FIDIC - Warunki gruntowe - ryzyko wykonawcy _ Buduj z Głową - kwartalnik kosztorysanta.pdf

(180 KB) Pobierz
Strona główna
Baza artykułów
Filmy instruktaŜowe
O nas
Kontakt
Forum
Aplikacja mobilna Norma
Viewer
Mobilna przeglądarka
kosztorysów stworzonych w
programach: Norma EXPERT,
Norma PRO, Norma
STANDARD i innych mających
moŜliwość zapisu danych w
formacie ATH.
Strona główna
PoniŜszy artykuł opracowano w oparciu o stan prawny obowiązujący w momencie powstania tego artykułu.
Redakcja nie gwarantuje aktualności tekstu w okresie późniejszym, jak równieŜ nie ponosi odpowiedzialności za ew. stosowanie się
do zawartych w nim zaleceń.
FIDIC - Warunki gruntowe - ryzyko wykonawcy
Marchwicki Mariusz Z.
BzG 2/2004
FIDIC
1. Wprowadzenie
Częścią składową dokumentacji technicznej jest dokumentacja hydro-geologiczna. Celem prac,
poprzedzających jej sporządzenie, jest rozpoznanie i ocena warunków gruntowo-wodnych oraz ustalenie
cech mechanicznych gruntów dla potrzeb projektowanej inwestycji, z równoczesną obserwacją wody
gruntowej. Na podstawie wykonanych prac polowych i analizy materiałów kartograficznych ustala się
nośność podłoŜa do celów projektowych.
W niniejszym artykule skoncentrujemy się na róŜnicach pomiędzy poszczególnymi „Warunkami Kontraktów"
FIDIC w podejściu lub interpretacji zapisów dotyczących warunków gruntowo-wodnych.
Pozwolimy sobie wyjaśnić jak się ma ryzyko Wykonawcy związane z wystąpieniem niekorzystnych
warunków wodno-gruntowych na budowie w kontekście realizacji kontraktu na warunkach typu FIDIC.
PoniewaŜ największe ryzyko Wykonawcy dotyczy właśnie warunków gruntowo-wodnych, będziemy starali
się zwrócić uwagę czytelnika na wywaŜenie pomiędzy ujęciem ryzyk w cenie (jednostkowej) a
konkurencyjnością oferty.
2. Porównanie stopni ryzyka pomiędzy trzema ksiąŜkami FIDIC
„Nową Czerwoną KsiąŜkę - Warunki kontraktów na budowę" stosuje się w przypadku, gdy Zamawiający
dostarcza projekt, biorąc jednocześnie za niego odpowiedzialność.
Uwaga!
Serwis uŜywa cookies. WyraŜasz zgodę na uŜywanie cookies, zgodnie z
aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Szczegóły w
Polityce cookies.
zamknij
teŜ wystąpieniem nieprzewidywalnych warunków gruntowych w tracie badań lub projektowania, leŜy po
stronie Zamawiającego. Natomiast podklauzule 4.10 i 4.11 bezwzględnie przerzucają odpowiedzialność za
zapoznanie się z warunkami hydro-geologicznymi („w zakresie praktycznie moŜliwym") na Wykonawcę.
„Nową śółtą KsiąŜkę - Warunki Kontraktów na Urządzenia i Budowę z Projektowaniem" naleŜy zastosować
w przypadku, gdy projektuje Wykonawca według wymagań i projektu wstępnego Zamawiającego.
Ryzyko związane z moŜliwością wystąpienia robót dodatkowych spowodowanych nieprzewidzianymi
warunkami gruntowymi leŜy po stronie Zamawiającego do czasu…
Fundamentalna róŜnica w tym przypadku tkwi w fakcie sporządzania Projektu przez Wykonawcę.
Wykonawca musi, zatem nie tylko posiąść, lecz równieŜ adoptować do celów projektowania niezbędne
informacje o warunkach gruntowo-wodnych. Granica odpowiedzialności w sensie czasowym przebiega tu
na fakcie złoŜenia oferty.
„Nowa Srebrna KsiąŜka" - (dobór urządzeń, dostawa i budowa „pod klucz") - Wykonawca bierze całkowitą
odpowiedzialność za projektowanie i realizację przedsięwzięcia.
Całe ryzyko związane z robotami nieprzewidzianymi, wynikłymi np. z warunków gruntowo-wodnych, ponosi
Wykonawca.
Najmniejsze ryzyko Wykonawcy a największe zaangaŜowanie Zamawiającego występuje przy realizacji
kontraktu w oparciu o „Czerwoną KsiąŜkę" - wariant wypłat na podstawie rachunków ilościowych (obmiar).
