualny chaos . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
5
11
14
19
32
33
36
43
50
58
58
59
62
68
69
71
77
85
93
98
98
107
111
116
117
124
131
143
151
Rozdzia³ 4. Kultura popularna i standardy komunikowania politycznego
4.1. Media rozrywkowe jako uczestnik komunikowania politycznego . .
4.2. Kultura popularna i polityka . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2.1. Kultura popularna jako fikcja polityczna . . . . . . . . . . .
4.2.2. Kultura popularna jako scena polityczna . . . . . . . . . . .
4.2.3. Kultura popularna jako polityczna praktyka . . . . . . . . .
Rozdzia³ 5. Intymizacja dziennikarstwa politycznego na przyk³adzie prasy kobiecej
5.1. Polityczni
celebrities
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.2. Rodzina i ¿ycie prywatne polityków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.3. Media i odbiorcy. Przyczyny zainteresowania politykami w prasie kobiecej .
3
Rozdzia³ 6. Politycy i media. Wzajemne relacje . . . .
6.1. Modele relacji miêdzy politykami i mediami . .
6.1.1. Ewolucja pojêcia i zakresu spin doctoringu
6.1.2. Subsydiowanie informacji przez polityków
6.2. Kampania permanentna . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
154
155
161
166
171
177
187
189
202
212
216
219
121
235
239
Rozdzia³ 7. Tabloidyzacja dziennikarstwa politycznego . . . . . . . . .
7.1. Tabloidyzacja – definicja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.2. Analiza porównawcza zawartoœci treœci programów informacyjnych
7.3. Tabloidyzacja dyskursu politycznego w programach informacyjnych
Zakoñczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Aneks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Spis tabel, wykresów, schematów, rysunków i zdjêæ . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Indeks nazwisk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Indeks rzeczowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wstêp
Komunikowanie polityczne sta³o siê istotnym obszarem refleksji w nauce polskiej
od prze³omu XX i XXI wieku. Profesjonalizacja dzia³añ sztabów wyborczych oraz
rozwój mediów informacyjnych spowodowa³y, ¿e pojawiaæ siê zaczê³o coraz wiêcej
opracowañ analizuj¹cych proces komunikacji politycznej. Najpowszechniej przyjête
definicje wskazuj¹ na trzy podmioty komunikowania politycznego: polityków i insty-
tucje polityczne, instytucje medialne i obywateli. Analiza mediów masowych i ich
roli w tym procesie by³a dotychczas domen¹ socjologów, politologów i medioznaw-
ców. W Polsce dominuj¹ jednak prace teoretyczne, prezentuj¹ce i analizuj¹ce dorobek
badaczy zagranicznych (anglosaskich, niemieckich i francuskich, coraz czêœciej tak¿e
szwedzkich i holenderskich), koncentruj¹ce siê na przebiegu kampanii wyborczych
i strategiach marketingowych. Brakuje natomiast analiz w ujêciu politologiczno-me-
dioznawczym. Odnosz¹c siê do relacji miêdzy politykami i mediami, polscy badacze,
zgodnie zreszt¹ z dominuj¹c¹ w nauce anglosaskiej i europejskiej tradycj¹, skupiali
siê na mediach politycznych, tj. takich, których podstawowym celem jest relacjono-
wanie i komentowanie dzia³añ i zachowañ aktorów politycznych, indywidualnych
i jednostkowych, oraz procesów i zjawisk zachodz¹cych w tym obszarze systemu
spo³ecznego. W ostatnich latach jednak zasz³y istotne zmiany, które ka¿¹ nie tyle we-
ryfikowaæ wczeœniejsze ustalenia, ile rozszerzyæ dziedzinê badañ. Coraz wiêksze trud-
noœci w oddzieleniu informacyjnej i rozrywkowej funkcji mediów spowodowa³y
wzrost œwiadomoœci wagi, jak¹ pe³ni¹ te ostatnie w komunikowaniu politycznym.
Tak¿e zmniejszaj¹ce siê wœród odbiorców mediów zainteresowanie powa¿n¹ publi-
cystyk¹ polityczn¹ i informacj¹, które œwiat polityki pokazuj¹ negatywnie i w ci¹g³ym
konflikcie, znikoma ogl¹dalnoœæ tego rodzaju programów (równie¿ reklamy politycznej
w postaci bloku audycji wyborczych) sugeruj¹, ¿e nie one bêd¹ najwa¿niejsze przy
zdobywaniu przez obywateli kompetencji do dokonywania politycznych wyborów.
G³ówny problem badawczy pracy koncentruje siê wokó³ kwestii, w jaki sposób
zmienia siê relacja miêdzy mediami komunikacji masowej, zdominowanej przez kul-
turê popularn¹ i rozrywkê, oraz politycznymi podmiotami komunikacji politycznej.
Punktem wyjœcia jest analiza tradycyjnych koncepcji w studiach nad komunikowa-
niem politycznym w kontekœcie zmian wywo³anych przez tendencje obserwowane,
szczególnie od lat 80. XX w., w funkcjonowaniu instytucji medialnych, poddanych
silnej presji rywalizacji rynkowej; chodzi g³ównie o wp³yw tych zmian na sposób rela-
cjonowania polityki przez media, prezentowania aktorów politycznych oraz o wp³yw
na zachowania komunikacyjne podmiotów politycznych.
5
Zgłoś jeśli naruszono regulamin