Zagadnienia filozoficzne kultury fizycznej i sportu.doc

Zagadnienia filozoficzne kultury fizycznej i sportu

Filozoficzna refleksja nad problematyką kultury fizycznej i sportu przyczynia się do jej zrozumienia wskazując na podstawowe zagadnienia dotyczące istoty. Istotą zaś kultury fizycznej i sportu jest ruch. Ruch - jako podstawowa potrzeba fizjologiczna człowieka, stanowi jego naturalny mechanizm oraz siłę napędową jego rozwoju. Aktywność ruchowa nie tylko sprzyja rozwojowi biologicznemu i fizycznemu, lecz wpływa także na dostosowanie jego motoryczności do zmieniającej się rzeczywistości. Wśród licznych form aktywności fizycznej szczególnie rozpowszechniony jest sport, jemu przypisuje się ważne role i funkcje z racji atrakcyjności, widowiskowości i siły społecznego oddziaływania. Sport we współczesnym świecie stał się zjawiskiem o ogromnym zasięgu oddziaływania na społeczeństwo. Tak wielki rozwój stał się możliwy dzięki społecznemu zapotrzebowaniu na wartości, jakie za sobą niesie.  

1. Pojęcie kultury fizycznej i sportu

Pojęć kultury fizycznej i sportu jest wiele, nie mniej jednak są dwie, które wydają się zasługiwać na szczególną uwagę. Według jednej z nich kultura fizyczna to - część składowa kultury społeczeństwa, która obejmuje związane z dbałością o zdrowie, budowę i postawę ciała, rozwój fizyczny każdego człowieka, kształtowanie oraz doskonalenie jego uzdolnień ruchowych, sprawności i wydolności fizycznej, jak również systemu zachowań oraz potrzeb indywidualnych i społecznych. Kulturę fizyczną tworzą: wychowanie fizyczne, sport, rekreacja fizyczna, rehabilitacja ruchowa oraz turystyka.

Jedną z zasługujących na uwagę określeń sportu jest definicja mówiąca, że sport to - świadoma i dobrowolna działalność lub aktywność ruchowa człowieka mająca na celu podnoszenie sprawności fizycznej i jej manifestowanie, uprawiana systematycznie według określonych reguł, w której występuje pierwiastek współzawodnictwa i dążenia do osiągnięcia jak najlepszych wyników, rozwijana w otoczeniu publicznym, dostarczająca nie tylko zawodnikom, ale także otoczeniu publicznemu określonych emocji i przeżyć, w tym masowej rozrywki, będącej ważnym elementem kulturowo - cywilizacyjnym.  

2. Funkcje  sportu

Teoria sportu prezentuje różne funkcje sportu, a polska filozofia sportu może poszczycić się wieloma wspaniałymi przemyśleniami. Wydaje się jednak, że wszystkie funkcje sportu można sprowadzić do następujących: funkcja zdrowotna, funkcja wychowawcza, funkcja integracyjno - społeczna, funkcja widowiskowa, funkcja ekonomiczna.

a/ Funkcja zdrowotna

Sport związany z naturą człowieka i stanowi ważną potrzebę w wymiarze ilościowym, jak również jakościowym. Człowiek nie jest bytem ostatecznym, bowiem jego aktywność wpisana jest w jego naturę. W tym znaczeniu sport jest z jednej strony doskonałym sposobem wyładowania nadmiaru energii witalnej, którą przejawia młodzież, z drugiej strony jest niezbędnym warunkiem zachowania zdrowia i odpowiedniej kultury fizyczno - biologicznej. Nikt nie powinien zaniedbywać różnych form sportu, takich jak codzienna gimnastyka poranna, gdyż jest to konieczne dla dobrego samopoczucia. Obok właściwej diety, higieny, pracy, odpoczynku - wysiłek fizyczny należy do podstawowych kanonów zdrowotności człowieka. Każdy rodzaj sportu spełnia funkcję zdrowotną, choć nie w równym zakresie.

b/ Funkcja wychowawcza

Sport nie tylko przyczynia się do fizycznego rozwoju człowieka, lecz także rozwoju psychicznego, co jest bardzo ważnym czynnikiem rozwoju osobowego każdego człowieka. Jest sposobem rozwijania procesów poznawania, co za tym idzie - zdobywania pewnej wiedzy oraz określonych sprawności poprzez nie tylko trening, lecz także poprzez wytrwałość i współdziałanie. Stanowiąc istotny czynnik samokontroli, sport rozwija intuicję człowieka, jego wyobraźnię i odpowiedzialność. Rodzi umiejętności podejmowania świadomych decyzji, przez co sprzyja rozwojowi woli. Sport budzi naturalne zamiłowanie do zabawy oraz gier, przez co zwraca człowieka do okresu młodości. Pozwala na przeżywanie pewnej radości z lat dzieciństwa. Jest źródłem satysfakcji, zwłaszcza w chwili osiągania pozytywnych wyników sportowych. Jest oczekiwaną przez dzieci i młodzież przerwą w czasie nauki oraz wspólnej pracy, stanowi okazję do chwili relaksu, co przyczynia się do pozbywania się uciążliwych dla każdego człowieka stresów. Jest alternatywą dla szerzących się patologii społecznych, takich jak: alkoholizm, narkomania, nikotynizm, przemoc fizyczna i psychiczna. W tym sensie sport spełnia bardzo ważną funkcję wychowawczą.

c/ Funkcja integralno - społeczna

Wychowanie fizyczne stwarza pozytywne warunki rozwoju życia społecznego i zwraca uwagę na znaczenie środowiska przyrodniczego oraz społecznego. Sport wymaga od uczestników pewnego współdziałania, wspólne ćwiczenia zbliżają ludzi do siebie, budują zespoły sportowe oraz rodzą cenne dla każdego przyjaźnie. Sport jest przyczyną nawiązywania i odbudowywania między ludźmi nowych relacji interpersonalnych nie tylko w środowisku najbliższego otoczenia, lecz także w środowisku zespołów sportowych oraz działaczy. Kultura fizyczna i sport uczy każdego człowieka wzajemnego poszanowania siebie nawzajem, koniecznej pomocy drugiemu człowiekowi, przez co rywalizacja sportowa staje się bezsprzecznie znakomitą przesłanką rozwoju charakteru osoby ludzkiej, poprzez szacunek dla przeciwnika oraz wyrabianie zasady uczciwości w sporcie - postawy fair play. Sport w wymiarze globalnym, czy międzynarodowym jest bardzo ważnym czynnikiem rozwoju stosunków międzynarodowych, sprzyja zbliżaniu się ludzi spośród różnych narodów i stanowi funkcję integracyjno - społeczną.

d/ Funkcja widowiskowo - ekonomiczna

Sport spełnia istotną funkcję w zakresie kultury masowej. Dostarcza każdemu człowiekowi nie tylko przyjemności widowiskowej, lecz także określonych emocji, wrażeń oraz rozrywki. Zaspokaja potrzebę dużej części społeczeństwa patrzenia na rywalizację sportową, stąd też trofea sportowe stają się własnością nie tylko tych, co zwyciężyli, lecz także stają się własnością klubu sportowego i całego narodu. Przez to sport budzi w ludziach patriotyzm.

W obecnych czasach ekonomiki rynkowej sport, a szczególnie sport olimpijski i masowy jest ważnym elementem ekonomiki nie tylko danego klubu, kraju, lecz całego świata. Sport wiąże się z wydatkami materialnymi, z wielkimi inwestycjami oraz dochodami. Poprzez to rozwija się infrastruktura nie tylko małych klubów sportowych, lecz także infrastruktura miasta oraz infrastruktura wielkich przestrzeni w skali kraju. Decyduje o tym procent tych, którzy dane widowisko obserwują. Złączony jest z tym faktem wielki przemysł, kapitał ludzi, biznes. Znaczna część sportowców ma z tego korzyści finansowe, co szczególnie jest widoczne w intratnych kontraktach. Owe elementy stanowią zatem bardzo ważną funkcję widowiskowo - ekonomiczną.