Poczynając od wypłat zgodnie z podziałem ceny ryczałtowej oraz zastosowanie „śółtej KsiąŜki" ryzyko
Wykonawcy wzrasta. Przy zastosowaniu „Srebrnej KsiąŜki" całe ryzyko jest po stronie Wykonawcy.
Zarówno w Czerwonej, jak i w śółtej KsiąŜce zapisy klauzul 4.10, 4.11 oraz 4.12 brzmią podobnie (poza
dopiskiem w klauzuli 4.11 (b): „…i wszelkich dalszych danych odnoszących się do projektowania przez
Wykonawcę ..."), lecz ich interpretacja jest odmienna właśnie o etap i aspekt projektowania.
Kolejny zapis: „UwaŜa się, Ŝe Wykonawca obejrzał plac budowy i był tym usatysfakcjonowany" (kl.4.10).
Wymagania tej podklauzuli są później często źródłem problemów i oddalania roszczeń.
Podklauzula 4.11 stwierdza z kolei, Ŝe Wykonawca powinien być usatysfakcjonowany równieŜ co do
poprawności i kompletności Wartości Kontraktowej.
Jest to uciąŜliwe wymaganie, poniewaŜ Oferent musi sprawdzić i zbadać o wszystko, co moŜe stanowić o
potencjalnych uciąŜliwościach i ryzykach spowodowanych nieprzewidzianymi warunkami gruntowymi.
3. Zachowanie Zamawiającego przy realizacji kontraktu w/g „Czerwonej KsiąŜki"
Szerzej opisujemy „Czerwoną KsiąŜkę", gdyŜ w tego typu umowach Zamawiający odnosi się z większą
szczegółowością do projektu.
Wzajemne relacje pomiędzy Zamawiającym i Wykonawcą reguluje Kontrakt. Wyznacza jednocześnie zbiór
Dokumentów Kontraktowych. Zawierają one szczegóły prac, które są w zakresie Wykonawcy jak równieŜ
płatności, które są zobowiązaniem Zamawiającego. To z pozoru oczywiste stwierdzenie, w przypadku
sytuacji niespodziewanych (jak w poniŜszych przykładach), powinno być regulowane przez Warunki
Kontraktowe, które jednoznacznie powinny wskazywać stronę ponoszącą konsekwencje finansowe.
Istotny element - czy w Przedmiarze (BoQ) jest pozycja opisująca daną robotę? Jak dany element opisuje
Uwaga!
Serwis uŜywa cookies. WyraŜasz zgodę na uŜywanie cookies, zgodnie z
aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Szczegóły w
Polityce cookies.
zamknij
nad drugimi. Hierarchia ich waŜności powinna wzbudzać szczególną uwagę Wykonawcy.
Zamawiający powinien przekazać Wykonawcy w celach ofertowych takie dane hydro-geologiczne i warunki
podziemne (wykonane na bazie badań do konkretnych robót), które pozwolą na sporządzenie właściwej
oferty. Oczywiście Wykonawca będzie odpowiedzialny za ich interpretację. Będzie się jednocześnie
uwaŜało, Ŝe Wykonawca zapoznał się z placem budowy oraz zbadał go przed złoŜeniem oferty. Jeśli jednak
otrzymane dane hydro-geologiczne nie są wystarczające, albo w zasięgu projektowanego obiektu ich nie
ma, Zamawiający powinien je uzupełnić lub takowe dostarczyć. Np. siatka odwiertów powinna mieć,
powiedzmy, 20 x 20 m, a ma 150 x 150 m. Nie obrazuje tym samym prawidłowo warunków hydro-
geologicznych w obrębie danego obiektu. Następuje negocjowanie ryzyka (oraz kosztów dodatkowych
badań) pomiędzy Zamawiającym a Wykonawcą: - Kto ma wykonać uzupełniające badania na etapie
ofertowania.
RóŜne potrzeby Zamawiającego wpływają na to, Ŝe zamieszcza on swoje warunki w Dokumentacji
Kontraktowej. Ryzyko Wykonawcy polega na niebezpieczeństwie niedokładnego zapoznania się z tymi
dokumentami, które mają charakter nawzajem się uzupełniający. W praktyce jest to najczęściej
spowodowane presją czasową.
Analizując dokumenty kontraktowe i ustalając kolejność ich pierwszeństwa juŜ na etapie Warunków
Szczególnych Zamawiający przewaŜnie szuka drogi, aby jak najbardziej rozszerzyć odpowiedzialność
Wykonawcy i aby wszelkie konsekwencje ryzyk obciąŜyły w całości Wykonawcę.
Komplet dokumentów przetargowych to sporo dokumentów, gdzie moŜna wstawić jedno zdanie korzystne
dla Zamawiającego, np. ustawienie hierarchii waŜności dokumentów tak, Ŝe odpowiednio uŜyte w
Specyfikacji, (która zgodnie z Warunkami Szczegółowymi jest ponad ofertą) wskazują jednoznacznie na
Wykonawcę jako tego, który pokrywa wszelkie koszty związane z zagadnieniami poruszanymi w tym
punkcie Specyfikacji.
Przykładem moŜe być dodanie w klauzuli 1.8 (Opieka nad dokumentami i ich dostarczenie) zapisu, Ŝe do
obowiązków Wykonawcy naleŜy przestudiowanie Dokumentacji Projektowej i Specyfikacji Technicznej w
celu dokładnego zrozumienia zakresu Robót oraz poznania wszystkich Warunków Kontraktu.
Zgodnie z kl. 4.10 (Dane o Placu Budowy) Zamawiający winien złoŜyć oświadczenie, Ŝe udostępnił
Wykonawcy do jego wiadomości wszystkie odnośne dane znajdujące się w jego posiadaniu dotyczące
warunków podpowierzchniowych i hydrogeologicznych. W praktyce nie zawsze jest to realizowane.
Interpretacja uzyskanych danych to odpowiedzialność Wykonawcy, więc powinien on dąŜyć do zdobycia jak
największej ilości takich danych. JeŜeli w Kontrakcie nie podano inaczej, to zgodnie z kl.4.11 Kwota
Kontraktowa pokrywa wszelkie zobowiązania Wykonawcy. W cenach jednostkowych są zatem ujęte
wszystkie ryzyka. Roszczenia z tytułu podklauzuli 12.4 „Pominięcia" mogą nie być uznane, jeŜeli roboty
„gruntowe" moŜna ująć w pozycjach Przygotowanie Placu Budowy, Roboty Przygotowawcze, lub w zapisie
Warunków Ogólnych - „Wykonawca jest usatysfakcjonowany Ceną Kontraktową".
W przypadku większych robót nieprzewidzianych, rozkład ryzyka związanego z warunkami
podpowierzchniowymi jest aspektem, który powinien być rozwaŜony podczas przygotowania dokumentów
przetargowych. Jeśli ryzyko to ma być rozłoŜone między strony, to podklauzula 4.12 moŜe być poprawiona
przez uwzględnienie w Cenie Kontraktowej procentowego udziału kosztów za ewentualne roboty
Uwaga!
Serwis uŜywa cookies. WyraŜasz zgodę na uŜywanie cookies, zgodnie z
aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Szczegóły w
Polityce cookies.
zamknij
4. „śółta KsiąŜka"
W „śółtej KsiąŜce", w stosunku do „Czerwonej KsiąŜki", wzrasta ryzyko Wykonawcy o etap projektowania.
Badania geologiczne są w pełni adoptowane przez Wykonawcę lub przez niego dokonane. Przyjęte ceny są
ryczałtowe dla etapów zadań lub obiektów. Zwiększa się odpowiedzialność przewidywania ryzyk. A zapisy
Warunków Ogólnych pozostają bez zmian (pomijając zdanie rozszerzające odpowiedzialność Wykonawcy o
etap projektowania).
5. Przykład 1.
Na terenie budowy stwierdzono występowanie wody gruntowej o zwierciadle swobodnym i napiętym oraz
w postaci sączeń.
Po wykonaniu wykopu pod obiekt hydrotechniczny okazało się, Ŝe w nieduŜej odległości i na niewielkich
głębokościach występują duŜe przewarstwienia róŜnych gruntów oraz występuje woda gruntowa ze
zwierciadłem swobodnym, napiętym i w postaci sączeń. W dolinie Rzeczki, w piaskach utrzymuje się woda
gruntowa o zwierciadle swobodnym (lokalnie napiętym).
Oprócz pierwszego poziomu wód gruntowych w tym rejonie, pod serią organiczną (torfy, namuły), drugą
warstwę wodonośną tworzą piaski rzeczne prowadzące wodę o zwierciadle napiętym.
W dolinie Rzeczki wahania wody gruntowej są dość znaczne i zaleŜą głównie od wahań wód w DuŜej Rzece.
Ustalenie faktycznych warunków hydrogeologicznych moŜliwe było, w związku z powyŜszym, dopiero w
trakcie lub po wykonaniu wykopu.
Wtedy teŜ stwierdzono zwiększenie faktycznie wydobytego urobku. PoniewaŜ umowa bazuje na Czerwonej
KsiąŜce, uznano roszczenie Wykonawcy do wynagrodzenia za wydobycie gruntu zgodnie z faktycznym,
wykazanym w KsiąŜce Obmiarów. Natomiast roszczenie o dodatkową zapłatę za drenaŜ zostało oddalone.
W uzasadnieniu powołano się na literalny zapis pozycji Przedmiaru: „…odwodnienie…".
6. Przykład 2.
Warunki geologiczno-inŜynierskie terenu.
Planowana pompownia w rejonie ul. Niskiej. Jest to taras w dolinie DuŜej Rzeki. Charakter tej doliny w
badanym rejonie został zatarty i przekształcony w wyniku działań człowieka (pierwotna powierzchnia
sztucznie podwyŜszona). W rejonie projektowanej pompowni znajdowało się prawdopodobnie starorzecze.
Badany teren posiada niejednorodne i ogólnie niekorzystne warunki gruntowe i wodne. W wykonanych
otworach stwierdzono występowanie wody gruntowej płytko w warstwach nasypowych. Pojawiała się teŜ
w postaci sączeń. Wody w głębszych partiach podłoŜa (warstwy piaszczyste) są pod ciśnieniem.
Przepompownię zaprojektowano jako zbiornik okrągły wykonywany metodą zapuszczania. W trakcie robót
zapuszczania obiekt odchylił się znacznie od pionu ze względu na niejednorodność gruntu. W czasie
betonowania nastąpiło raptowne osiadanie obiektu (przeszło 1 m). Wykonawca nie wystąpił z roszczeniem
o dodatkowe koszty z tytułu warunków gruntowo-wodnych. Wniosek taki byłby odrzucony. Umowa bazuje
na śółtej KsiąŜce.
7. Podsumowanie - warunki gruntowe a FIDIC
PowyŜsze przykłady obrazują jak nieprzewidywalne mogą być sytuacje w trakcie robót wynikające z
niesprzyjających i zmieniających się w czasie warunków wodno-gruntowych.
W celu uniknięcia problemów związanych z interpretacją zapisów kontraktowych, - która ze stron ponosi
koszty w związku z koniecznością wykonania robót dodatkowych i ewentualnych sporów, waŜna jest
Uwaga!
Serwis uŜywa cookies. WyraŜasz zgodę na uŜywanie cookies, zgodnie z
aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Szczegóły w
Polityce cookies.
zamknij
Zamawiający, lecz po stronie Wykonawcy leŜy podjęcie próby wpływu na klarowność tych dokumentów na
etapie podpisywania kontraktu oraz świadomość ryzyk płynących z ich zawartości.
Radzimy, aby na etapie oferowania Wykonawca (po otrzymaniu mapy sytuacyjno-wysokościowej)
przeprowadził badania hydro-geologiczne gruntów placu budowy. Tak zresztą najczęściej deklaruje
podpisując warunki ofertowania.
Złagodzi w ten sposób konsekwencje wynikające z napotkania na niesprzyjające warunki podczas realizacji
inwestycji; uniknie nieporozumień, dodatkowych ryzyk i kosztów.
Badanie gruntu ma być elementem dokumentacji ofertowej, kosztów związanych z wyceną na etapie
oferty, lub powinno być wliczone w Cenę Kontraktu na poziomie Kosztów Ogólnych lub cen jednostkowych.
Na zakończenie raz jeszcze naleŜy podkreślić, Ŝe akurat roboty ziemne i inne związane z warunkami
gruntowo-wodnymi, obarczone są największym ryzykiem. Zwiększona uwaga i wiedza na ich temat jest ze
wszech miar wskazana.
Wybór wydania BzG
- Wybierz -
Kategorie artykułów
Artykuły techniczne
Budujemy, budujemy...
FIDIC
Informacje kosztowo-cenowe
Inne
Inwestycyjny proces budowlany
Kącik Kosztorysanta
Listy od czytelników
Nowoczesne zarządzanie
PHARE
Partnerstwo Publiczno Prywatne
Protokoły i formularze budowlane
Przepisy prawne
Specyfikacje techniczne
Umowy o roboty budowlane
Zamówienia publiczne
Artykuły
|
Filmy
|
FAQ
Artykuły
|
Filmy
|
FAQ
Kolejne kroki w Normie EXPERT, czyli NEXt Level Którą Normę wybrać PRO czy EXPERT?
1.
Norma EXPERT – manipulatorowe szaleństwo
2. Zadania kosztorysu w Normie PRO
Filmy
Artykuły
|
Miara PRO - kolejne rozdanie
Uwaga!
Serwis uŜywa cookies. WyraŜasz zgodę na uŜywanie cookies, zgodnie z
aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Szczegóły w
Polityce cookies.
zamknij

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin