Zywiczynski Wacewicz 2015 - Ewolucja jezyka - PREPRINT.pdf

(5182 KB) Pobierz
Żywiczyński, P., Wacewicz, S. (2015): Ewolucja języka. W stronę hipotez gesturalnych.
Toruń, Wydawnictwo Naukowe UMK.
Niniejszy tekst jest wersją preprint (nie poddaną korektom) i może różnić się od ostatecznej
opublikowanej wersji.
http://cles.umk.pl/spip.php?rubrique7
http://www.wydawnictwoumk.pl/pl/products/3440/ewolucja-jezyka-w-strone-hipotez-gesturalnych
EWOLUCJA
JĘZYKA
W STRONĘ HIPOTEZ
GESTURALNYCH
Przemysław Żywiczyński
Sławomir Wacewicz
Publikacja Centrum Badań nad Ewolucją Języka (CLES) UMK
http://www.cles.umk.pl
PODZIĘKOWANIA
Pisanie i redakcja naszej książki były w dużej mierze przedsięwzięciem zespołowym.
Dziękujemy koleżankom i kolegom z Katedry Filologii Angielskiej UMK i Centrum
Badań nad Ewolucją Języka UMK za liczne sugestie i uwagi, a przede wszystkim za
stworzenie atmosfery dociekań naukowych, w której dojrzewał nasz projekt.
Pragniemy podziękować Annie Jaskólskiej, Maciejowi Pokornowskiemu, Marcie
Sibierskiej, Krzysztofowi Kaszyńskiemu, Markowi Placińskiemu, a także Katarzynie
Rogalskiej i Natalii Pałce, które pomogły nam sporządzić sekcję bibliograficzną. Za
cenne wskazówki szczegółowe dziękujemy Profesorowi Krzysztofowi Kościńskiemu,
Profesorowi Rafałowi Michalskiemu, Doktorowi Dariuszowi Danelowi, Agnieszce
Dębskiej, Annie Szali, Łukaszowi Budziczowi, Kasprowi Kalinowskiemu, Marii
Pokornowskiej, Gelenie Mikitało i Joannie Sankowskiej. Szczególne wyrazy
wdzięczności należą się Arkadiuszowi Jasińskiemu oraz Monice Borucie za ich
uważną i wielokrotną lekturę całego tekstu, która przyniosła wiele uwag natury
merytorycznej i redakcyjnej. Osobno chcielibyśmy podziękować Profesorowi
Bogusławowi Pawłowskiemu, który zgodził się pełnić rolę recenzenta naszej
monografii, gruntownie zapoznał się z jej treścią i przedstawił wiele cennych
wskazówek, które pozwoliły zdecydowanie podnieść jakość prezentowanej pracy.
Publikacja powstała w ramach projektu sfinansowanego z grantu
3704/B/H03/2011/40 Narodowego Centrum Nauki.
1
SPIS TREŚCI
WSTĘP
STRUKTURA PRACY
Rozdział I POCZĄTKI DALSZE I BLIŻSZE
1.1. Religijne początki
1.1.1. O boskości języka, zakazanym eksperymencie i języku adamowym
1.1.2. Język jako obiekt dociekań
TRADYCJA ŻYDOWSKA
1.1.3. Refleksja nad językiem w filozofii indyjskiej
1.1.4. Podsumowanie
1.2. Myśl glottogenetyczna: naturalistyczne koncepcja powstania języka
1.2.1. Jak wydźwignąć się ze stanu natury?
VICO * POCZĄTKI BADAŃ PORÓWNAWCZYCH *
MONBODDO *
MANDEVILLE * CONDILLAC * ROUSSEAU * HERDER * PARYSCY
IDEOLOGOWIE * FILOLOGIA PORÓWNAWCZA
1.2.2. Wystąpienie Darwina: w przedsionku nauki o ewolucyjnym powstaniu
języka
WCZESNY DARWINIZM I PROBLEM GLOTTOGENEZY * POSTĘPY BADAŃ
EMPIRYCZNYCH * ANTROPOLOGIA I PSYCHOLOGIA O POCZĄTKACH
JĘZYKA
1.6. Koda
ROZDZIAŁ
EWOLUCYJNE
2.1. Ewolucja i dobór naturalny
2.1.1. Adaptacja
2.1.2. „Punkt widzenia genu” i dostosowanie łączne
2.2. Uniwersalny darwinizm i ewolucja kulturowa
2.3. Psychologia ewolucyjna
2.4. Odbiór popularny i grzechy ewolucjonizmu
2.5. Ewolucja: mity, błędy i nadużcyia
2.5.1. Uproszczenie: ewolucja = dobór naturalny
2.5.2. Błąd: panadaptacjonizm (naiwny selekcjonizm)
2
II
EWOLUCJA,
EWOLUCJONIZM,
MYŚLENIE
2.5.3. Błąd: przetrwanie najsilniejszych
2.5.4. Błąd: przedłużenie gatunku / dobro gatunku
2.5.5. Błąd: lamarkizm
2.5.6. Błąd: makromutacja i saltacjonizm
2.5.7. Błąd: ewolucja jako proces celowy (teleologia)
2.5.8. Błąd: ewolucja to rozwój, postęp, wspinaczka po drabinie bytów
2.5.9. Błąd: rekapitulacjonizm („ontogeneza rekapituluje filogenezę”)
2.5.10. Błąd: mylenie poziomów eksplanacyjnych
2.6. Podsumowanie
Rozdział
III
EWOLUCJA
JĘZYKA
ODEJŚCIE
OD
GLOTTOGENETYCZNYCH SCENARIUSZY
3.1. Droga do (współczesnej) ewolucji języka
3.1.1. Powrót zainteresowania
3.1.2 Chomsky, internalizm i biologiczne podłoże języka
3.1.3. Postępy nauk empirycznych
BADANIA NAD PRYMATAMI * GENETYKA * PALEONTOLOGIA I
ARCHEOLOGIA * NEURONAUKI
3.2 Współczesna ewolucja języka
3.2.1. Ewolucja języka: nowy program badawczy
3.2.2. Nowe trendy badawcze w ewolucji języka
3.3. Ewolucja – ale czego? Taksonomia „języka”
3.3.1 Procesor składniowy, czyli wąskie rozumienie pojęcia „język”
3.3.2. Szerokie rozumienie „języka”
JĘZYK: NIE TYLKO SKŁADNIA * JĘZYK: NIE TYLKO MOWA * JĘZYK: NIE
TYLKO WRODZONOŚĆ
3.4 Etapy
3.4.1. Poziom podstawowy
3.4.2. Preadaptacje
3.4.3. Komunikacja przedjęzykowa
3.4.4. Protojęzyk
3.5. Podsumowanie
Rozdział IV PREADAPTACJE, CZYLI WARUNKI WSTĘPNE
4.1. Mowa
4.2. Recepcja mowy
3
4.3. Mózg
4.4. Preadaptacje kognitywne
4.4.1. Mimeza
4.4.2. Teoria umysłu
4.4.3. Metareprezentacja
4.4.4. Pamięć
4.4.5. Funkcje wykonawcze
4.5. Podsumowanie
Rozdział V KOOPERATWYNE FUNDAMENTY:
NAJWAŻNIEJSZY WARUNEK JĘZYKA
5.1. Teoria sygnalizacji
5.2. Ewolucyjna stabilność komunikacji
5.3. Jak zapewnić uczciwość komunikacji?
5.4. Źródła ludzkiej kooperatywności
5.5. Podsumowanie
ROZDZIAŁ VI PROBLEM ZMIANY MODALNOSCI W HIPOTEZIE
PIERWSZEŃSTWA GESTÓW
6.1. Hipotezy pierwszeństwa gestów w ewolucji języka
6.2. Gesty – definicja
6.2.1. Gesty w komunikacji międzyludzkiej
6.2.2. Gesty w komunikacji innych naczelnych
6.3. Argumenty na rzecz hipotez pierwszeństwa gestów
6.3.1. Gesty i pochodzenie języka – krótki rys historyczny
6.3.2. Argumenty Hewesa i wznowienie zainteresowania rolą gestów w ewolucji
języka
6.3.3. Współczesne hipotezy gestowe
IKONICZNOŚĆ GESTÓW * RĘCZNOŚĆ I LATERALIZACJA * OBSZAR BROKI
I NEURONY LUSTRZANY * MIMEZA I PANTOMIMA * INNE ARGUMENTY
6.4. Problem – przejście do mowy
6.4.1. Przystosowania
Homo sapiens
do mowy
6.4.2. Języki migowe jako pełnoprawne języki
6.5. Rozwiązania
6.5.1. Argumenty tradycyjne
6.5.2. Dwoistość informacji
4
Zgłoś jeśli naruszono regulamin