Edukacja zdrowotna- program.docx

Jowita Kołodziejak   dietetyka II rok, II st.

Program promocji zdrowia i zapobiegania wadom postawy u dzieci z klas
1-3 szkół podstawowych w Bydgoszczy – „Trzymaj się prosto ! ”

1. Opis problemu zdrowotnego

Wady postawy to coraz większy problem zdrowotny naszego społeczeństwa. W ostatnich latach

znacząco wzrosła ilość dzieci z wadami postawy. Statystyki są alarmujące – ponad 80% dzieci

w Polsce ma wady postawy. Ignorowanie  tego  problemu u dzieci prowadzić może do licznych powikłań w dorosłym życiu, jak dyskomfort i bóle pleców, ale także obniżenie ogólnej sprawności fizycznej, ograniczenie szybkości, wytrzymałości, zwinności i siły, zmniejszenie wydolności układu krążenia i oddychania, zmniejszenie sprawności układu ruchowego, a w niektórych przypadkach nawet do inwalidztwa.

Jak  pokazują  badania  ponad  58%  7-latków  wykazuje wady  postawy  ciała.  U  8-latków

i  9-latków  jest  jeszcze  gorzej- aż  75%  z  nich  cierpi  na  wady  postawy.  Najczęściej

występującym  problemem  u  dzieci  7- 9  letnich  jest  płaskostopie,  co  stanowi  około  41%

przebadanych uczniów. Dość często występuje także boczne skrzywienie kręgosłupa - około 11%

dzieci, plecy okrągłe 8% dzieci i plecy wklęsłe 7% dzieci. Rzadziej pojawia się wada koślawości

kolan- cierpi  na  nią  około  2%  dzieci.  Wady  takie  jak:  płaskostopie  czy  boczne  skrzywienie kręgosłupa  ciągle  utrzymują  się  na  zbyt  wysokim  poziomie i w przypadku braku interwencji

mogą doprowadzić do wielu komplikacji zdrowotnych w przyszłości.
Badając występowanie wad postawy dzieci 7- 9 letnich w zależności od płci zauważono, iż więcej wad postawy występuje u dziewcząt niż u chłopców. Prawie każda dziewczyna i co drugi chłopiec mają wadę postawy.

Przyczyny
Jednym z najważniejszych powodów występowania wad postaw u dzieci są zmiany cywilizacyjne.
Postawa ciała człowieka zmienia się w ciągu całego życia, jednak najbardziej w okresie wzrostu.
Wiek 7-10 lat to pierwszy moment krytyczny, kiedy to dziecko zostaje pozbawione naturalnej potrzeby  ruchu  i  umieszczone  w  szkolnej  ławce,  gdzie  musi  spędzać  kilka  godzin  dziennie. Dzieci siedzą w szkole, podczas odrabiania lekcji i zajęć dodatkowych, a kiedy uwolnią się już od obowiązków najchętniej „odpoczywają” również w pozycji siedzącej – czytają, oglądają TV, grają na komputerze. Jednocześnie umiejętnie pokierowanie naturalną potrzebą ruchu u dziecka w tym okresie może być dla niego najlepszym stymulatorem rozwoju. Dlatego tak ważne jest szybkie wychwycenie wszelkich  zmian  w  funkcjonowaniu  naszych  dzieci  i  zapewnienie  wykwalifikowanej  pomocy  w kierunku prawidłowego stymulowania ich wzrostu. Nie jest to jednak możliwe bez regularnych konsultacji specjalistycznych, które niestety wielokrotnie są zaniedbywane przez rodziców.

Skutki wad postawy

Wada  postawy  jest  początkiem  choroby,  której  rozwój  przebiega  skrycie  i  podstępnie.  Skutki

niekorygowanych wad, poza względami estetycznymi, mogą być bardzo niekorzystne dla zdrowia

naszego dziecka. Najważniejsze z nich to:

• obniżenie ogólnej sprawności fizycznej

• ograniczenie szybkości, wytrzymałości, zwinności i siły

• zmniejszenie wydolności układu krążenia i oddychania

• zmniejszenie sprawności układu ruchowego (stany przeciążeniowe doprowadzają do zmian zwyrodnieniowych)

• duże skrzywienia w przypadku skolioz, powodują znaczne zniekształcenia w obrębie kręgosłupa

i klatki piersiowej, co często prowadzi do inwalidztwa

• odmienny wygląd powoduje dyskomfort psychiczny

2. Cele programu

Ø      Cel główny

Zapobieganie pogłębianiu się i utrwaleniu wad postawy ciała u dzieci z klas 1-3 szkół podstawowych poprzez wczesne ich wykrywanie i korygowanie oraz kształtowanie nawyku aktywności ruchowej, dbania o prawidłową sylwetkę.

Ø      Cele szczegółowe

·        utworzenie w podmiocie leczniczym oraz na terenie szkół (posiadających bazę do prowadzenia gimnastyki korekcyjnej na sali gimnastycznej i basenie kąpielowym) tzw. Centrów Korekcji Wad Postawy

·         wykonywanie u dzieci badań ortopedycznych (diagnostycznych i kontrolnych)

·         prowadzenie zajęć gimnastyki korekcyjnej na sali gimnastycznej i basenie kąpielowym

·         udzielanie dzieciom i ich rodzicom/opiekunom indywidualnych instruktaży dotyczących ćwiczeń kompensacyjno-korekcyjnych do stałego ich wykonywania w warunkach domowych,

·         kształtowanie u dzieci nawyku prawidłowej postawy ciała podczas zajęć lekcyjnych oraz w warunkach domowych

·         motywowanie dzieci do aktywnego spędzania czasu wolnego z uwzględnieniem zajęć sportowo-rekreacyjnych,

·         podnoszenie poziomu wiedzy i umiejętności praktycznych nauczycieli wychowania fizycznego do prowadzenia podczas lekcji ćwiczeń korekcyjno-kompensacyjnych,

Ø      Oczekiwane efekty

·         utworzenie na terenie Bydgoszczy nie mniej niż 2 Centrów Korekcji Wad Postawy

·         objęcie programem ok. 500 dzieci z klas 1-3 szkół podstawowych podczas realizacji programu

·         wykształcenie u dzieci nawyku dbania o prawidłową postawę ciała

·         utrzymanie na poziomie ok. 70 % frekwencji na zajęciach z gimnastyki korekcyjnej na basenie i sali gimnastycznej

Ø      Mierniki efektywności odpowiadające celom programu

·         liczba dzieci uczestnicząca w programie

·         liczba Centrów Korekcji Wad Postawy

·         wyniki badań lekarskich dzieci (wstępnych i końcowych)

·         liczba rozpoznanych wad postawy u dzieci, zgłaszających się do programu

3.      Miejsca realizacji programu

·         Szkoła Podstawowa nr 2 im. Adama Mickiewicza z Oddziałami Sportowymi w Bydgoszczy

·         Szkoła Podstawowa nr 4 im. mjra Henryka Sucharskiego z Oddziałami Sportowymi w Bydgoszczy

·         Szkoła Podstawowa nr 9 im. Władysława Jagiełły w Bydgoszczy

·         Szkoła Podstawowa nr 35 im. Jarosława Dąbrowskiego w Bydgoszczy

·         Szkoła Podstawowa nr 37 im. Henryka Sienkiewicza z Oddziałami Sportowymi w Bydgoszczy

4.      Czas realizacji programu

Program będzie realizowany przez okres 1 roku szkolnego. Początek realizacji programu – wrzesień 2017 r., a koniec – czerwiec 2018r.

5.      Adresaci programu (populacja programu)

Badaniami objęte zostaną dzieci z klas 1-3 szkół podstawowych w wieku od 6 do 9 roku życia, będące    mieszkańcami miasta Bydgoszczy. Przewiduje się objęcie badaniami ok. 500 dzieci

6.      Organizacja programu
 

Ø      Części składowe, etapy i działania organizacyjne

·         wybór realizatora i koordynatora programu

·         utworzenie w szkołach z zapleczem do prowadzenia zajęć gimnastyki korekcyjnej (sala gimnastyczna, basen kąpielowy) tzw. Centrów Korekcji Wad Postawy

·         spotkanie organizacyjne z realizatorami programu

·         przygotowanie harmonogramów pracy poszczególnych Centrów Korekcji Wad Postawy

·         opracowanie strony internetowej z informacją o programie

·         opracowanie materiałów informacyjno-edukacyjnych: logo programu, plakat, karta badania lekarskiego, karta kwalifikacyjna na zajęcia korekcyjne na basenie, karta kwalifikująca na zajęcia korekcyjne na sali gimnastycznej

·         przygotowanie i prowadzenie komputerowej bazy danych oraz dokumentacji medycznej programu

·         opracowanie i wydrukowanie materiałów informacyjnych o programie profilaktyki wad postawy realizowanym w Centrach Korekcji Wad Postawy.

Ø      Planowane interwencje

·         Jeden 6-tygodniowy cykl zajęć dla każdego dziecka składa się z:
- badania lekarskiego kwalifikującego do zajęć gimnastyki korekcyjno-kompensacyjne oraz kontrolnego po realizacji wskazanego cyklu zajęć
- zajęć korekcyjnych na sali gimnastycznej – 2 godziny w tygodniu
- zajęć korekcyjnych na basenie kąpielowym - 2 godziny w tygodniu
- udzielania dziecku i jego rodzicom/opiekunom instruktażu dotyczącego rodzaju ćwiczeń korekcyjno-kompensacyjnych i zasad ich wykonywania w warunkach domowych.

·         Monitorowanie i ewaluacja wyników programu promocji zdrowia. 
 

Ø      Kryteria i sposób kwalifikacji uczestników
 

Kwalifikacja dzieci do programu odbywa się w oparciu o wynik badania  lekarskiego, jego decyzję i zalecenia.
Rejestracja dzieci do lekarzy ortopedów i fizjoterapeutów, zatrudnionych w programie (badanie lekarskie finansowane ze środków Miasta), odbywa się telefonicznie lub osobiście, bez konieczności skierowania od lekarza pierwszego kontaktu.
 

Ø      Personel w miejscu realizacji programu:

·         lekarze specjaliści w dziedzinie ortopedii

·         fizjoterapeuci
 

Ø      Wyposażenie w sprzęt

·         elementy wyposażenia sal gimnastycznych w sprzęt do gimnastyki korekcyjnej dla dzieci (maty, piłki, drabinki, drążki gimnastyczne)

·         sprzęt do nauki pływania (rękawki, okulary, czepki, bojki ratownicze)

·         materiały biurowe

Ø      Sposób powiązania działań programu ze świadczeniami zdrowotnymi  finansowanymi ze środków publicznych

·         Badania lekarskie dzieci finansowane będą z budżetu Miasta Bydgoszczy

·         Gimnastyka korekcyjno-kompensacyjna będzie finansowana z budżetu Miasta oraz dopłat rodziców do każdej godziny zajęć

·         Część edukacyjna programu i kampania profilaktyczna finansowana będzie
z budżetu Miasta Bydgoszczy

7.      Monitorowanie i ewaluacja
 

Ø      Ocena zgłaszalności do programu

·         prowadzenie komputerowej bazy odbiorców programu

·         prowadzenie list obecności na zajęciach korekcyjnych

·         prowadzenie dokumentacji lekarskiej
 

Ø      Ocena jakości realizacji programu zdrowotnego

·         wizytowanie merytoryczne programu

Ø      Ocena efektywności programu

·         porównanie badania wstępnego i końcowego

·         frekwencja na zajęciach z gimnastyki korekcyjnej