Wojsko i Technika Historia NS 2020-05.pdf

(116004 KB) Pobierz
Operacja lwowsko-
sandomierska 1944
www.zbiam.pl
NUMER SPECJALNY 5/2020
cena 18,99 zł (VAT 8%)
INDEX 409138
ISSN 2450-3495
W NUMERZE:
Długolufowe
PzKpfw IV
Był to najpopularniejszy czołg
średni pozostającym na wy-
posażeniu Panzerwaffe. Jego
seryjną produkcję rozpoczęto
w 1936 a zakończono w 1945 r. Po-
jazd był budowany w wielu wers-
jach i wariantach, które różniły się
uzbrojeniem i opancerzeniem....
Bristol Beaufort
w służbie RAF
Dzięki obecności bombowo-tor-
pedowych samolotów średniego
zasięgu Bristol Beaufort Malta,
bombardowana przez Włochów
i Niemców niemal bez przerwy
od połowy 1940 r., mogła zinten-
syfikować działania ofensywne,
które wcześniej były niewielkie…
INDEX: 409138
ISSN: 2450-3495
Zakupiono w NEXTO: 3268529
Z PRENUMERATĄ SAME KORZYŚCI
Atrakcyjna cena, w tym dwa numery gratis!
Pewność otrzymania każdego numeru w niezmiennej cenie
E-wydania dostępne są na naszej stronie oraz w kioskach internetowych
Prenumerata roczna: 145,00 zł | zawiera 12 numerów
Wojsko i Technika:
cena detaliczna 14,50 zł
Lotnictwo Aviation International:
cena detaliczna 16,50 zł
Prenumerata roczna: 165,00 zł
| zawiera 12 numerów
Prenumerata roczna: 190 zł
| zawiera 12 numerów
Wojsko i Technika Historia
+ numery specjalne:
cena detaliczna 18,99 zł
Prenumeratę zamów na naszej stronie internetowej
www.zbiam.pl
lub wpłać należność
na konto bankowe nr 70 1240 6159 1111 0010 6393 2976
Skontaktuj się z nami:
office@zbiam.pl
Zespół Badań i Analiz Militarnych Sp. z o.o.
Biuro:
ul. Bagatela 10/19 00-585 Warszawa
Zakupiono w NEXTO: 3268529
Vol. VI, nr 5 (30)
Operacja lwowsko-
sandomierska 1944
www.zbiam.pl
NUMER SPECJALNY 5/2020
cena 18,99 zł (VAT 8%)
INDEX 409138
ISSN 2450-3495
W NUMERZE:
Prenumerata
realizowana przez Ruch S.A:
Zamówienia na prenumeratę w wersji
papierowej i na e-wydania można składać
bezpośrednio na stronie
www.prenumerata.ruch.com.pl
Ewentualne pytania prosimy kierować
na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl
lub kontaktując się z Telefonicznym
Biurem Obsługi Klienta pod numerem:
801 800 803 lub 22 717 59 59
– czynne w godzinach 7.00–18.00.
Koszt połączenia wg taryfy operatora.
Copyright by ZBiAM 2020
All Rights Reserved.
Wszelkie prawa zastrzeżone
Przedruk, kopiowanie oraz powielanie na inne
rodzaje mediów bez pisemnej zgody Wydawcy
jest zabronione. Materiałów niezamówionych,
nie zwracamy. Redakcja zastrzega sobie prawo
dokonywania skrótów w tekstach, zmian tytułów
i doboru ilustracji w materiałach niezamówionych.
Opinie zawarte w artykułach są wyłącznie
opiniami sygnowanych autorów. Redakcja nie ponosi
odpowiedzialności za treść zamieszczonych
ogłoszeń i reklam. Więcej informacji znajdziesz
na naszej nowej stronie:
www.zbiam.pl
Zakupiono w NEXTO: 3268529
1
NUMER SPECJALNY 5/2020
Długolufowe
PzKpfw IV
Był to najpopularniejszy czołg
średni pozostającym na wyposa-
żeniu Panzerwaffe. Jego seryjną
produkcję rozpoczęto w 1936
a zakończono w 1945 r. Pojazd
był budowany w wielu wersjach
i wariantach, które różniły się
uzbrojeniem i opancerzeniem....
Bristol Beaufort
w służbie RAF
Dzięki obecności bombowo-tor-
pedowych samolotów średniego
zasięgu Bristol Beaufort Malta,
bombardowana przez Włochów
i Niemców niemal bez przerwy
od połowy 1940 r., mogła zinten-
syfikować działania ofensywne,
które wcześniej były niewielkie…
INDEX: 409138
ISSN: 2450-3495
Na okładce: czołg PzKpfw V Pantera.
