2020 01 HISTORIA WOJSKO I TECHNIKA - NUMER SPECJALNY.pdf

(116336 KB) Pobierz
www.zbiam.pl
NUMER SPECJALNY 1/2020
Styczeń-Luty
cena 18,99 zł (VAT 8%)
INDEX 409138
ISSN 2450-3495
British Expeditionary
Force 1940
W NUMERZE:
Samolot Fw 190A:
Wczesne wersje
Przemyślana konstrukcja „ z
dużymi zapasami” spowodowa-
ła, że Fw 190A w krótkim czasie
stał się wielozadaniowym myśli-
wcem, realizującym również
zadania samolotu bombowego,
szturmowego, torpedowego i
rozpoznawczego…
Regia Marina
Na froncie wschodnim
Przybycie do Rosji wydzielonego
kontyngentu włoskiej X Flot-
ylli MAS zostało poprzedzone
wysłaniem w kwietniu 1942 r.
sześciu 35-tonowych minia-
turowych okrętów podwod-
nych, które 2 maja dotarły do
rumuńskiej Konstancy…
INDEX: 409138
ISSN: 2450-3495
Samochód ciężarowy Polski Fiat 621 L z półstałą, 40 mm armatą przeciwlotniczą Bofors wz. 38.
Samochód ciężarowy PF 621L z półstałą, 75 mm armatą przeciwlotniczą wz.37.
Rys. Krzysztof Haładaj
Vol. VI, nr 1 (26)
Styczeń-Luty 2020; Nr 1
www.zbiam.pl
NUMER SPECJALNY 1/2020
Styczeń-Luty
cena 18,99 zł (VAT 8%)
INDEX 409138
ISSN 2450-3495
British Expeditionary
Force 1940
W NUMERZE:
Na okładce: działo przeciwlotnicze Sd Kfz 10/4.
Rys. Arkadiusz Wróbel
INDEX 409138
ISSN 2450-3495
Nakład: 14,5 tys. egz.
Redaktor naczelny
Jerzy Gruszczyński
jerzy.gruszczynski@zbiam.pl
Redakcja techniczna
Dorota Berdychowska
dorota.berdychowska@zbiam.pl
Korekta
Stanisław Kutnik
Współpracownicy
Władimir Bieszanow, Michał Fiszer,
Tomasz Grotnik, Andrzej Kiński,
Leszek Molendowski, Marek J. Murawski,
Tymoteusz Pawłowski, Tomasz Szlagor
Wydawca
Zespół Badań i Analiz Militarnych Sp. z o.o.
Ul. Anieli Krzywoń 2/155
01-391 Warszawa
office@zbiam.pl
Biuro
Ul. Bagatela 10/19
00-585 Warszawa
Dział reklamy i marketingu
Andrzej Ulanowski
andrzej.ulanowski@zbiam.pl
Dystrybucja i prenumerata
office@zbiam.pl
Reklamacje
office@zbiam.pl
Prenumerata
realizowana przez Ruch S.A:
Zamówienia na prenumeratę w wersji
papierowej i na e-wydania można składać
bezpośrednio na stronie
www.prenumerata.ruch.com.pl
Ewentualne pytania prosimy kierować
na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl
lub kontaktując się z Telefonicznym
Biurem Obsługi Klienta pod numerem:
801 800 803 lub 22 717 59 59
– czynne w godzinach 7.00–18.00.
Koszt połączenia wg taryfy operatora.
Copyright by ZBiAM 2020
All Rights Reserved.
Wszelkie prawa zastrzeżone
Przedruk, kopiowanie oraz powielanie na inne
rodzaje mediów bez pisemnej zgody Wydawcy
jest zabronione. Materiałów niezamówionych,
nie zwracamy. Redakcja zastrzega sobie prawo
dokonywania skrótów w tekstach, zmian tytułów
i doboru ilustracji w materiałach niezamówionych.
Opinie zawarte w artykułach są wyłącznie
opiniami sygnowanych autorów. Redakcja nie ponosi
odpowiedzialności za treść zamieszczonych
ogłoszeń i reklam. Więcej informacji znajdziesz
na naszej nowej stronie:
www.zbiam.pl
1
NUMER SPECJALNY 1/2020
Samolot Fw 190A:
Wczesne wersje
Przemyślana konstrukcja „ z
dużymi zapasami” spowodowa-
ła, że Fw 190A w krótkim czasie
stał się wielozadaniowym my-
śliwcem, realizującym również
zadania samolotu bombowego,
szturmowego, torpedowego i
rozpoznawczego…
Regia Marina
Na froncie wschodnim
Przybycie do Rosji wydzielonego
kontyngentu włoskiej X Flotylli
MAS zostało poprzedzone wysła-
niem w kwietniu 1942 r. sześciu
35-tonowych miniaturowych
okrętów podwodnych, które
2 maja dotarły do rumuńskiej
Konstancy…
INDEX: 409138
ISSN: 2450-3495
w numerze:
MONOGRAFIA LOTNICZA
Marek J. Murawski
Focke-Wulf Fw 190A: wczesne wersje produkcyjne (1)
BITWY I KAMPANIE
4
Michał Fiszer, Jerzy Gruszczyński
Brytyjskie Siły Ekspedycyjne we Francji w 1940 r.
MONOGRAFIA LOTNICZA
22
Leszek A. Wieliczko
Nakajima Ki-43 Hayabusa (2)
MONOGRAFIA PANCERNA
38
Tomasz Szulc
Radziecki czołg ciężki T-10 (2)
WOJNA NA MORZU
48
Leszek Molendowski
Regia Marina na froncie wschodnim 1942-1943
ARTYLERIA
62
Jędrzej Korbal
Zamknąć górny pułap. Armaty drugiego planu (5)
HISTORIA
72
Edward Malak
Próba nawiązania sojuszu Polski i Litwy w 1938-1939 w relacji
pułkownika L. Mitkiewicza (1)
88
www.facebook.com/wojskoitechnikahistoria
3
Marek J. Murawski
Focke-Wulf Fw 190 A:
Fw 190 był bezsprzecznie
najlepszym niemieckim sa-
molotem myśliwskim okresu
II wojny światowej. Był ła-
twy do wytwarzania do tego
stopnia, że mógł być budo-
wany przez zakłady niemają-
ce dotychczas doświadczenia
w budowie samolotów. Prze-
myślana konstrukcja z „duży-
mi zapasami” spowodowała,
że w krótkim czasie stał się
on wielozadaniowym myśliw-
cem, realizującym również
zadania samolotu bombowe-
go, szturmowego, torpedo-
wego i rozpoznawczego.
rg Wulf urodził się 17 maja 1895 r. w Bremen
w rodzinie celnika. Kiedy Heinrich Focke
z  pomocą swojego starszego brata, Wilhel-
ma, zbudowali swój pierwszy samolot, na-
pędzany silnikiem NSU o mocy 8 KM, Georg
Wulf zainteresował się pracą braci Focke
i  postanowił się do nich przyłączyć. Był tak
zafascynowany lotnictwem, że porzucił szko-
1
wczesne wersje produkcyjne
nie został jednak powołany, co nastąpiło
dopiero jesienią 1914 r., gdy rozpoczął służbę
w Infanterie-Regiment 75 (75 pułk piechoty),
jednakże dzięki pomocy przyjaciół już wiosną
1915 r. przeniesiony został do lotnictwa.
Po zakończeniu wojny Heinrich Focke
dokończył studia i w 1920 r. otrzymał tytuł
Dipl.-Ing. Ponieważ bezpośrednio po  woj-
nie alianci zabronili Niemcom budowy
samolotów silnikowych Focke i Wulf pra-
cowali w ukryciu konstruując kolejny samo-
lot A  7 Storch (Bocian). Samolot rozbił się
podczas jednego z pierwszych lotów, ale
został odbudowany i  wyposażony w  moc-
niejszy silnik Siemens Sh 10 o mocy 55 KM.
W  grudniu 1922 r. samolot otrzymał cer-
tyfikat dopuszczający do  lotów wydany
przez Reichsverkehrsministerium (Minister-
stwo Komunikacji Rzeszy).
Dzięki pomocy bremeńskiego biznesmena,
prezesa znanej spółki Kaffe-Hag, Dr. Ludwiga
Roseliusa, który zainwestował 200  000 RM,
23  października 1923 r. utworzona została
spółka Bremer Flugzeugbau AG, którą 1 stycz-
nia 1924  r. przemianowano na Focke-Wulf-
-Flugzeugbau AG. W nowej spółce Heinrich
Focke objął stanowisko dyrektora techniczne-
go, Georg Wulf pilota testowego, a Dr. Werner
Neumann dyrektora handlowego.
Pierwszą konstrukcją firmy był Focke-
-Wulf A 16, 3- lub 4-miejscowy mały samo-
lot komunikacyjny, który był użytkowany
przez Deutsche Aero Lloyd. Sukces komer-
cyjny odniosły również kolejne konstrukcje
firmy. W  1927 r. powstał F 19 Ente (kaczka),
dwusilnikowy samolot ze stałym podwo-
ziem w  układzie kaczki. Samolot oblatano
2 września 1927 r., jednak 27 września, pod-
czas lotu pokazowego z jednym pracującym
W
4
dniu 8 października 1890 r. w Bre-
men (Brema), w rodzinie majętne-
go senatora Johanna Focke i jego
żony Louise, urodził się Heinrich Focke,
późniejszy konstruktor lotniczy i pionier bu-
dowy śmigłowców. Co ciekawe, jako uczeń
szkoły ludowej, a następnie humanistycz-
nego gimnazjum, nie przejawiał zdolności
matematycznych:
Z natury nie jestem mate-
matykiem; szerszą i dogłębną znajomość ma-
tematyki, szczególnie w zakresie wyższej ma-
tematyki, uznałem za absolutnie niezbędną
dopiero na politechnice.
1
W 1908 r. rozpoczął studia budowy ma-
szyn na Wyższej Szkole Technicznej w  Han-
nover (Hanower). Podczas studiów zaintere-
sował się lotnictwem i już od 1909 r. tworzył
pierwsze konstrukcje samolotów. W  1910  r.
poznał swojego przyszłego wspólnika. Geo-
Twórca samolotu myśliwskiego Fw 190, Kurt
Tank oraz as myśliwski Hptm. Walter Nowotny.
łę średnią przed maturą i zajął się wyłącznie
konstruowaniem samolotów. W 1912 r., wraz
z braćmi Focke, ukończył jednopłatowy sa-
molot A 5, który został z sukcesem oblatany
pod koniec roku.
Heinrich Focke jeszcze przed ukończe-
niem studiów, w chwili wybuchu I wojny
światowej zgłosił się na ochotnika do służ-
by wojskowej. Z uwagi na chorobę serca
MONOGRAFIA LOTNICZA
Podchodzący do lądowania Fw 190 V1,
D-OPZE z wyraźnie widocznym tunelowym
kołpakiem śmigła.
silnikiem doszło do katastrofy, w której
zginął Georg Wulf.
Po fuzji firmy Focke-Wulf-Flugzeugbau
AG z zakładami Albatros w 1931 r. Heinrich
Focke coraz bardziej poświęcał się pracy
nad śmigłowcami, aby dwa lata później
światowej Fw 44 był jednym z podstawowych
samolotów w niemieckich szkołach pilotażu.
Użytkowano go również w kilkunastu innych
krajach, był budowany na licencji w  Austrii,
Argentynie, Bułgarii, Brazylii i Szwecji.
Sukces Fw 44 był jednym z czynników
szybkiego awansu Kurta Tanka na stano-
wisko kierownika technicznego zakładów
Focke-Wulf, co nastąpiło w 1933 r. Jego ko-
lejną konstrukcją, oblataną w listopadzie
Budowa drewnianej makiety samolotu Fw 190 w zakładach Focke-Wulf w Bremen.
odejść z zarządu firmy i założyć własne biu-
ro konstrukcyjne specjalizujące się w budo-
wie śmigłowców.
Stanowisko głównego konstruktora
w  firmie Focke-Wulf zajął młody Dipl.-Ing.
Kurt Tank, który urodził się 24 lutego 1898 r.
w  Bromberg-Schwedenhöhe (obecnie Byd-
goszcz-Szwederowo) w rodzinie wojskowej,
jego dziadek był podoficerem w jednym
z  pułków ułanów, natomiast ojciec podofi-
cerem w piechoty. W wieku 17 lat zgłosił
się na ochotnika do służby wojskowej, sam
chciał zostać żołnierzem wojsk lotniczych,
ale jego ojciec zapisał go do kawalerii, aby
kontynuował tradycję rodzinną. Wojnę za-
kończył w  stopniu Leutnant i dowódca
kompanii. Po maturze ukończył Techniche
Hochschule w Berlin-Charlottenburg. Pod-
czas studiów skonstruował szybowiec Teufel-
chen (diabełek). Pierwszą pracę po studiach
podjął w  1923  r. w firmie Rohrbach Metall-
-Flugzeugbau G.m.b.H. w Berlin-Staaken.
Podczas wielkiego kryzysu firma popadła
w  tarapaty finansowe i 1 stycznia 1930 r.
Kurt Tank zmienił pracodawcę obejmując
stanowisko kierownika biura projektów fir-
my Bayerische Flugzeugwerke w  Augsbur-
gu. Po prawie dwóch latach pracy w BFW
z  dniem 1 listopada 1931 r. objął stanowi-
sko szefa biura rozwoju w firmie Focke-Wulf
G.m.b.H. w Bremen.
Jego pierwszą samodzielną konstrukcją
był dwupłatowy, dwumiejscowy samolot
szkolny Fw 44 Stieglitz (szczygieł), który
został wyprodukowany w liczbie przeszło
2000 egzemplarzy. Do zakończenia II wojny
Następnym samolotem Kurta Tanka był
dwusilnikowy samolot szkolny i komuni-
kacyjny Fw 58 Weihe (błotniak) oblatany
18 stycznia 1935 r. Samolot wyprodukowano
w ilości 1668 egz., z czego wyeksportowano
około 300. Głównym zadaniem samolotu
w Luftwaffe było szkolenie pilotów w lotach
bez widoczności ziemi oraz szkolenie bom-
bardierów i strzelców pokładowych. Rów-
nież Lufthansa zakupiła kilka egzemplarzy
do własnego użytku. Podczas wojny uży-
wany na froncie jako samolot kurierski oraz
powietrzny ambulans, z czym wiąże się jego
żargonowe określenie, nadane mu przez żoł-
nierzy wojsk lądowych, Leukoplastbomber
(bombowiec z plastra).
O ile w połowie lat 30. XX wieku zakłady
Focke-Wulf stały się wiodącym producentem
samolotów pomocniczych dla Luftwaffe,
o  tyle próby rywalizacji z innymi producen-
tami podczas konkursów na różnego rodzaju
samoloty bojowe nie przynosiły początkowo
pozytywnych rezultatów.
W 1934 r. Reichsluftfahrtministerium
(RLM – Ministerstwo Lotnictwa Rzeszy) ogło-
siło konkurs na podstawowy jednomiejsco-
wy myśliwiec dla Luftwaffe. Ober. Ing. Rudolf
Blaser pracujący pod nadzorem Kurta Tan-
ka stworzył samolot Fw 159. Był to górno-
płat o konstrukcji metalowej z podwoziem
chowanym w kadłubie wizualnie podobny
do  Fw  56. Ponieważ koncepcja górnopłata
była już w tym czasie archaiczna komisja kon-
Montaż końcowy prototypu Focke-Wulf Fw 190 V1, W.Nr. 0001.
1933 r., był lekki myśliwiec zgodny z ówczes-
ną koncepcją Heimatschutzjäger (myśliwiec
ochrony ojczyzny), który otrzymał nazwę
Fw 56 Stößer (krogulec). Był to lekki, jedno-
miejscowy górnopłat napędzany silnikiem
rzędowym Argus As 10 C o maksymalnej
mocy startowej 240 KM, który służył następ-
nie w Luftwaffe, jako samolot do zaawanso-
wanego treningu przyszłych pilotów myśliw-
skich. Wyprodukowano go w ilości 514 egz.,
z  czego 45 wyeksportowano (Bułgaria, Au-
stria, Węgry i Boliwia).
kursowa, jako zwycięzcę konkursu, wytypo-
wała dolnopłat Messerschmitt Bf 109, który
miał stać się najpopularniejszym niemieckim
samolotem wojskowym wyprodukowanym
w liczbie przeszło 30 000 egz.
Dipl.-Ing. Wilhelm Bansemir skonstru-
ował trzyosobowy, dwusilnikowy samolot
klasy Kampfzerstörer (niszczyciel bojowy)
napędzany dwoma silnikami rzędowymi
Daimler-Benz DB 600 A o maksymalnej
mocy startowej 910 KM każdy. Maszy-
na okazała się jednak zbyt duża i ciężka
5
Zgłoś jeśli naruszono regulamin