Odrodzenie i Reformacja w Polsce Janusz Szujski.pdf

(3393 KB) Pobierz
józef szujski
Odr o dz e n i e
i reform acja
w polsc e
a r m o ryk a
##7#52#aMTA1NjIzNjNBMzQzNjM2Mw==
##7#52#aMTA1NjIzNjNBMzQzNjM2Mw==
##7#52#aMTA1NjIzNjNBMzQzNjM2Mw==
Józef Szujski
ODRODZENIE
I REFORMACJA
W POLSCE
Armoryka
Sandomierz 2017
##7#52#aMTA1NjIzNjNBMzQzNjM2Mw==
##7#52#aMTA1NjIzNjNBMzQzNjM2Mw==
##7#52#aMTA1NjIzNjNBMzQzNjM2Mw==
Projekt okładki: Juliusz Susak
Na okładce: Autor nieznany, Jan Łaski, twórca Kościoła kalwińskiego w Polsce (fragment),
(licencja public domain), źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Jan_Laski.JPG
Plik rozpoznano jako wolny od znanych ograniczeń praw autorskich, włącznie z prawami zależnymi i pokrewnymi.
Copyright © 2017 by Wdawnictwo „Armoryka”
Wydawnictwo Armoryka
ul. Krucza 16
27­600 Sandomierz
http://www.armoryka.pl/
ISBN 978­83­8064­424­3
##7#52#aMTA1NjIzNjNBMzQzNjM2Mw==
##7#52#aMTA1NjIzNjNBMzQzNjM2Mw==
##7#52#aMTA1NjIzNjNBMzQzNjM2Mw==
Słowo wstępne
Nie byłbym się nigdy podjął zadania tak trudnego, tak zu-
pełnie nowego, jak to, które dzisiaj na mnie włożono, gdyby
nie okoliczność, że studia w tym kierunku są zapewne nie
przypadkowo na porządku dziennym zachodniej nauki
w Niemczech, Francji, Włoszech i Anglii, że więc do paralel
z tej strony jest pomoc, i że się nimi sam przynajmniej czę-
ściowo zajmuję, trudniąc się od lat kilku, na podstawie wła-
snych poszukiwań i bogatego materiału, który mi p. Stefan
Muczkowski ze spuścizny znakomitego uczonego śp. Józefa
Muczkowskiego powierzył, dziejami naszego Uniwersytetu
w XV i XVI wieku. Materiał ten tyczy się wyłącznie organi-
zacji, uposażenia i karności Uniwersytetu; jest on wyborny,
bo mozolnie z pierwszych źródeł czerpany; oprócz sprawdze-
nia go, moim obowiązkiem było przede wszystkim badanie
historii nauki, jako rzeczy najważniejszej a pominiętej, bo
śmierć przerwała żelazną pracę uczonego badacza. To, co
dzisiaj daję, ułatwione też zostało pracą Akademii. Bez kata-
logu druków XVI wieku p. K. Estreichera, bez katalogu ma-
nuskryptów Biblioteki Jagiellońskiej p. Wisłockiego, bez
wielu innych prac, które wydała, nie powiedziałbym nawet
tego, co dzisiaj i w następnych lekcjach powiedzieć będę
mógł; to zaś, co powiem, będzie dopiero pierwszą próbą od-
powiedzi na wielkie zagadnienie, które stoi na tytule.
3
##7#52#aMTA1NjIzNjNBMzQzNjM2Mw==
##7#52#aMTA1NjIzNjNBMzQzNjM2Mw==
##7#52#aMTA1NjIzNjNBMzQzNjM2Mw==
Rozdział pierwszy
Nowość i trudność przedmiotu. Usprawiedliwienie jogo podjęcia. Śla-
dy humanizmu włoskiego pierwszej opoki w Polsce. Kazimierz Wielki
i legiści. Ludwik i jego matka Elżbieta. Dwór Zawiszy z Kurozwęk. Po-
wrót do średniowieczyzny za Jagiełły. Zdanie Długosza o jego wieku
z r.1466.Wytłumaczenie tego zdania. Przewrót wyobrażeń w drugiej poło-
wie XV-go wieku. Korespondencja Eneasza Sylwiusza ze Zbigniewom
Oleśnickim o humanizmie. Konieczne skutki humanizmu w przetworze-
niu wyobrażeń, a szczególniej obyczajów chrześcijańskich. Grzegorz
z Sanoka i jego biograf Kallimach. Znaczenie Kallimacha i generacja hu-
manistów współczesnych.
Kolebki humanizmu szukać należy tam, gdzie kolebka
i ognisko naszej zachodniej cywilizacji. Z Włoch poszedł hu-
manizm na cały świat, a jaka była jego doniosłość, na to nie
wystarczyłby frazes choćby najlepiej utoczony, wypowie-
dziany dzisiaj, to w całości wykładów, z przykładu na Polsce
będę chciał szanownym słuchaczom unaocznić. Do mego za-
dania należy przedstawić wpływ wielkiego kierunku, gdzie
indziej powstałego, na kraj daleki, do zachodniej cywilizacji
należący, najdalszy od wielkiego zachodniego ogniska. Tutaj
koniecznością się staje prawie już dlatego, aby upatrzyć mo-
ment właściwego chwycenia rzeczy, powiedzieć słowo o teo-
rii, opartej na doświadczeniu wieków, wpływów takiego ro-
dzaju.
4
##7#52#aMTA1NjIzNjNBMzQzNjM2Mw==
##7#52#aMTA1NjIzNjNBMzQzNjM2Mw==
##7#52#aMTA1NjIzNjNBMzQzNjM2Mw==
Zgłoś jeśli naruszono regulamin