Rys. Arkadiusz Wróbel
INDEX 409138
ISSN 2450-3495
Nakład: 14,5 tys. egz.
Redaktor naczelny
Jerzy Gruszczyński
jerzy.gruszczynski@zbiam.pl
Redakcja techniczna
Dorota Berdychowska
dorota.berdychowska@zbiam.pl
Korekta
Stanisław Kutnik
Współpracownicy
Władimir Bieszanow, Michał Fiszer,
Tomasz Grotnik, Andrzej Kiński,
Leszek Molendowski, Marek J. Murawski,
Tymoteusz Pawłowski, Tomasz Szlagor
Wydawca
Zespół Badań i Analiz Militarnych Sp. z o.o.
Ul. Anieli Krzywoń 2/155
01-391 Warszawa
office@zbiam.pl
Biuro
Ul. Bagatela 10/19
00-585 Warszawa
Dział reklamy i marketingu
Andrzej Ulanowski
andrzej.ulanowski@zbiam.pl
Dystrybucja i prenumerata
office@zbiam.pl
Reklamacje
office@zbiam.pl
w numerze:
MONOGRAFIA PANCERNA
Michał i Jacek Fiszer, Jerzy Gruszczyński
PzKpfw IV: wersje długolufowe
WOJNA W POWIETRZU
4
Tomasz Szlagor
Bristol Beaufort w służbie RAF (2)
BITWY I KAMPANIE
20
Władimir Bieszanow
Lwowsko-sandomierska operacja zaczepna:
13 lipca – 29 sierpnia 1944 r.
MONOGRAFIA LOTNICZA
34
Leszek A. Wieliczko
Nakajima Ki-44 Shoki. Użycie bojowe (2)
ARTYLERIA PRZECIWLOTNICZA
48
Jędrzej Korbal
Zamknąć górny pułap. Kadry są najważniejsze (7)
HISTORIA
60
Tymoteusz Pawłowski
Iran w pierwszej połowie XXI wieku (2)
DOWODZENIE
74
Jędrzej Korbal
Wozy łączności (1)
86
www.facebook.com/wojskoitechnikahistoria
3
Michał i Jacek Fiszer, Jerzy Gruszczyński
PzKpfw IV:
wersje długolufowe
PanzerKampfwagen IV, który był podstawowym niemieckim
czołgiem II wojny światowej, swój ostateczny kształt uzyskał
w marcu 1942 r., kiedy zastosowano na nim armatę 7,5 cm
Kampfwagenkanone 40 kal. 75 mm o znacznie dłuższej lufie,
początkowo 43, a później 48 kalibrów. W tej odmianie zbudo-
wano 7401 z 8508 PzKpfw IV, czyli zdecydowanie większą część
całkowitej produkcji wozów bojowych tego typu. Z powodze-
niem służyły one do końca wojny, nie ustępując czołgom alian-
tów, będąc ich równorzędnym przeciwnikiem. Chociaż planowa-
no całkowite zastąpienie ich PzKpfw V Pantera, to jednak nigdy
nie udało się tego zrealizować.
brze opancerzonych wozów bojowych był
wyraźny. Było to słynne działo PaK 38 pro-
dukowane do 1944 r. i zbudowane w licz-
bie 9568 szt., w  wersji holowanej, nie licząc
armat w odmianie czołgowej KwK 38 (z lufą
o długości 42 i 60 kalibrów). Działo to w wer-
sji holowanej weszło do produkcji w czerwcu
1940  r. i  latem pojawiło się w jednostkach.
Za późno na kampanię francuską, ale w sam
raz na  operację „Barbarossa”, gdzie okazało
się być jedynym działem przeciwpancer-
nym zdolnym do niszczenia czołgów T-34
z rozsądnej odległości.
W
4
Zakupiono w NEXTO: 3268529
swojej książce „Wspomnienia żoł-
nierza” generał-pułkownik Heinz
Guderian napisał, że wiosną 1941 r.
radziecka delegacja odwiedziła niemieckie
fabryki czołgów. Sam Adolf Hitler obiecał
Rosjanom, że pokaże im wszystkie najnow-
sze konstrukcje. Obejrzeli m.in. PzKpfw  IV,
jako najcięższy niemiecki czołg. Podobno
nie chcieli uwierzyć, że jest to najcięższy
czołg produkowany w Niemczech i głośno
wyrażali swoje niezadowolenie, że zaprzy-
jaźnione Niemcy ukrywają przed nimi swoje
nowe opracowania, choć według Guderiana
wszystko zostało im pokazane. To wywo-
łało u Hitlera pewność, że w ZSRR są czołgi
o większej masie, lepszej ochronie pancernej
i z silniejszym uzbrojeniem.
Jednak Niemcy już wcześniej przewi-
dywali wzrost odporności pojazdów pan-
cernych i w 1937 r. rozpoczęli prace nad
armatą przeciwpancerną kal. 50 mm. Była
ona reakcją na nowe opracowania czołgów
francuskich, gdzie postęp w budowie do-
PzKpfw IV Ausf. G, wóz z ósmej serii, czyli oryginalnie oznaczony G, z 19. DPanc. Widoczny nowy
dwukomorowy hamulec wylotowy armaty, a ponadto nakładki poszerzające gąsienice, tzw. winter-
ketten, stosowane na froncie wschodnim.
MONOGRAFIA PANCERNA
Na propagandowym niemieckim zdjęciu
PzKpfw IV Ausf. F2 późniejszej produkcji, bez
stelaża pod lufą, bowiem sama lufa doskonale
odchylała antenę radiostacji.
Pojawienie się prototypów radzieckich
czołgów ciężkich SMK, T-100 i KW w Finlandii
w grudniu 1939 r. tylko potwierdziło niemie-
ckie przypuszczenia, że wkrótce i to działo
kal. 50 mm będzie niewystarczające. Dlate-
go w tym samym czasie podjęto prace nad
nową armatą przeciwpancerną kal. 75 mm,
późniejszym działem PaK 40.
Już 31 maja 1941 r. w czasie konferen-
cji u  Hitlera w Berghof nakazano uzbro-
jenie czołgu PzKpfw IV w działko KwK 38
kal.  50  mm L/60, czyli o pełnej długości
lufy, w przeciwieństwie do produkowanych
już od blisko roku odmian PzKpfw III z ar-
matą KwK 38 kal. 50 mm L/42 o skróconej
lufie, które notabene też później okazały
się nieskuteczne.
Kiedy w czerwcu 1941 r. przyszła pora
na  pierwsze refleksje z konfrontacji z czoł-
gami radzieckimi, w pierwszym odruchu
także i  PzKpfw III miały zostać przezbrojo-
ne w „pełnowymiarową” odmianę armaty
przeciwpancernej PaK 38, która w wersji
czołgowej nosiła oznaczenie KwK 38, czyli
taką samą, jaką miesiąc wcześniej nakazano
wprowadzić na  PzKpfw IV. Można się tylko
zastanowić, jaki sens miało mieć produko-
wanie dwóch różnych typów czołgów z tym
samym uzbrojeniem, podobną masą i zbli-
żonym opancerzeniem, ich przeznaczenie
też nie mogło być zatem różne, jak to pier-
wotnie zakładano. Był to jednak desperacki
krok zmierzający do  wzrostu skuteczności
Panzerwaffe, a fakt że wozy te produkowa-
no w różnych zakładach sprawiał, że chciano
po prostu utrzymać dotychczasowe tempo
produkcji. Przestawienie się na produkcję
odmiennego typu, zmiana zamówień u pod-
dostawców, kooperantów, przeszkolenie
personelu w  produkcji i montażu nowego
typu, to wszystko musiałoby spowodować
opóźnienia i zachwianie się harmonogramu
dostaw czołgów do jednostek.
Jednocześnie postanowiono jak naj-
szybciej wypróbować PzKpfw IV uzbrojony
w działo kal. 50 mm, prosząc firmę Krupp
o  przyśpieszenie prac w stosunku do pier-
wotnego terminu 15 listopada 1941 r. Udało
się to faktycznie zrobić w bardzo szybkim
tempie, bowiem pierwsze strzelania z armaty
kal. 50 mm z eksperymentalnie przebudo-
wanego PzKpfw IV Ausf. D przeprowadzono
już 1 sierpnia 1941 r. Wyniki prób były po-
myślne i zakładano, że do wczesnej wiosny
zakłady Nibelungwerk są w stanie dostar-
czyć 80  PzKpfw IV uzbrojonych w armatę
kal. 50 mm. Dyrektor tych zakładów dr Oskar
Hacker poinformował o tym macierzyste za-
kłady Krupp w sierpniu 1941 r., pod warun-
kiem, że decyzja o uruchomieniu tej produk-
cji zostanie podjęta do końca sierpnia.
Warto wiedzieć, że w owym okresie pro-
dukcja PzKpfw IV była poszerzana, a  do  je-
go wytwarzania włączano nowe zakłady.
Zakupiono w NEXTO: 3268529
Oprócz głównego producenta Krupp-Gru-
son AG w Magdeburgu-Bückau, do produkcji
„czwórek” przygotowano dwa inne zakłady.
