Historyczne Bitwy 018 - Szypka i Plewna 1877, Bogusław Brodecki.pdf

(3830 KB) Pobierz
HISTORYCZNE BITWY
BOGUSŁAW
BRODECKI
SZYPKA
I PLEWNA
1877
Wydawnictwo
Ministerstwa O b r o n y N a r o d o w e j
W a r s z a w a 1986
Opracowanie graficzne serii: Jerzy Kępkiewicz
Ilustrację na obwolucie projektował: Konstanty M. Sopoćko
Redaktor: Barbara Warycha
Redaktor kartograficzny: Edward Gatuszewski
Redaktor techniczny: Grażyna Woźniak
©Copyright by Wydawnictwo
Ministerstwa Obrony Narodowej Warszawa 1986. Wydanie I
ISBN 83-11-07229-9
ZAMIAST WSTĘPU
„Kozak Prokofij Melechow wrócił do chutoru z wojny
tureckiej..." — takie słowa widnieją na pierwszej stronie
Cichego Donu
Michała Szołochowa. Ilu z polskich czytel-
ników wielkiej epopei zastanawia się, jaką wojnę miał na
myśli Szołochow tutaj i w kilku jeszcze fragmentach swego
dzieła, zwłaszcza wtedy, gdy dziadek Grisza wspomina
bitwę pod Plewną i ordynansowanie u gen. Hurki? Bez
obawy popełnienia błędu można stwierdzić, że raczej nie-
wielu. Współcześni Polacy jeżdżą do Bułgarii i w ogóle na
Bałkany, ale ich wiedza o przeszłości zwiedzanych krajów
jest, mimo postępów, ciągle powierzchowna.
A przecież kiedyś było inaczej. Wielką poczytnością cie-
szyły się powieści Tomasza Teodora Jeża, poświęcone dzie-
jom Słowian bałkańskich, ukazywały się artykuły w prasie
codziennej i czasopismach specjalistycznych, społeczeń-
stwo polskie chłonęło wieści z półwyspu... Było to jednak
dawno, jeszcze pod zaborami, gdy ciężko doświadczony
przez los naród polski współczuł uciskanym pobratymcom
południowosłowiańskim. Co prawda doraźny interes
polityczny łączył Polaków raczej z ciemiężącą owych
Słowian Turcją, ale to już inna sprawa.
Na Szypce (Przełęcz Szypczeńska) i wokół Plewny
1
roze-
Przełęcz Szypczeńską zwie się w piśmiennictwie polskim również
Szypkińską, tu jednak pozostaniemy przy pierwszej nazwie, najczęściej zaś
będziemy stosować uproszczoną nazwę Szypka, przyjętą w historiografii.
W wypadku, gdy będzie chodziło o wieś lub górę Szypka, zostanie to
1
grały się przełomowe bitwy wojny rosyjsko-tureckiej lat
1877—1878. Jej wynikiem było wyzwolenie narodów
południowosłowiańskich spod jarzma osmańskiego, co pol-
ski historyk nazywa jednym „z najważniejszych wydarzeń
czy raczej zespołów wydarzeń w dziejach Europy"
2
. Dla-
tego zespołów, gdyż wojna stanowiła jedynie ostatni akord
ciągnącego się od 1875 r. kryzysu międzynarodowego,
kiedy to narosły napięcia związane z tzw. kwestią wschod-
nią. Przez pojęcie to rozumiemy, określając rzecz najbar-
dziej lapidarnie, walkę między mocarstwami o schedę po
słabnącym, anachronicznym, feudalnym imperium osmań-
skim. Ziemie tego imperium chciała objąć swymi wpływami
Rosja, przeciwstawiały się temu inne mocarstwa.
Byłoby jednak uproszczeniem problemu ograniczanie go
do przetargów międzymocarstwowych. Wraz ze słabnięciem
Turcji coraz wyraźniej przejawiały się aspiracje wyzwoleń-
cze zamieszkujących Bałkany narodów. Właśnie w wyniku
rosyjskiego zwycięstwa w wojnie trzy kraje: Rumunia, Ser-
bia, Czarnogóra, uzyskały międzynarodową akceptację
swej suwerenności. Równie istotnym osiągnięciem było
utworzenie państwa bułgarskiego, co prawda w kształcie
terytorialnym nie spełniającym nadziei narodu i o pewnej
jeszcze zależności od Turcji, ale zerwanie tych więzów było
tylko kwestią czasu.
Efekty wojny miały więc dla sprawy wyzwolenia na-
rodów bałkańskich znaczenie epokowe, nieporównywalne z
wszelkimi dotychczasowymi cząstkowymi zdobyczami. Dla
zrozumienia przebiegu wydarzeń musimy jednak w tym
miejscu cofnąć się nieco w czasie.
Aby lepiej zrozumieć, czym był ucisk turecki, zacytujmy
opinie historyków: „Rządy tureckie były ciężkie; ludność
chrześcijańska, nazywana pogardliwie rają (trzoda), trakto-
wana była jako własność zdobywców; wiara chrześcijańska,
chociaż tolerowana przez Turków, cierpiała poniżenie...
zaznaczone. Nazwa Plewna — właściwie miasto po bułgarsku nazywa się
Plewen — została powszechnie przyjęta za historiografią rosyjską (patrz
aneks: Słownik nazw geograficznych).
2
L. B a z y l o w,
Rocznica wolności,
„Pamiętnik Słowiański", t.
XXVII, 1977.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin