Historyczne Bitwy 167 - Wilno 1919-1920, Lech Wyszczelski.pdf

(3098 KB) Pobierz
Bellona SA prowadzi sprzedaż wysyłkową swoich książek
za zaliczeniem pocztowym z rabatem do 20 procent od ceny
detalicznej.
Nasz adres:
Bellona SA
ul. Grzybowska 77
00-844 Warszawa
Dział Wysyłki tel.: 022 457 03 06, 022 652 27 01
Fax: 022 620 42 71
Internet:
www.bellona.pl
e-mail: biuro@bellona.pl
www.ksiegarnia.bellona.pl
Opracowanie graficzne serii: Jerzy Kępkiewicz
Ilustracja na okładce: Daniel Rudnicki
Redaktor merytoryczny: Adam Gałązka
Redaktor prowadzący: Kornelia Kompanowska
© Copyright by Lech Wyszczelski. Warszawa 2000
© Copyright by Bellona Spółka Akcyjna. Warszawa 2000
ISBN 978-73-11-11249-0
HISTORYCZNE BITWY
LECH WYSZCZELSKI
WILNO 1919-1920
BELLONA
Warszawa
WSTĘP
Wilno, największe wraz z Lwowem polskie miasto kresowe,
przechodziło u zarania odrodzenia w 1918 r. niepodległej
Polski burzliwe dzieje. Wpływ na to miały uwarunkowania
historyczne i etnograficzne. Wilno było bowiem stolicą
Wielkiego Księstwa Litewskiego, wchodzącego do roz-
biorów Polski w skład Rzeczpospolitej Obojga Narodów.
Przez Litwinów traktowane było jako ich historyczna
stolica. Jednak z drugiej strony było zamieszkane, wręcz
zdominowane, przez Polaków. Dla Polaków było symbolem
ich kultury kresowej, miastem słynnym z walk narodowo-
wyzwoleńczych, dużym ośrodkiem życia naukowego i waż-
nym centrum administracyjnym.
Historia sprawiła, że zarówno Wilno, jak i cala Wileń-
szczyzna były w zdecydowanej większości zamieszkane
przez ludność polską, która jednoznacznie opowiadała się
za wejściem tych ziem w skład odrodzonej Polski. Z kolei
Litwini, naród stosunkowo nieliczny — liczący około
4 mln ludności, ale bardzo wyczulony na sprawę utworzenia
w pełni samodzielnego państwa — wysunęli bardzo rosz-
czeniowy program terytorialny, który stawiał na pierwszym
miejscu racje historyczne, a nie etnograficzne. Nie od-
powiadało to duchowi ówczesnej Europy i świata, bowiem
6
przywódcy wielkich zwycięskich mocarstw opowiadali się
za powstaniem w powojennej Europie państw narodowych,
których granice wytyczane miały być głównie w oparciu
o kryteria etnograficzne. Poza tym Litwini bali się panicznie
jakiejkolwiek formy powiązania ich państwa z Polską,
pamiętając o wcześniejszej dominacji Polaków nad nimi
— w tym także dominacji kulturowej.
Zarówno liderzy polskiego, jak i litewskiego ruchu
niepodległościowego domagali się utworzenia ich niepod-
ległych państw, ale wysuwali diametralnie odmienne pro-
gramy ich kształtu terytorialnego. Było to zarzewiem
konfliktu, którzy przybrał formę niewypowiedzianej wojny,
w której dochodzono swych racji siłą, czego rezultatem
było prowadzenie przez obie strony ograniczonych działań
militarnych.
Polsko-litewski spór terytorialny nakładał się na ekspan-
sję bolszewicką, której celem był eksport rewolucji na
zachód Europy i utworzenie Europejskiej Republiki Rad.
Realizacja tego programu możliwa była jedynie po wcześ-
niejszej sowietyzacji Polski oraz krajów bałtyckich, w tym
Litwy. Rosja Radziecka zainteresowana była więc opano-
waniem Wileńszczyzny, w tym Wilna, co dwukrotnie
uczyniła w latach 1919-1920.
Zainteresowani w utrzymaniu, a nawet pogłębianiu,
polsko-litewskiego sporu terytorialnego byli Niemcy, którzy
traktowali go jako formę nacisku na Polskę, żeby ograni-
czyła swoje rewindykacyjne zapędy wobec byłych ziem
polskich zaboru pruskiego. Zabiegali też o umocnienie
swoich wpływów na Litwie.
Wielkie mocarstwa w sprawach polskich nabytków
terytorialnych na wschodzie wykazywały wielką wstrze-
mięźliwość, licząc na szybki upadek władzy bolszewickiej
w Rosji i utworzenie w niej rządu demokratycznego, który
byłby traktowany jako naturalny ich sojusznik — pamiętaj-
my, że Rosja do 1917 r. była w koalicji państw tworzących

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin