Leszek Sykulski – Geopolityka.pdf

(7162 KB) Pobierz
Leszek Sykulski
GEOPOLITYKA
Skrypt dla początkujących
Wydawnictwo Naukowe Grategia
Leszek Sykulski
GEOPOLITYKA
Skrypt dla początkujących
Częstochowa 2014
Seria wydawnicza
Skrypty naukowe – GEOPOLITYKA XXI
Recenzenci
prof. dr hab. Piotr Eberhardt
Polska Akademia Nauk
prof. dr Andrej Kreutz
University of Calgary
Korekta
Magdalena Pluskota
Opracowanie typograficzne
Grategia sp. z o.o.
Grafika na okładce
Mishel Churkin, Flickr, CC BY 2.0
Copyright © Leszek Sykulski
Częstochowa 2014
ISBN 978-83-65047-00-7
Wydanie I
Wydawca
Wydawnictwo Naukowe
Grategia sp. z o.o.
Al. Pokoju 6 lok. 64
42-207 Częstochowa
www.grategia.pl
e-mail: biuro@grategia.pl
4
SPIS TREŚCI
Przedmowa.............................................................................. 7
Rozdział 1. Teoria geopolityki.............................................. 11
1.1. Powstanie i rozwój geopolityki.................................. 11
1.2. Geopolityka – znaczenie pojęcia................................ 16
1.2.1. Geopolityka jako nauka ...................................... 20
1.2.2. Geopolityka jako paradygmat ............................. 23
1.2.3. Geopolityka jako doktryna i działalność
praktyczna ..................................................................... 26
1.3. Cel i zakres badań geopolitycznych........................... 27
1.4. Cechy myślenia geopolitycznego, geopolityka
a geografia polityczna ....................................................... 30
1.5. Subdyscypliny geopolityki......................................... 37
1.6. Myśl geopolityczna, teorie, koncepcje i doktryny
geopolityczne .................................................................... 40
1.7. Terminologia geopolityczna – wybór ........................ 45
1.7.1. Ośrodek siły ........................................................ 45
1.7.2. Przestrzeń geograficzna, położenie geopolityczne
....................................................................................... 47
1.7.3. Ład międzynarodowy i porządek geopolityczny 49
1.7.4. Kody geopolityczne ............................................ 50
Rozdział 2. Myśl geopolityczna na świecie .......................... 53
2.1. Prekursorzy geopolityki ............................................. 53
2.2. Klasyczna i współczesna myśl geopolityczna – wybór
........................................................................................... 61
2.1.1. Teoria państwa organicznego – Rudolf Kjellén
i Friedrich Ratzel........................................................... 62
2.2.2. Teoria potęgi morskiej – Alfred Mahan............. 66
Geopolityka. Skrypt dla początkujących
2.2.3. Teoria potęgi kontynentalnej – Halford Mackinder
i Karl Haushofer.............................................................68
2.2.4. Teoria potęgi półwyspowej – Nicholas Spykman76
2.4.5. Teoria potęgi powietrznej ....................................79
2.2.5. Teoria „stref pęknięć” – Saul Cohen ...................81
2.3. Myśl geopolityczna po zakończeniu zimnej wojny ....82
2.3.1. Koncepcje amerykańskie .....................................84
3.2.2. Koncepcje rosyjskie .............................................89
Rozdział 3. Myśl geopolityczna w Polsce .............................95
3.1. Rozwój polskiej myśli geopolitycznej –
charakterystyka ..................................................................95
3.2. Polska geopolityka przed I wojną światową...............99
3.2.1. Oskar Żebrowski, Wincenty Pol, Wacław
Nałkowski ......................................................................99
3.2.3. Eugeniusz Romer – „ojciec polskiej geopolityki”
......................................................................................103
3.2.4. Myśl geopolityczna w ruchu narodowym..........111
3.3. Polska geopolityka w latach 1918-1945 ...................114
3.3.1. Analiza geopolitycznego położenia Polski ........114
3.3.2. „Polska między Niemcami a Rosją” – koncepcja
Międzymorza i prometeizm .........................................118
3.4. Geopolityka polska w latach 1945-1989...................123
3.5. Geopolityka polska po 1989 r. ..................................129
Wybór literatury...................................................................135
Spis rycin .............................................................................149
Spis tabel i diagramów.........................................................149
6
Zgłoś jeśli naruszono regulamin