Pierwszym z nich był Vomag AG w Plau-
en, miasteczku położonym w południowo
zachodniej części późniejszej Niemieckiej
Republiki Demokratycznej, blisko granicy
z  Czechami (najbliższe duże miasto to Kar-
love Vary). Zakłady powstały jako Vogtlän-
dische Maschinenfabrik J. C. & H. Dietrich
w 1881 r. i zajmowały się produkcją maszyn
włókienniczych, a później też obrabiarek i in-
nych maszyn. Nazwa zakładu nawiązywała
do krainy Saksonii, znanej jako Vogtland,
późniejszy zaś Vomag to skrót od Vogtlän-
dische Maschinenfabrik AG, po przekształ-
ceniach własnościowych (zakład w 1932  r.
zbankrutował i uległ restrukturyzacji, ale już
u progu wieku stał się spółką akcyjną A.G.
– Aktiengesellschaft).
dowywać, zakupiono nowe tereny i wznie-
siono nowe budynki. Zaplecze do produkcji
czołgów znacznie wzrosło.
Początkowo w latach 1940-1941 r. pro-
dukowano tu ciężkie półgąsienicowe ciąg-
niki artyleryjskie SdKfz 9, ale już pod koniec
1941 r. w firmie tej zbudowano 40 pierwszych
wozów PzKpfw IV Ausf. F. Produkcja czołgów
tej wersji była kontynuowana w pierwszych
miesiącach 1942 r. i zakład ten dostarczył
jeszcze 25 wozów PzKpfw IV Ausf F z krót-
kolufową armatą kal. 75 mm L/24. Wiosną
1942 r. produkcję przestawiono na  wersję
nazywaną początkowo F2 z działem KwK 40
kal. 75 mm L/43. Później (w czerwcu 1942 r.)
zaliczono te pojazdy do wersji Ausf G, łącznie
Vomag zbudował do końca 1942 r. 212 wo-
zów takiej wersji. W 1943 r. budowano
tu wyłącznie wozy w wersji Ausf. G i Ausf. H
z  działem (w  obu przypadkach) KwK  40
PzKpfw IV Ausf. G z nieustalonej jednostki na froncie wschodnim; zima 1942/43 r. Widoczny kamu-
flaż zimowy naniesiony łatwo zmywalnym wapnem.
W czasie I wojny światowej zakład zajął
się produkcją ciężarówek dla wojska, two-
rząc oddział VOMAG Lastkraftwagen GmbH
w Monachium. Początkowo w latach 20. pro-
dukcja ciężarówek rosła, ale potem pojawiły
się oznaki kryzysu. Firma została uratowana
po dojściu Hitlera do władzy, dzięki dużym
zamówieniom od wojska na różnorodny
sprzęt, w tym samochody i ciężarówki. Przez
całą II wojnę światową produkcja ciężarówek
stanowiła połowę dochodów firmy, ale za-
mówienia były stosunkowo niewielkie i  nie
pozwalały firmie na szybki rozwój. Jednak
od 1940 r. firmę wprzęgnięto w remonty
uszkodzonych czołgów, do Plauen trafiło
sporo wozów uszkodzonych w kampanii
francuskiej 1940 r. Zaczęto zatem rozwijać
tu potencjał do produkcji części zamiennych
do pojazdów bojowych, a także zapoznać
załogę zakładów z konstrukcją i specyfiką
budowy czołgów. Sprowadzono specjalne
narzędzia i maszyny, poważnie angażując się
w prace remontowe. Nowe zaangażowanie,
a później produkcja czołgów spowodowała,
że zakład w Plauen zaczęto w 1940 r. rozbu-
kal.  75  mm L/48, czyli o nieco dłuższej lu-
fie, w  1943  r. zakłady Vomag zbudowały
817 wozów tego typu. W 1944 r. kontynuo-
wano produkcję PzKpfw IV Ausf H, dostar-
czając jeszcze 100  czołgów tego typu oraz
180 PzKpfw IV Ausf. J.
Od października 1943 r. w zakładach
Vomag zaczęto produkować niszczyciele
czołgów Jagdpanzer IV, których to do mar-
ca 1945 r. (kiedy to bombardowanie USAAF
praktycznie zmiotło wytwórnię z powierzch-
ni ziemi) zakład zbudował 1714 sztuk Jagd-
panzer IV w  dwóch głównych odmianach
(z  działem kal. 75 mm L/48 i L/70). Cieka-
we, że  zakład miał część hal produkcyjnych
po  jednej stronie rzeki Elster, ale czołgi wy-
twarzano głównie w części po zachodniej
stronie rzeki, budując specjalnie osłonięty
most kolejowy do transportu czołgów i czę-
ści pomiędzy różnymi częściami zakładu.
Po II wojnie światowej VOMAG produko-
wał wózki ręczne, artykuły gospodarstwa
domowego, taczki i inne przedmioty co-
dziennego użytku. W 1946 r. firma została za-
mknięta, a wszystkie maszyny zdemontowane
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin