Technika Wojskowa Historia Numer Specjalny 2020-02.pdf

(63528 KB) Pobierz
MOTORYZACJA WOJSKA POLSKIEGO W LATACH 1930–1932
NUMER SPECJALNY 2/2020
INDEX 280-135 ISSN 2080-9743
Cena 18,50 zł
w tym 8% VAT
Szybki bombowiec SB
Bitwa o Ukrainę 1943
Dorniery Do 17 nad Polską 1939
Zakupiono w NEXTO: 3100189
Zakupiono w NEXTO: 3100189
=
SB z silnikami M-100
Rys. Peter Kassak/Martin Zámečnik
należący
w sierpniu
1941 roku do 150. SBAP
(Pułk Lotniczy Szybkich
Bombowców).
Samolot bombowy SB
=
SB z silnikami M-100 oraz
stałym podwoziem nartowym.
Maszyna należała
do
44. SBAP (Pułk Lotniczy Szybkich
Bombowców), biorącego udział
w wojnie zimowej z Finlandią.
Numer specjalny
2/2020 (50)
INDEX 258-903
ISSN 2080-9743
Cena: 18,50 PLN (VAT 8%)
Nakład: 14 500 egzemplarzy
Okładka:
malował Arkadiusz Wróbel
W NUMERZE SPECJALNYM 2/2020 (50)
MONOGRAFIE LOTNICZE
4
Samolot bombowy SB
KRZYSZTOF CIEŚLAK
www.magnum-x.pl
www.facebook.com/twhistoria
Redakcja
Zbigniew Lalak –
redaktor naczelny
e-mail: zbigniew.lalak@magnum-x.pl
Szymon Tetera –
zastępca redaktora naczelnego
e-mail: szymon.tetera@magnum-x.pl
Robert Kluczyński –
redaktor techniczny
e-mail: robert.kluczynski@magnum-x.pl
Mariusz Skotnicki –
korektor
Współpracownicy:
Norbert Bączyk, Marcin Bryja, Krzysztof Cieślak,
Marius Emmerling, Wojciech Holicki, Jędrzej Korbal,
Tomasz Kwasek, Robert Michulec, Grzegorz Nowak,
Tomasz Nowakowski, Jacek Pukropp, Mariusz Skotnicki,
Tomasz Szlagor, Waldemar Waligóra, Jarosław Wróbel,
Robert Wróblewski, Przemysław Skulski,
Andre Zbiegniewski
Wydawca
Magnum X Sp. z o.o.
al. Stanów Zjednoczonych 51, 04-028 Warszawa
tel.: (22) 810 05 24, (22) 810 05 37, (22) 810 05 67
e-mail: magnum@magnum-x.pl, www.magnum-x.pl
Marketing
Elżbieta Zychowicz
tel. (22) 810 05 37
e-mail: marketing@magnum-x.pl
Dystrybucja i prenumerata
Robert Sawicki – tel. (+48) 607 989 922
e-mail: biuro@magnum-x.pl
Reklamacje
tel. (+48) 607 989 922, e-mail: biuro@magnum-x.pl
WOJNA W POWIETRZU
Lista strat materialnych
Ob.d.L. kwatermistrza (Gen.Qu.)
6.Abt na wrzesień 1939 roku
– analiza w świetle niemieckich
dokumentów archiwalnych
[VII]: Bombowiec Dornier Do 17E, M i Z
MARIUS EMMERLING
(Kampfflugzeug)
WOJSKO POLSKIE 1918–1939
20
„Oko za oko – gaz za gaz!”
[I]: Polska droga
do nowoczesnej maski
przeciwgazowej
PAWEŁ JANICKI
WOJSKO POLSKIE 1918–1939
30
Motoryzacja
Wojska Polskiego
w latach
1930–1932
JĘDRZEJ KORBAL
BITWY I KAMPANIE
40
Bitwa
o Ukrainę
Lewobrzeżną
1943
ROBERT MICHULEC
MONOGRAFIE PANCERNE
56
Prenumerata realizowana przez RUCH S.A:
Zamówienia na prenumeratę w wersji papierowej i na e-wydania
można składać bezpośrednio na stronie
www.prenumerata.ruch.com.pl
Ewentualne pytania prosimy kierować na adres e-mail:
prenumerata@ruch.com.pl lub kontaktując się
z Telefonicznym Biurem Obsługi Klienta pod numerem:
801 800 803 lub (22) 717 59 59 – czynne w godzinach 7.00–18.00.
Koszt połączenia wg taryfy operatora.
All Rights Reserved. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Przedruk, kopiowanie oraz powielanie na inne rodzaje mediów bez pisemnej zgody Wydawcy jest zabronione.
Materiałów niezamówionych, nie zwracamy. Redakcja zastrzega sobie prawo dokonywania skrótów w tekstach,
zmian tytułów i doboru ilustracji w materiałach niezamówionych. Opinie zawarte w artykułach są wyłącznie opiniami
sygnowanych autorów. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść zamieszczonych ogłoszeń i reklam.
Czołg lekki Praga LTP,
młodszy brat
Panzera 38(t)
JAROSLAV ŠPITÁLSKÝ
W POWIETRZU I NA MORZU
74
Dodekanez 1940–1941[II]
JEDNOCZEŚNIE
W SPRZEDAŻY
DRUGI NUMER
REGULARNY 2020
TW HISTORIA
MAREK SOBSKI
88
NUMER SPECJALNY 2/2020
Zakupiono w NEXTO: 3100189
3
MONOGRAFIE LOTNICZE
Chociaż sytuacja gospodarcza w Związku 
Sowieckim w końcu lat 20. XX wieku dalej 
była fatalna po wieloletniej wojnie domowej 
i ekonomicznych eksperymentach, 
to władze tego państwa rozpoczęły kosztowny 
program zbrojeń. Tego typu działania zaczęły 
przynosić pierwsze efekty na początku 
kolejnej dekady. Budowa ciężkich bombowców 
miała umożliwić ataki na terytorium państw, 
wobec których władza sowiecka cierpiała 
na pewnego rodzaju kompleksy. W odniesieniu 
do Polski i Japonii planowano odwet za klęski 
poniesione w 1920 i 1905 roku. Natomiast 
Wielka Brytania była przeszkodą w planowanej 
ekspansji w kierunku Afganistanu i Iranu. 
Do przeprowadzania ataków w głębi 
terytorium przeciwnika budowano ciężkie 
bombowce. Początkowo były to dwusilnikowe 
TB-1, a później czterosilnikowe TB-3, mogące 
pokonać tam i z powrotem dystans 1350 km,
przenosząc jednocześnie ładunek 1000 kg 
bomb. Do działania w rejonie frontu 
i na jego bezpośrednim zapleczu 
przewidywano masowe użycie bombowców 
frontowych o niezbyt dużym udźwigu, 
ale mogących latać szybko na dużym pułapie. 
Idealnym rozwiązaniem było stworzenie 
samolotu bombowego dysponującego 
prędkością większą od osiąganej przez 
samoloty myśliwskie przeciwnika. 
Dotychczas rolę bombowców frontowych 
spełniały maszyny jednosilnikowe 
i dwupłatowe o prędkości wykluczającej 
ucieczkę przed przeciwnikiem.
Samolot
bombowy
SB
KONCEPCJA SZYBKICH
SAMOLOTÓW BOMBOWYCH
KRZYSZTOF
CIEŚLAK
D
o zbudowania takiego samolotu konieczne było rozwiąza-
nie dwóch problemów. Po pierwsze musiano zbudować pła-
towiec o nowoczesnych założeniach zapewniających lek-
ką, a jednocześnie wytrzymałą konstrukcję o maksymal-
nie zredukowanych oporach aerodynamicznych. Projekt ta-
kiego płatowca był możliwy do zrealizowania własnymi siłami. Kontakty
z niemieckimi wytwórniami lotniczymi i daleko idąca współpraca z zakła-
dami Junkersa oraz pilne śledzenie osiągnięć innych państw pozwoli-
ły na znaczne odrobienie opóźnień z minionej dekady. Prace prowadzo-
no w Centralnym Instytucie Aerohydrodynamicznym (CAGI –
Centralnyj
Aerogidrodinamiczeskij Institut),
czyli w instytucji zajmującej się głównie
konstruowaniem dużych samolotów.
Pierwszą próbę zbudowania szybkiego samolotu podjęto już w 1926
roku, kiedy Andriej Nikołajewicz Tupolew zaproponował opracowanie
pomniejszonej wersji TB-1, napędzanej silnikami o mocy 368/441 kW
(500/600 KM). Konstruktor oczekiwał, że uda się uzyskać prędkość mak-
symalną około 260 km/h. W projekcie zespół konstrukcyjny przewidywał
zastosowanie silników Hispano-Suiza o mocy 382,5/448,7 kW (520/610
KM) lub nowszych Jupiter-VI. Jednak w prototypie noszącym oznaczenie
4
Zakupiono w NEXTO: 3100189
NUMER SPECJALNY 2/2020
MONOGRAFIE LOTNICZE
ANT-7 musiano zainstalować jedynie dostępne w tym czasie BMW-VI
o mocy nominalnej 368 kW (500 KM). Prototyp był gotowy na począt-
ku września 1929 roku. Zamierzano budować dwa warianty; ciężki my-
śliwiec eskortujący KR-6 i samolot rozpoznawczy R-6. Łącznie w latach
1931–1936 zbudowano ponad 400 maszyn w obu wariantach. Chociaż
samolot był łatwy w pilotażu i stateczny w locie przy dobrej manewro-
wości, to jego osiągi były tylko nieznacznie lepsze od większego TB-1
i ANT-7 nie stał się szybkim bombowcem.
Kolejną próbą zbudowania maszyny przekraczającej prędkość 300
km/h był projekt ciężkiego dwusilnikowego myśliwca oznaczonego ja-
=
Zdjęcie
wykonane 11 sierpnia 1934 roku,
trzech prototypach były zamontowane dwa chłodzone cieczą silniki rzę-
dowe M-34 o mocy nominalnej/maksymalnej 552/610 kW (750/830 KM).
Jeszcze w 1933 roku planowano uruchomienie produkcji seryjnej samo-
lotu w Zakładach nr 22, ale ostatecznie po przerwaniu prób decyzję cof-
nięto. Seryjne maszyny miały otrzymać gładkie pokrycie płata.
Rozwinięciem tej konstrukcji miał być samolot ANT-29 oznaczany tak-
że jako DIP (dwuchmiestnyj
istriebitiel pusziecznyj)
uzbrojony w 100 mm
armatę bezodrzutową APK-8, umieszczoną w kadłubie. Chociaż koncep-
cja tego samolotu powstała jeszcze w 1930 roku, to ostateczne konkret-
ne wymagania techniczne sformułowano dopiero w grudniu 1932 roku.
przedstawiające końcowy etap budowy pierwszego
prototypu ANT-40 z silnikami Wright Cyclone.
Na fotografii widoczny jest montaż zespołu
napędowego,. brakuje jeszcze zewnętrznych
części płata i wyposażenia kabin.
ko ANT-21 lub MI-3 (mnogomiestnyj
istriebi-
tiel).
Pierwsze prace rozpoczęto już w 1930 ro-
ku, a w roku następnym powstał pierwszy pro-
jekt z gładkim pokryciem kadłuba i blachą fali-
stą na płacie i usterzeniu. Nowością w porów-
naniu z ANT-7 było chowane w locie podwo-
zie. Kolejne zmiany wprowadzane w projek-
cie spowodowały, że pierwszy prototyp rozpo-
czął próby w locie dopiero 23 maja 1933 roku.
Liczne błędy w konstrukcji spowodowały, że
samolot był mało stabilny w locie przy niewy-
starczającej skuteczności sterów. Oprócz te-
go przy prędkościach ponad 180 km/h zaczy-
nały występować wibracje, a prędkość lądo-
wania wynosiła około 135–140 km/h. Pokrycie
płótnem płata poprawiło aerodynamikę i znacznie zredukowało wibra-
cje. Jednak konstrukcja podwójnego usterzenia pionowego przy prze-
kroczeniu prędkości 350 km/h uległa poważnej awarii i pilot musiał przy-
musowo lądować. W drugim prototypie MI-3D (dubler)
zastosowano z te-
go powodu pojedyncze usterzenie pionowe z wysoko podniesionym sta-
tecznikiem poziomym. Podobnie wyglądał trzeci prototyp. We wszystkich
=
Tak wyglądał prototyp ANT-40 RC w trakcie pierwszych lotów.
Oryginalne zdjęcie było datowane na 31 października 1934 roku, chociaż według
innej wersji zostało wykonane jeszcze przed pierwszym lotem 7 października.
Usterzenie pionowe miało formę trapezu z pokryciem blachą falistą.
Zamontowano kółko ogonowe w pierwotnej formie. Ciemne zabarwienie osłon
kabin wynikało z niskiej jakości użytego celuloidu, cechującego się żółtą barwą.
Jako napęd przewidywano dwa silniki M-34. Jednak opóźnienia z reali-
zacją projektu spowodowały, że próby w locie rozpoczęto dopiero w lu-
tym 1935 roku już z silnikami M-100. Tylko w projekcie pozostał podob-
ny ciężki samolot myśliwski (eskortujący) ANT-30 lub SK-1 (suchoputnyj
kreiser),
w którym przewidywano zastosowanie silników Hispano-Suiza.
Projektowanie tego rodzaju samolotów pozwoliło na uzyskanie do-
świadczeń potrzebnych do zbudowania maszyny jeszcze szybszej
i w pełni spełniającej wymagania lotnictwa wojskowego. Przyjęto przy
tym podział technologiczny płatowca stosowany potem przez wiele lat
w konstrukcjach Tupolewa. Według tego kanonu kadłub był dzielony
na trzy sekcje, z których pierwsza zawierała kabiny pilota i nawigatora,
druga na stałe połączona w całość z centropłatem obejmowała komorę
bombową, w trzeciej z usterzeniem znajdowała się kabina strzelca.
NUMER SPECJALNY 2/2020
Zakupiono w NEXTO: 3100189
5
Zgłoś jeśli naruszono regulamin