Gieysztor A. - Mitologia Słowian.pdf

(19899 KB) Pobierz
Aleksander Gieysztor
Mitologia Słowian
wydawnictwa
artystyczne
i filmowe
warszawa 1982
Okładkę i układ graficzny projektował
Wojciech Freudenreich
Redaktor
Anna Derwojedowa
Redaktor techniczny
Barbara Ligęza
© Copyright by Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
•Warszawa 1982
ISBN 8 3 -2 2 1 -0 1 5 2 -X
W ydawnictwa Artystyczne i Filmowe, W arszawa 1982
W ydanie I. Nakład 200 0 0 0 + 3 0 0 egz.
A rk. wyd. 13,14. Ark. druk. 8,5
Papier oflset kl. 111, 80 g, szer. roli 96 cm
D ruk: Z akłady Graficzne „D om Słowa Polskiego” w W arszawie
Zam . nr 5881/81. Z-2
spis rozdziałów
uwagi wstępne 5
panteon słowiański w świetle nowej
mitologii porównawczej 12
indoeuropejski model ludzi i bogów 12
Słowiańszczyzna w nowej mitologii
porównawczej 25
ludy słowiańskie w starożytności 30
bóstwa i mity naczelne 44
Perun, bóg niebios i piorunów 45
mity o stworzeniu i zachowywaniu
ładu świata 77
Perun wieloraki: Świętowit, Rujewit
z towarzyszami, Jarowit-Jarylo 87
Świętowit 90
Rujewit z dwoma towarzyszami 105
Jarowit-Jaryło 108
Weles, bóg magii, przysięgi i zaświatów.
Bóstwa bliskoznaczne: Trzygłów
i Trojan 111
Weles 111
Trzygłów 121
Trojan 126
bóstwa słoneczne i ogniowe: Swaróg,
Swarożyc, Radogpst, Dadźbóg 127
Swaróg i Radogost 127
Swarożyc 134
Dadźbóg 136
bóstwa pomniejsze 138
Chors 138
Strzybóg 140
Simargł i Perepłut 142
wspólnota ludzka, gospodarstwo
i ziemia w mitologii 144
w stronę Olimpu Długoszowego 145
bliźnięta i bóstwo żeńskie 150
Mokosz 153
Rod i rodzanice. Dola i wieszczyce
losu 156
instytucje kultowe 159
składniki kultu 159
miejsca święte 168
posągi 186
mity w obrzędu..
..licznych 204
duchy i demony 215
dusze zmarłych i zmory 216
duchy wodne 224
duchy leśne i zwierzęce 228
duchy powietrzne 231
duchy domu, zagrody i roli 233
rozwój wierzeń słowiańskich 241
wspólnota kultury agrarnej 241
nowe koncepcje rozwoju religii
Słowian 246
warstwy i ich przenikanie
256
bóstwa i inne postacie mitologiczne 260
bibliografia 264
spis ilustracji 269
uwagi wstępne
Biorąc do ręki te książkę czytelnik spodziewać się może obrazu
całego życia religijnego Słowian w starożytności i wczesnym śred­
niowieczu aż do czasu przyjęcia przez nich chrześcijaństwa, a nawet
poza ten próg, gdy występowały wielorakie postaci wzajemnego
przenikania dawnej i nowej religii. Współistnienie wierzeń trady­
cyjnych i wnoszonych, ich stapianie w jedną kulturę świadomości
społecznej trwa w krajach słowiańskich od wielu stuleci właściwie
aż do naszych dni. Wianki puszczane na wodę i ognie rozpalane
w noc świętojańską, obrzęd wokół ostatniego kłosa w polu, przy­
woływanie deszczu w czas posuchy - wszystko to utwierdzało
i wyrażało postawę sakralną wobec zjawisk otaczających społecz­
ność ludzką i przez nią tworzonych, a i dziś w niektórych ocalałych
formach umacnia nadal tradycję zbiorowości.
Tematem ogólnym książki jest religia słowiańska. Wykład
skupiono jednak na próbie przedstawienia jej podstawowej bez
wątpienia części, którą jest mitologia, taka jaką uda się, być może,
pokazać dla późnej doby pogańskiej i jej długo żywotnych na­
stępstw. Przez mitologię, stanowiącą część główną religii, rozumie­
my system personifikacji, alegorii i symboliki, które wyrażały
stosunek' człowieka do świata. Tę jakże złożoną - także dla
współczesnych nam ludzi - relację objaśniały Słowianom i innym
ludom podania, baśnie i opowieści. Ujawniała się w nich dzięki
fantastyce i niezwykłym skojarzeniom poetycka siła mitu, oddzia­
łując zarówno na przeżycie, jak na poznanie ludzkie i obejmując -
jak powieść dzisiejsza - sytuacje w swej istocie rzeczywiste, bo
modelowe. Rzutując porządek naturalny i społeczny w świat
wyobrażeń sakralnych, mity wyrażały chwiejną równowagę i zakłó­
cenia, nadzieje i nieuchronności losu społecznego i osobistego.
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin