ZAGADNENIA DO SPECJALNOĹšCI.doc

ZAGADNIENIA DO SPECJALNOŚCI

1. Dokonaj typologii placówek opiekuńczo – wychowawczych ze względu na specyfikę działania. - Rozporządzenie o placówkach opiekuńczo – wychowawczych

a) placówki wsparcia dziennego (ognisko wychowawcze, świetlice środowiskowe)

·         wspierają rodzinę w usprawnianiu jej podstawowych funkcji,

·         pomoc rodzinie

·         pomoc dzieciom sprawiającym problemy wychowawcze, zagrożonym demoralizacją, przestępczością lub uzależnieniami

·         współpraca ze szkołą, ośrodkami pomocy społecznej i innymi instytucjami

·         świadczy ona opiekę dzienną, funkcjonuje cały rok przez wszystkie dni robocze, przez co najmniej 4 godziny dziennie (czas pracy powinien być dostosowany do potrzeb dziecka)

·         zapewnia dziecku pomocy w nauce;             

·         organizację czasu wolnego, rozwój zainteresowań, organizację zabaw i zajęć sportowych;

·         stałą pracę z rodziną dziecka

·         organizowanie pomocy socjalnej, dożywiania

b) placówki interwencyjne (pogotowie opiekuńcze)

·         świadczą doraźną pomoc na czas trwania kryzysu rodzinnego

·         dostęp do kształcenia dostosowanego do wieku i możliwości dziecka

·         opieka i wychowanie do czasu powrotu do domu

·         dostęp do pomocy psychologicznej, pedagogicznej

·         przyjmują one dzieci w sytuacjach wymagających natychmiastowej opieki i wychowania (od 11 r. ż – w wyjątkowych sytuacjach młodsze)

·         sporządza diagnozę psychologiczno – pedagogiczną dziecka i rodziny.

·         Wyrównywanie opóźnień dydaktycznych

·         Dziecko przebywa tu nie dłużej niż 3 miesiące

c) placówki rodzinne (rodzinne domy dziecka, wioski dziecięce)

·         tworzą jedna wielodzietną rodzinę dla dzieci, dla których nie znaleziono rodziny zastępczej

·         wychowuje dzieci, zapewnia kształcenie

·         Zapewnienie poczucia bezpieczeństwa i stabilizacji

·         Stworzenie warunków i klimatu domu rodzinnego

·         Zapewnienie dzieciom całodobowej opieki

·         Zaspokajanie potrzeb edukacyjnych wychowanków.

·         Organizowanie czasu wolnego.

·         Pomoc specjalistów w rozwiązywaniu problemów wychowawczych, edukacyjnych.

·         Zapewnienie zdobycia kwalifikacji zawodowych

·         ustala zasady kontaktów z rodzicami w porozumieniu z sądem.

d) placówki socjalizacyjne (domy dziecka)

·         zapewniają całodobową opiekę i wychowanie

·         zapewnia zajęcia wychowawcze, korekcyjne, kompensacyjne, itp.

·         zapewnia kształcenie, rozwój zainteresowań

·         pracuje z rodziną dziecka

·         organizuje odpowiednie formy opieki w środowisku.

·         Organizowanie zajęć specjalistycznych.

·         Przygotowanie wychowanków do pełnienia ról społecznych.

·         Zapewnienie odpowiedniego kształcenia.

·         Wyrównywanie opóźnień rozwojowych i dydaktycznych

e) placówki resocjalizacyjne (Mos. Mow, poprawczaki)

·         pomagają zdemoralizowanym dzieciom , zapewniają opiekę i wychowanie, resocjalizację i rewalidację

·         leczą uzależnienia

·         pomagają w zdobyciu kwalifikacji zawodowych, zapewniają kształcenie

·         Zapewnienie kształcenia na odpowiednim poziomie.

·         Organizowanie zajęć specjalistycznych.

·         Przygotowanie wychowanków do pełnienia ról społecznych.

·         Organizowanie czasu wolnego

2. Zdefiniuj pojęcia: potrzeba, opieka, opieka nad dzieckiem – zeszyt z pedagogiki opiekuńczej

POTRZEBA – stan w którym jednostka odczuwa chęć zaspokojenia jakiś braków, np. utrzymanie gatunku, uzyskanie pozycji społecznej. Potrzebie towarzyszy silna motywacja. Wyróżniamy potrzeby podstawowe (biologiczne funkcje organizmu – głód) i pochodne (wynikają z poszukiwania środków zaspokajania potrzeb podstawowych).

OPIEKA – działalność mająca na celu zaspokajanie potrzeb.

OPIEKA NAD DZIECKIEM – dostarczenie środków zaspokojenia potrzeb w sytuacji, gdy dziecko własnym staraniem nie może lub nie potrafi tych środków zdobyć (dziecko do 18 lat).

3. Wymień i scharakteryzuj rodzinne formy opieki – Encyklopedia Pedagogiczna XXI w

1. Rodzinne Domy Dziecka – forma opieki oparta na zasadzie wychowania rodzinnego; ciesząca się dużym uznaniem społecznym ze względu na sprawne i skuteczne wypełnianie zadań opiekuńczo – wychowawczych. Rodzinny dom dziecka to placówka opiekuńczo -wychowawcza, która przeznaczona jest dla najwięcej 8 dzieci (wyjątkiem są sytuacje, kiedy do placówki zostaje skierowane rodzeństwo – wtedy dzieci może być więcej).

2. Wioski Dziecięce SOS – rodzinna forma opieki nad dziećmi osieroconymi na skutek śmierci rodziców bądź pochodzącymi z rodzin dysfunkcyjnych. Ich koncepcja i organizacja polegają na skoncentrowaniu w jednym miejscu wielu domów, w których przybrana matka lub rodzice zapewniają dzieciom opiekę, wychowanie i rodzinne ciepło. Wioski Dziecięce w Polsce: Biłgoraj, Siedlce, Kraśnik, Karlino.

3. Rodziny zastępcze

1.Rodziny zastępcze spokrewnione z dzieckiem i zobowiązane do alimentacji
2.Rodziny zastępcze niespokrewnione z dzieckiem i niezobowiązane do alimentacji
3.Zawodowe rodziny zastępcze z niespokrewnione z dzieckiem, (które pobierają wynagrodzenie za pełnienie takiej funkcji). Dzielą się na:              rodziny wielodzietne (dla nie mniej niż 3 i nie więcej niż 6 dzieci); specjalistyczne (w której umieszcza się dzieci niedostosowane społecznie albo dzieci z różnymi dysfunkcjami, problemami zdrowotnymi wymagającymi szczególnej opieki i pielęgnacji; w rodzinie tej może przebywać w tym samym czasie nie więcej niż 3 dzieci); rodziny terapeutyczne; rodziny resocjalizacyjne; rodziny preadopcyjne; rodziny zastępcze o charakterze pogotowia opiekuńczego (w której umieszcza się dzieci na pobyt okresowy, do czasu unormowania ich sytuacji życiowej, nie dłużej jednak niż na 15 miesięcy).

4. Kameralne formy opieki nad dzieckiem, w których dzieci przebywają w warunkach zbliżonych do domu rodzinnego (grupy usamodzielnienia, grupy mieszkaniowe). Grupy usamodzielniające są formą zbliżoną do mieszkań chronionych (dla niepełnosprawnych, ubogich), ale przeznaczone są dla niepełnoletniej młodzieży, a ich głównym zadaniem jest przygotowanie dzieci do samodzielnego życia. Wychowankowie przebywają w grupie pod nadzorem wychowawców zobowiązanych do bezpośredniego kierowania procesem wychowawczym. W oparciu o miesięczny budżet grupy, samodzielnie planują wszelkie wydatki związane z prowadzeniem gospodarstwa domowego, w tym wydatki na zakupy żywności, środków czystości, odzieży oraz innych towarów i usług.

4. Prekursorzy pedagogiki opiekuńczej - zeszyt

a) Czesław Babicki (1880 – 1952)

·         wprowadził system rodzynkowy

·         był członkiem rady gł. opiekuńczej, współpracował z Kazimierzem Jeżewskim

·         pracował także w ministerstwie pracy i opieki społecznej tworząc podstawy prawne opieki nad człowiekiem w ówczesnej Polsce

·         przyczynił się do powstania konstytucji 1921 r

·         zawsze miał na względzie dobro dziecka

·         wprowadził nazwę - pedagogika opiekuńcza

b) Janusz Korczak (1878 – 1942)

·         pedagog, twórca pedagogiki antyautorytarnej i humanistycznej

·         był lekarzem pediatrą i wielkim pedagogiem

·         przeniósł z medycyny wiele określeń do pedagogiki

·         jego właściwe nazwisko Henryk Goldszmit

·         „dziecko nie jest zadatkiem na człowieka ,lecz jest człowiekiem

·         wychowanie przez opiekę (niektóre elementy – dwustronna informacja między wychowankiem a wychowawcą – tablica ogłoszeń, skrzynka na listy; samoobsługowe dyżury; ochrona osobistego mienia wychowanka; samoocena i samoobsługa)

·         zaspokajanie potrzeb dzieci stawiał na pierwszym miejscu

·         założył „Dom sierot”

·         w obozie Treblince został zagazowany

c) ks. Bronisław Markiewicz (1842 – 1912)

·         założył Towarzystwo Kolonii Letnich dla ubogiej i słabowitej dziatwy miasta Warszawy

·         zapoczątkował wycieczki szkolne

·         był propagatorem wychowania przez pracę, kształcenia charakteru i woli

·         inicjował kształcenie zawodowe młodzieży

·         organizował zakłady opiekuńcze dla chłopców.

d) Kazimierz Jeżewski (1877 – 1948)

·         twórca gniazd sierocych – 1907 rok

·         koncepcja pedagogiczna Jeżewskiego opierała się na wzorach wychowania rodzinnego oraz respektowaniu zasady wychowania przez pracę i do pracy

·         akceptował rolę pracy społecznej wychowanków na rzecz środowiska wiejskiego i podniesienia poziomu jego kultury rolnej

e) Kazimierz Lisiecki „Dziadek”

·         twórca ognisk wychowawczych

·         założył Towarzystwo Przyjaciół Dzieci Ulicy

·         był pedagogiem ulicznym

·         wychowanie przez sport i rekreację

·         wyrabianie poczucia własnej godności

·         w pracy opiekuńczo – wychowawczej stosował dwie reguły: wstyd za zło oraz nic za darmo.

f) Aleksander Kamiński

·         twórca metody harcerskiej w opiece i wychowaniu

·         skupiał się przede wszystkim na unowocześnieniu pracy harcerstwa

·         zwracał uwagę na opiekuńcze funkcje organizacji młodzieżowych

·         wcielał w życie hasło „stać przy słabszym”, które realizowane w formie opieki starszych nad młodszymi

·         był organizatorem kolonii

·         wprowadził pojęcie opieki w wojsku i szerokim znaczeniu.

Pyt 8. Postawy rodzicielskie a style wychowania w rodzinie.

Najczęściej spotykane style wychowania w rodzinie:

·         Styl demokratyczny – główną jego zasadą jest wzajemne poszanowanie praw wszystkich członków rodziny. "Dzieci wychowywane w ten sposób uczą się zasad współżycia społecznego nie na podstawie przymusu zewnętrznego i lęku przed karą, lecz w oparciu o akceptację i świadomy wybór właściwej zasady postępowania." Rola rodziców polega na koordynowaniu działań swoich dzieci.

·         Styl autokratyczny –  przeciwieństwo stylu demokratycznego, ma charakter konserwatywny i jest oparty na autorytecie przemocy i pedantyzmu. Założeniem autokratyzmu jest stwierdzenie, że "rodzice zawsze mają rację,
a obowiązkiem dzieci jest bezwzględne posłuszeństwo". Od dzieci wymaga się bezwzględnej karności
i posłuszeństwa, podporządkowaniu się wszelkim poleceniom i nakazom rodziców. Dzieci mają ograniczoną swobodę. Rodzi się w nich bunt, niezadowolenie uniemożliwiające istnienie prawidłowych, życzliwych i harmonijnych stosunków z rodzicami, których zamierzenia są osiągane poprzez stosowanie różnych kar. Dzieci są jednostkami mało samodzielnymi i mało aktywnymi, ponieważ od wczesnego dzieciństwa nawykły do wykonywania poleceń.

·         Styl liberalny – nie ustala się niczego ani wspólnie, ani oddzielnie. Rodzice rozpieszczają dzieci, pozostawiając im nadmierną swobodę. Ograniczają się do stworzenia dziecku warunków do nauki i zabaw, zaspakajając jego potrzeby materialne. Aktywność rodziców jest przypadkowa i niekonsekwentna. Interwencja w zachowaniu dziecka następuje tylko w wyjątkowych przypadkach, w sytuacji drastycznego naruszenia norm społecznych. Dzieci są egocentryczne
i mają trudności z przystosowaniem w grupie rówieśniczej.

Ze stylem wychowania łączą się postawy rodzicielskie. Psycholodzy przyjęli definicję postawy rodzicielskiej jako " tendencji do zachowania się w specyficzny sposób wobec jakiejś osoby, sytuacji czy problemu". Aby dobrze pełnić role rodzicielskie, trzeba mieć do nich pozytywny stosunek. Wiele czynników kształtuje i utrwala pozytywny lub negatywny stosunek rodziców do dziecka. Postawy w stosunku do dziecka zaczynają się kształtować jeszcze przed jego urodzeniem.

Do właściwych postaw należy:

·         Postawa akceptująca – to okazywanie dziecku sympatii, aprobaty, przyjmowanie dziecka takim jakie ono jest,
w wypadku złych zachowań – krytykowanie ich, poznawanie i zaspakajanie potrzeb dziecka. Sprzyja kształtowaniu zdolności do tworzenia trwałej więzi emocjonalnej, do wyrażania uczuć, odwagi, chęci pomocy.

·         Postawa współdziałająca – dobro dziecka jest tu wartością pierwszoplanową , aktywność w nawiązaniu wzajemnych kontaktów, angażowanie dziecka w sprawy domu – dostosowanie do wieku. Rozwija ufność zadowolenie z rezultatów pracy, wytrwałość, umiejętność współdziałania i podejmowania zobowiązań.

·         Postawa uznająca prawa dziecka – uznanie praw dziecka, bez przeceniania i niedoceniania jego roli, pozwalanie na postępowanie na własną odpowiedzialność, delikatne kierowanie dzieckiem – stosowanie wyjaśniania i tłumaczenia, wyjaśnianie i uzasadnianie stawianych wymagań i stosowanych kar. Uczy lojalności, solidarności w stosunku do innych członków rodziny, twórczej postawy.

·         Postawa dawania dzi...