2019 04 HISTORIA WOJSKO I TECHNIKA - NUMER SPECJALNY.pdf

(108848 KB) Pobierz
www.zbiam.pl
NUMER SPECJALNY 4/2019
Lipiec-Sierpień
cena 18,50 zł (VAT 5%)
INDEX 409138
ISSN 2450-3495
Radzieckie
czołgi ciężkie
W NUMERZE:
Samochody pancerne
zimnej wojny
Obie strony miały czołgi, odrzu-
towce i bomby jądrowe, które
do „wojen zastępczych” zupełnie
się nie nadawały. Trzeba było
pospiesznie szukać czegoś
lżejszego, tańszego
i skuteczniejszego...
Samolot myśliwsko-
-szturmowy Lim-6
Służba Lim-6 w lotnictwie
polskim trwała 30 lat. Trzeba
jednak pamiętać, że długofalo-
we plany rozwoju WL i OPL OK
tworzone w drugiej połowie lat
50. początkowo w ogóle jej nie
uwzględniały…
INDEX: 409138
ISSN: 2450-3495
NEXTO : OrderID: 2939884
NEXTO : OrderID: 2939884
Vol. V, nr 4 (23)
Lipiec-Sierpień 2019; Nr 4
www.zbiam.pl
NUMER SPECJALNY 4/2019
Lipiec-Sierpień
cena 18,50 zł (VAT 5%)
INDEX 409138
ISSN 2450-3495
Radzieckie
czołgi ciężkie
W NUMERZE:
Na okładce: samochód pancerny Panzerspähwagen
P204(f). Rys. Arkadiusz Wróbel
INDEX 409138
ISSN 2450-3495
Nakład: 14,5 tys. egz.
Redaktor naczelny
Jerzy Gruszczyński
jerzy.gruszczynski@zbiam.pl
Korekta
Stanisław Kutnik
Redakcja techniczna
Dorota Berdychowska
dorota.berdychowska@zbiam.pl
Współpracownicy
Władimir Bieszanow, Michał Fiszer, Tomasz Grotnik,
Andrzej Kiński, Leszek Molendowski,
Marek J. Murawski, Tymoteusz Pawłowski,
Tomasz Szlagor, Mateusz Zielonka
Wydawca
Zespół Badań i Analiz Militarnych Sp. z o.o.
Ul. Anieli Krzywoń 2/155
01-391 Warszawa
office@zbiam.pl
Biuro
Ul. Bagatela 10/19
00-585 Warszawa
Dział reklamy i marketingu
Andrzej Ulanowski
andrzej.ulanowski@zbiam.pl
Dystrybucja i prenumerata
office@zbiam.pl
Reklamacje
office@zbiam.pl
Prenumerata
realizowana przez Ruch S.A:
Zamówienia na prenumeratę w wersji
papierowej i na e-wydania można składać
bezpośrednio na stronie
www.prenumerata.ruch.com.pl
Ewentualne pytania prosimy kierować
na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl
lub kontaktując się z Telefonicznym
Biurem Obsługi Klienta pod numerem:
801 800 803 lub 22 717 59 59
– czynne w godzinach 7.00–18.00.
Koszt połączenia wg taryfy operatora.
Copyright by ZBiAM 2019
All Rights Reserved.
Wszelkie prawa zastrzeżone
Przedruk, kopiowanie oraz powielanie na inne
rodzaje mediów bez pisemnej zgody Wydawcy
jest zabronione. Materiałów niezamówionych,
nie zwracamy. Redakcja zastrzega sobie prawo
dokonywania skrótów w tekstach, zmian tytułów
i doboru ilustracji w materiałach niezamówionych.
Opinie zawarte w artykułach są wyłącznie
opiniami sygnowanych autorów. Redakcja nie ponosi
odpowiedzialności za treść zamieszczonych
ogłoszeń i reklam. Więcej informacji znajdziesz
na naszej nowej stronie:
www.zbiam.pl
NEXTO : OrderID: 2939884
1
NUMER SPECJALNY 4/2019
Samochody pancerne
zimnej wojny
Obie strony miały czołgi, odrzu-
towce i bomby jądrowe, które
do „wojen zastępczych” zupełnie
się nie nadawały. Trzeba było
pospiesznie szukać czegoś
lżejszego, tańszego
i skuteczniejszego...
Samolot myśliwsko-
-szturmowy Lim-6
Służba Lim-6 w lotnictwie
polskim trwała 30 lat. Trzeba
jednak pamiętać, że długofalo-
we plany rozwoju WL i OPL OK
tworzone w drugiej połowie lat
50. początkowo w ogóle jej nie
uwzględniały…
INDEX: 409138
ISSN: 2450-3495
spis treści
BROŃ PANCERNA
Tomasz Szulc
Radzieckie powojenne czołgi ciężkie
MONOGRAFIA LOTNICZA
4
Michał Fiszer, Jerzy Gruszczyński
Hawker Hurricane (2)
ARTYLERIA
24
Jędrzej Korbal
Moździerze średniego kalibru dla Wojska Polskiego (1)
WOJNA W POWIETRZU
42
Tomasz Szlagor
P-38 Lightning nad Afryką Północną (2)
BROŃ PANCERNA
54
Tymoteusz Pawłowski
Samochody pancerne zimnej wojny
MONOGRAFIA LOTNICZA
62
Robert Rochowicz
Samoloty myśliwsko-szturmowe Lim-6 (1)
BROŃ PANCERNA
76
Robert Primke
Pancerne smoki na ziemiach polskich
WOJNA NA MORZU
88
Tadeusz Kasperski
Bitwa w Zatoce Ormoc. Ostatni sukces „długich lanc”
94
3
www.facebook.com/wojskoitechnikahistoria
BROŃ PANCERNA
Tomasz Szulc
Druga wojna światowa ukształtowała radzieckie wojska pancerne i po jej zakoń-
czeniu trzymano się wypracowanych zasad. W radzieckich wojskach lądowych
dominującą siłą miały być masowo produkowane czołgi średnie i wspierające
je działa samobieżne-niszczyciele czołgów na zunifikowanych z nimi nośnikach.
Czołgi lekkie miały wykonywać głównie zadania rozpoznawcze i wspierać jed-
nostki o wysokiej manewrowości. Do przełamania obrony nieprzyjaciela i walki
z jego czołgami miały służyć czołgi ciężkie, a „ostatnim argumentem” miały być
zunifikowane z nimi ciężkie działa samobieżne. Poglądy te utrzymały się do po-
łowy lat 50. ub. wieku, kiedy w ZSRR nastąpiły radykalne zmiany w ocenie roli
poszczególnych rodzajów wojsk i ich uzbrojenia.
Radzieckie
powojenne czołgi ciężkie
W
4
NEXTO : OrderID: 2939884
czasie II wojny światowej radzieckim
konstruktorom udało się stworzyć
rodzinę doskonałych czołgów cięż-
kich. Wywodziły się one z niezbyt udanego,
przedwojennego T-28 i zupełnie nieudanego
superciężkiego T-35. Po nich zbudowano se-
rię niezbyt udanych prototypów z dwuwie-
żowym T-100 na czele. Na jego kadłubie osta-
tecznie umieszczono pojedynczą wieżę i tak
powstał KW-1 (Kliment Woroszyłow). Po nim
pojawił się „niszczyciel fińskich schronów”
KW-2, potem KW-85 z nową wieżą, a wreszcie
IS-2 (Iosif Stalin) z powiększoną wieżą i potęż-
ną armatą kal. 122 mm.
Jeszcze w czasie wojny projektowano ko-
lejne czołgi ciężkie, wywodzące się wprost
z KW, powstawały też konstrukcje, w których
wykorzystywano inne rozwiązania. Ich źród-
łem były zdobyczne konstrukcje niemieckie,
a warto pamiętać, że to w III Rzeszy powsta-
wały najlepsze i najbardziej innowacyjne
czołgi na świecie. Po wojnie do ZSRR trafiły
nie tylko zdobyczne czołgi seryjne, ale i pro-
totypy, dokumentacja, a nawet niektórzy
projektujący je inżynierowie. Cały szereg
niemieckich rozwiązań, np. stereoskopowe
dalmierze i mechanizmy wspomagające ła-
dowanie armaty mogły być wdrożone bez
trudu. Inne, jak zaawansowane silniki, elek-
tryczna transmisja, regulowane zawieszenie,
wymagały dłuższego procesu wdrożenia
– radziecki przemysł wiele lat po wojnie nie
był w stanie skopiować wielu niemieckich za-
awansowanych konstrukcji.
Prototypowy Obiekt 701.
BROŃ PANCERNA
Czołg ciężki IS-3 podczas defilady; Moskwa,
1 maja 1949 r.
Jeszcze w czasie trwania wojny, a konkret-
nie 5 lutego 1945 r. na najwyższym szczeblu
podjęto decyzję o potrzebie zaprojektowa-
nia całkowicie nowego czołgu ciężkiego,
czym miały się na zasadach konkursu zająć
wszystkie biura konstrukcyjne. W rzeczywi-
stości jednak w owym czasie czołgi ciężkie
W  1949  r. zarządzono modernizację czołgu,
a po przetestowaniu 2 prototypów i 10 wo-
zów serii informacyjnej uruchomiono pro-
ces modernizacji w zakładzie leningradzkim
i  czelabińskim. W pierwszym z nich zmo-
dernizowano 754 czołgi, w drugim – 314.
Główne zmiany konstrukcyjne obejmowały
zwiększenie sztywności kadłuba, wymianę
silnika W-11 na W-54K-IS o mocy 380 kW
z wydajniejszym filtrem powietrza i pod-
pędu, pozostały w służbie do lat 80. Oficjalne
wycofanie ze służby IS-3M nastąpiło dopiero
we wrześniu 1997 r.
IS-4
Czołg ciężki IS-4 widziany z góry.
projektowano jedynie w SKB-2 (specjalne
biuro konstrukcyjne) CzKZ (Kirowskiej Fabry-
ki w Czelabińsku). Pierwszym jego projektem,
opracowanym przez zespół pod kierunkiem
N. Duchowa i przedstawionym już w czerwcu
1945 r. był Obiekt 705 powstały najwyraźniej
pod wpływem niemieckiego czołgu super-
ciężkiego Maus. Miał on silnik z przodu kad-
łuba i obłą wieżę (to ostatnie, to powtórzenie
rozwiązania z czołgu IS-3). Jego masa miała
wynosić początkowo 50 ton, a po wzmocnie-
niu opancerzenia – 65 ton. Uzbrojeniem mia-
ła być armata dużej mocy kal. 122-130 mm.
Projekt miał jednak charakter wstępny i wy-
magał kompleksowego dopracowania.
Gdy w połowie 1945 r. z jednostek zaczę-
ły masowo napływać skargi na najnowsze
czołgi ciężkie IS-3, „przypomniano sobie”
o  innej konstrukcji powstałej w czasie woj-
ny, ale nie skierowanej wtedy do produkcji.
Był to Obiekt 701. Prace nad nim rozpoczęto
w Czelabińsku pod kierunkiem N. Duchowa
w połowie 1943 r., pierwszy prototyp został
ukończony 10 kwietnia 1944 r., a  w  listopa-
dzie tego samego roku w próbach uczest-
niczyło już sześć wozów. W praktyce był
to udoskonalony IS-2, a główna różnica doty-
czyła opancerzenia, które znacząco wzmoc-
niono, choć wskutek tego czołg był cięższy
od swego poprzednika aż o 10 ton. Aby choć
częściowo skompensować wzrost masy, licz-
bę kół bieżnych zwiększono do siedmiu, a sil-
nik W-2IS zaopatrzono w sprężarkę (otrzy-
mał oznaczenie W-12 i miał moc 550 kW).
Zaprojektowano nowy, planetarny układ
przeniesienia mocy złożony z  trzystopnio-
wego reduktora, multiplikatora, przekład-
ni zwrotnej i mechanizmu skrętu. Sprzę-
gła i hamulce umieszczono na zewnątrz
skrzyni przekładniowej.
IS-3M
Ostatni radziecki czołg ciężki, przyjęty
na  uzbrojenie w czasie II wojny światowej,
czyli IS-3, był konstrukcją nadzwyczaj nowo-
czesną. Wywodził się wprawdzie z rodziny
KW produkowanych od 1938 r., ale zacho-
wał jedynie konstrukcję ich układu jezdnego
i  napędowego. Jego armata była natomiast
taka sama, jak stosowana w IS-2. Nowa była
konstrukcja kadłuba oraz wieży. Tę ostatnią
wykonano jako odlew o niemal półsferycz-
nym kształcie. Siła ognia nowego czołgu była
taka sama, jak IS-2, ale odporność na ostrzał
wzrosła, podobnie, jak właściwości trakcyj-
ne. Pogorszyły się natomiast warunki pracy
załogi, gdyż przedział bojowy i stanowisko
kierowcy były ciaśniejsze, niż w poprzednich
czołgach ciężkich.
IS-3 nie cieszył się sympatią czołgi-
stów i  jego produkcja trwała niedługo,
bo  do  1946  r. Używano ich intensywnie
przez pierwszą powojenną dekadę, razem
z  nieznacznie zmodernizowanymi IS-2M.
NEXTO : OrderID: 2939884
Czołg IS-4 od tyłu.
grzewaczem NIKS-1. Zamontowano nowszą
radiostację, przeciwlotniczy karabin maszy-
nowy DSZKM, noktowizor kierowcy TWN-2
i dowódcy TPK-1.
Użycie bojowe IS-3 miało charakter epizo-
dyczny: uczestniczyły w interwencji na  Wę-
grzech w 1956 r. oraz w bliskowschodniej
wojnie sześciodniowej, podczas której bez
powodzenia używała ich armia egipska. Zdo-
byczne IS-3 znalazły się potem na uzbrojeniu
armii izraelskiej. Wiele czołgów trafiło na dłu-
go do składów mobilizacyjnych. Ostatnia rola
IS-3, to pancerne punkty oporu w łańcuchach
radzieckich fortyfikacji granicznych na Dale-
kim Wschodzie, gdzie, choć pozbawione na-
Wzrost zużycia paliwa i zmniejszenie
zbiorników wewnętrznych spowodowa-
ły ograniczenie zasięgu wozu do 110 km
w  terenie i 140 km po drodze bitej. Próby
poligonowe zakończyły się już w styczniu
1945  r. i pojazd rekomendowano do przy-
jęcia na  uzbrojenie. Władze uznały jednak,
że  przestawienie fabryki w Czelabińsku
na  produkcję nowego wozu spowoduje kil-
kumiesięczny spadek liczby produkowanych
czołgów ciężkich, a osiągnięcie pełnej wy-
dajności nastąpi zapewne po zakończeniu
działań wojennych.
Decyzję o rozpoczęciu produkcji Obiek-
tu  701 i przyjęciu go na uzbrojenie pod
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin