Historyczne Bitwy 144 - Przemyśl 1656-57, Andrzej Borcz.pdf

(2522 KB) Pobierz
H I S T O R Y C Z N E B I T WY
ANDRZEJ BORCZ
PRZEMYŚL 1656-1657
Dom Wydawniczy Bellona
Warszawa 2006
Dom Wydawniczy Bellona prowadzi sprzedaż wysyłkową swoich
książek za zaliczeniem pocztowym z rabatem do 20 procent
od ceny detalicznej.
Nasz adres:
Dom Wydawniczy Bellona
ul. Grzybowska 77
00-844 Warszawa
Dział Wysyłki tel.:
022 45 70 306, 022 652 27 01
fax 022 620 42 71
Internet: www.bellona.pl
e-mail: biuro@bellona.pl
www.ksiegarnia.bellona.pl
Opracowanie graficzne serii: Jerzy Kępkiewicz
Ilustracja na okładce: Daniel Rudnicki
Redaktor merytoryczny: Stefan Jurkowski
Korektor: Teresa Kępa
© Copyright by Andrzej Borcz, Warszawa 2006
© Copyright by Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2006
Druk i oprawa: WDG Drukarnia w Gdyni Sp. z o.o.
ul. Św. Piotra 12, 81-347
Gdynia
ISBN 83-11-10435-2
WSTĘP
W 2005 roku minęło 350 lat od rozpoczęcia burzy dziejo-
wej, która wpłynęła na oblicze państw i społeczeństw
krajów środkowej i wschodniej Europy, i której echa zdają
się nie gasnąć do dziś. Wydarzenia lat 1655-1660 określane
są w Polsce najczęściej potocznym pojęciem „potop szwedzki”.
Zajmują one poczesne miejsce w naszej tradycji narodowej,
ukształtowanej przez wybitne dzieła literackie osadzone
czasowo w dobie tego dziejowego kataklizmu. Dowodem
trwania wydarzeń tamtego czasu w świadomości zbiorowej
jest największe polskie dzieło traktujące o wydarzeniach
sprzed 350 lat — ponadczasowa powieść
Potop
Henryka
Sienkiewicza. Czytelnikom przypominamy, że oparty na
solidnej podstawie źródłowej i dlatego w dużej mierze
zgodny z rzeczywistością barwny obraz przełomowych
walk polsko-szwedzkich toczonych nad Sanem zimą 1656
roku znajduje się na początku trzeciego tomu tego dzieła.
Wobec tego zachęcamy do konfrontacji faktów zamiesz-
czonych w niniejszej książce z barwnym obrazem epoki
w prozie Sienkiewicza.
Okres potopu zaznaczył się zdecydowanie w rodzimej
historiografii. Największe zainteresowanie historyków budziły
do tej pory — i nadal wywołują — polityczne i militarne
aspekty wypadków z lat 1655-1660, przedstawiane przez
6
badaczy najczęściej w kontekście
tzw
. II wojny północnej,
w której uczestniczyło kilka państw położonych w Europie
Środkowowschodniej
1
. Interesującym opracowaniem, doty-
czącym potopu w ujęciu regionalnym, jest nie tak odległa
czasowo publikacja, która scala rezultaty najnowszych
badań nad dziejami wojny polsko-szwedzkiej
2
.
Potop szwedzki był dla Polski momentem krytycznym.
Zagrożone zostały wówczas podstawy istnienia Rzeczypos-
politej. Nieprzyjacielskie wojska — rosyjskie, kozackie,
szwedzkie, siedmiogrodzkie, brandenburskie opanowały
niemal całe terytorium państwa. Dzielnice nieszczęsnego
kraju ulegały wdzierającym się zewsząd wrogim zastępom,
zdarzyły się też liczne przypadki jawnej zdrady możno-
władców i szlachty. O skali zagrożenia najbardziej chyba
przekonuje fakt, że w krytycznym momencie król Jan
Kazimierz opuścił granice państwa.
A jednak zdobycze terytorialne rzeszy agresorów oka-
zały się nietrwałe. Społeczeństwo potrafiło przełamać
potęgę wrogich armii. Dokonały tego przede wszystkim
siły regularne, prowadzone do walki przez kilku wybitnych
wodzów. Siły te były jednak mocno wspierane przez
kluczowe miasta i fortece, a zwłaszcza partyzantkę ludową,
przez co potop bywa niekiedy nazywany wojną narodową.
Wskutek wielkiej mobilizacji sił Rzeczypospolitej su-
werenność państwa została ocalona, zaś najeźdźcy wyparci
z jej granic.
Nie wszystkie istotne wydarzenia tego okresu znalazły
należne miejsce w pracach historyków. Działalność nie-
których bohaterów tamtych wydarzeń oceniana bywała
Praca zbiorowa
Polska w okresie drugiej wojny północnej
1655-1660,
t. I, II, III. Warszawa 1957. Z. W ó j c i k ,
Źródła archiwalne
do historii polskiej sztuki wojennej
w
okresie najazdu szwedzkiego
1655-1660,
SMHSzW, t. II, 1956, s. 181-208.
2
Rzeczpospolita w latach potopu,
pod red. J. Muszyńskiej i J.
Wijaczki, Kielce 1996.
1

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin