Historyczne Bitwy 040 - Maciejowice 1794, Wojciech Mikuła.pdf

(3692 KB) Pobierz
Opracowanie graficzne serii: Jerzy Kępkiewicz
Ilustracja na obwolucie: Michał Jędrczak
Redakcja map: Krzysztof Paleski
Redaktor: Bożena Łazowska
Redaktor techniczny: Danuta Wdowczyk
® Copyright by Wydawnictwo Bellona. Warszawa 1991
ISBN 83-11-07867-X
Wydanie I.
Skład, druk i oprawa:
Wojskowe Zakłady Graficzne w Warszawie
Zam. nr 3206
HISTORYCZNE BITWY
WOJCIECH MIKUŁA
MACIEJOWICE 1794
Wydawnictwo Bellona
Warszawa 1991
SŁOWO WSTĘPNE
Działania wojenne w okresie insurekcji kościuszkow skiej spinają jak
klamra dwie bitwy: Racławice i Maciejowice. Batalie te, jakkolwiek
brały w nich udział stosunkowo niewielkie siły powstańcze, miały de­
cydujące znaczenie dla przebiegu zmagań z armiami przeciwnika.
Pierwsza, zwycięska, poderwała naród i wojsko do walki. Jej następ­
stwem było ukształtowanie się korzystnej dla powstania sytuacji stra­
tegicznej. Druga, przegrana, przyczyniła się do demoralizacji armii,
załamania społeczeństwa i upadku insurekcji. Obie ukształtowały
obraz pierwszego zrywu narodowowyzwoleńczego. Racławice
przekazały pamięci potomnych wizerunek kosynierów krakowskich
szturmujących rosyjską baterię i Naczelnika w chłopskiej sukmanie.
Maciejowice stały się symbolem bohaterskiej, do ostatka prowadzo­
nej, walki żołnierzy regimentu szefostwa Ignacego Działyńskiego
i niewoli Tadeusza Kościuszki.
O ile bitwa racławicka była przedmiotem licznych dociekań histo­
ryków, to klęska maciejowicka nie przyciągała ich uwagi. Niedosta­
tek bazy źródłowej był zapewne główną przyczyną tego stanu rzeczy.
A poza tym bitwa zakończona sukcesem stanowi bardziej frapują­
cy temat niż analizowanie przegranej. Stąd też dysponujemy wielo­
ma. różnej wartości, przyczynkami oraz zaledwie trzema dokładniej­
szymi opracowaniami przebiegu ostatniej bitwy Naczelnika Koś­
ciuszki. Pierwsze napisał Leon Wegner, ale decydujący wpływ na
ukształtowanie obrazu bitwy, funkcjonującego do dziś, wywarły ba­
dania Tadeusza Korzona. Jego ustalenia i poglądy, zawarte w dwóch
wielkich dziełach: o dziejach Rzeczypospolitej w czasach panowania
Stanisława Augusta i biografii Kościuszki, stanowią podstawę roz­
ważań nad przebiegiem działań wojennych w 1794 r. W niewielkim
stopniu, moim zdaniem, uwzględniane były ustalenia znakomitego
studium bitwy maciejowickiej pióra Mariana Kukiela. Poddał on
krytyce wiele ocen swojego poprzednika, wysunął nowe spostrzeżenia
dotyczące tak istotnych kwestii jak: liczebności wojsk, sposobu orga­
nizowania przez Naczelnika wyprawy czy też roli. jaką odegrała
w niej dywizja gen. Adama Ponińskiego.
Od momentu ukazania się wymienionych prac dzielą nas dziesiątki
lat. Dwie pierwsze zostały napisane jeszcze w ubiegłym stuleciu,
ostatnią opublikowano prawie pół wieku temu. Wiele sformułowa­
nych wówczas poglądów nie ostało się próbie czasu. Stąd zrodziła się
potrzeba ponownego zbadania bitwy pod Maciejowicami. Stanowi to
cel niniejszego opracowania.
Pełne zrozumienie wydarzeń rozgrywających się na polach macie-
jowickich wymaga prześledzenia działań wojennych poprzedzających
bitwę. Dlatego też dużo uwagi poświęciłem analizie decyzji podjętych
przez Najwyższego Naczelnika i innych dowódców insurekcyjnych,
a także generałów komenderujących wojskami przeciwnika, decyzji
realizowanych na kilka tygodni przed wyprawą, w przeddzień bitwy
oraz w toku jej trwania. Ułatwi to, sądzę, odpowiedź na zasadnicze
pytanie: dlaczego klęska pod Maciejowicami w tak tragiczny sposób
zaważyła na losach powstania?

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin