Historyczne Bitwy 176 - Verdun 1916, Jarosław Centek.pdf

(3015 KB) Pobierz
Bellona SA prowadzi sprzedaż wysyłkową wszystkich swoich książek
z rabatem.
www.ksiegarnia.bellona.pl
Nasz adres:
Bellona SA
ul. Grzybowska 77
00-844 Warszawa
Dział Wysyłki tel.: (22) 45 70 306, 652 27 01
fax (22) 620 42 71
Internet: www.bellona.pl
e-mail: biuro@bellona.pl
Ilustracja na okładce: Łukasz Mieszkowski
Redaktor prowadzący: Kornelia Kompanowska
Redaktor techniczny: Andrzej Wójcik
Korektor: Hanna Rybak
© Copyright by Jarosław Centek, Warszawa 2009
© Copyright by Bellona Spółka Akcyjna, Warszawa 2009
ISBN 978-83-11-11497-5
HISTORYCZNE BITWY
JAROSŁAW CENTEK
VERDUN 1916
WSTĘP
Bitwa pod Verdun jest jednym z bardziej znanych epizodów
pierwszej wojny światowej. Mimo iż miejsce to znajduje
się daleko od granic Rzeczpospolitej, wielu Polaków oddało
tam życie, walcząc w obcych mundurach. Problem ten
został dopiero niedawno podniesiony przez A. Nieuważ­
nego
1
. Pod Verdun na przykład walczyła 4. Dywizja
Piechoty, której sztab w czasie pokoju stacjonował w Byd­
goszczy, a pułki piechoty tej jednostki uzupełniano również
w Gnieźnie, Pile oraz Inowrocławiu. Straciła ona na
zachodnim brzegu Mozy w kwietniu i maju 1916 r. 103
oficerów i 4035 żołnierzy. Następnych 136 oficerów i 5612
żołnierzy zginęło bądź zostało rannych w lipcu i sierpniu
1916 r., kiedy dywizja walczyła na wschodnim brzegu
rzeki. Polacy znajdowali się także w innych jednostkach
niemieckich oraz w austriackich bateriach dział 305 mm,
które skierowane zostały pod Verdun. Na znajdujących się
w okolicy Verdun cmentarzach niemieckich spoczywa co
najmniej 125 żołnierzy sprzymierzonej armii
2
. Wśród nich
A. N i e u w a ż n y ,
Verdun et le Polonais
[w:],
1916-2006. Verdun
sous le regard du monde,
pod red. F. Cocheta, b.m.w. 2006, s. 189-201.
2
K. F i s c h e r, S. K1 i n k,
Spurensuche bei Verdun. Ein Führer über
die Schlachtfelder,
Bonn 2005, s. 131-144.
1
są również Polacy. Tymczasem polska historiografia bitwą
pod Verdun zajmuje się bardzo rzadko
3
.
Bitwa, która miała na celu wykrwawienie nieprzyjaciela,
być może wydaje się mało interesująca, a wydarzenie zbyt
odległe. Tymczasem Verdun urosło do niemal mitycznego
wymiaru, zajmując istotne miejsce w podręcznikach do
historii zarówno we Francji, jak i w Niemczech. Jednak
zależnie od celu, jaki chciały osiągnąć władze, różna jest
interpretacja tych samych wydarzeń.
Verdun stało się też symbolem pojednania francusko-
-niemieckiego. Pierwszy raz w lipcu 1936 r.. kiedy na
pole bitwy przywieziono 500 niemieckich weteranów.
Spotkali się tam ze swoimi śmiertelnymi wrogami sprzed
dwudziestu lat. „Przemieszani, obok siebie maszerowa­
liśmy teraz, Niemcy i Francuzi, Włosi i Amerykanie,
Brytyjczycy i Belgowie [...] Tu, na miejscu naszego
nocnego marszu, każdy metr kwadratowy ziemi był
wówczas napojony krwią. Tu wykrwawiały się najlepsze
żołnierskie ludy ziemi, tu jest święta ziemia. [...]. Wolno
bił dzwon z wieży mauzoleum, a potem ponad polem
bitwy huknął wystrzał armatni. W językach obecnych
tu żołnierzy frontowych tysiące ludzi złożyły przed
szczątkami poległych przysięgę, że będą utrzymywać
i chronić pokój na świecie. I we wszystkich językach
Europy rozbrzmiewało przez noc „Przysięgamy!"
4
. De­
klaracje te pozostały jednak bez pokrycia i trzy lata
później światem wstrząsnęła jeszcze straszliwsza wojna.
Po niej przyszło kolejne pojednanie. Dali temu wyraz
Wśród monografii bitwy polskich autorów można jedynie wymienić
prace A. U l r i c h a ,
Pod Verdun.
Poznań 1937 oraz M. S a d z e w i c z a,
Verdun,
Warszawa 1964. Na język polski przetłumaczono książki Ph.
P e t a i n a oraz H. C o r d y ’ e g o , obie pod tytułem
Bitwa pod Verdun.
W serii
Architectura et Ars Militaris
ukazał się album
Walki o Twierdzę
Verdun,
wydany przez T. Idzikowskiego i P. Skubisza.
4
P.C. E t t i g h o f e r .
Verdun. Das große Gericht,
Gütersloch 1936,
s. 300-303.
3

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin