13.Historia sztuki - Średniowiecze 07 - Sztuka gotycka.pdf

(13447 KB) Pobierz
1
Historia sztuki
Średniowiecze
redniowiecze
Sztuka Gotycka
2
Spis treści
1. Geografia ................................................................................................................................ 3
2. Chronologia ........................................................................................................................... 4
3. Urbanistyka .......................................................................................................................... 11
4. Architektura ......................................................................................................................... 14
5. Rzeźba ................................................................................................................................. 21
6. Malarstwo ............................................................................................................................. 25
7. Grafika .................................................................................................................................. 32
8. Rzemiosło artystyczne ......................................................................................................... 33
Sztuka gotycka w Polsce
....................................................................................................... 34
1. Geografia .............................................................................................................................. 34
2. Chronologia ......................................................................................................................... 34
3. Urbanistyka .......................................................................................................................... 34
4. Architektura ......................................................................................................................... 35
5. Rzeźba ................................................................................................................................. 48
6. Malarstwo ............................................................................................................................. 51
7. Grafika .................................................................................................................................. 59
8. Rzemiosło artystyczne.......................................................................................................... 59
3
Sztuka gotycka
1. Chronologia
Pojawia się w I połowie XII wieku (konsekracja prezbiterium kolegiaty benedyktyńskiej Saint
Denis). W XV wieku istnieje na równi z renesansem we Włoszech i Niderlandach, a w XVI
wieku również w Niemczech i Europie
Środkowej.
Czas panowania stylu gotyckiego dzieli
się na okresy rozwojowe różnie w różnych krajach. Dal sztuki gotyckiej w całej Europie
można wyodrębnić trzy podstawowe okresy: - wczesny (XII w.), - klasyczny (XIII w.), -
schyłkowy (XIV – XV w. tzw. gotyk płomienisty).
(1)Notre Dame zachodnia fasada południowy portal; Matka Boska z Dzieciątkiem Katedra Notre-Dame
4
Zaśnięcie
Świętej
Marii Panny tympanon lewego
portalu (Świętej Anny) zachodniej fasady katedry Notre-
Dame
Claus Sluter - Studnia Mojżesza, Dijon, France
2. Geografia
Ojczyzną gotyku jest Francuzka prowincja Ile
de France, skąd rozprzestrzenił się ona na inne
regiony francuskie (Burgundia, Normandia,
Poitou) oraz inne kraje europejskie (Anglia,
Niderlandy, Niemcy, Włochy, Szwajcaria,
Czechy, Polska, Węgry, Skandynawia, Łotwa,
Estonia). We Francji wyodrębniły się szkoły
regionalne (Pikardia, Burgundia, Normandia,
Ile de France), których odrębność widać
przede wszystkim w architekturze i rzeźbie. W
5
poszczególnych krajach sztuka gotycka uzyskiwała specyficzny koloryt lokalny. Widać to w
Hiszpanii, Włoszech, Niemczech, Anglii.
Główne założenia sztuki gotyckiej
Świat średniowieczny
był rzeczywistością teocentryczną (Bóg wartością najważniejszą, a
zarazem centrum wszystkiego). Teocentryzm taki uzyskał najpełniejszy wyraz w sztuce
gotyckiej. Była to sztuka powstająca z myślą o Bogu, zaś samą twórczość artystyczną
rozumiano jako zaszczytną służbę Bogu. W hierarchii dyscyplin plastycznych na pierwszym
miejscu znalazła się architektura, a przede wszystkim architektura sakralna. Katedra gotycka
stała się nie tylko symbolicznym modelem wszechświata, ale była również miejscem
szczególnym, w którym
świat
ziemski stykał się ze
światem
nadnaturalnym. W miejscu tym
gdzie objawiało się
sacrum,
istniało nieograniczone zapotrzebowanie na dzieła sztuki, gdyż
tylko one stanowić mogły godną oprawę (decorum) dla spotkania człowieka z Bogiem. Dzięki
temu rozwijały się te dyscypliny plastyczne, jakie stanowiły nieodłączną cześć gotyckiej
architektury (witraże, a więc malarstwo, rzeźba), a potem nastąpiło usamodzielnienie się
rzeźby i malarstwa, które przestały być dodatkiem do architektury i pojawiły się na ołtarzach i
na
ścianach świątyni
jako niezależne przedmioty kultu. Jest to początek długiego okresu, w
wyniku którego w epoce nowożytnej pojawi się zwyczaj nieznany
średniowiecznemu
człowiekowi, a mianowicie zwyczaj podziwiania dzieł sztuki jako przedmiotów estetycznych,
a nie przedmiotów kultu.
Tzw. Autoportret Mikołaj z Lejdy, ok. 1467 (Strasburg,
Musée de l’Œuvre Notre-Dame
Sztuka gotycka jest syntezą wszystkich sztuk,
celowym połączeniem w jedną całość wszystkich
dyscyplin sztuk plastycznych. Takie zespolenie
rzeźby, malarstwa i rzemiosła artystycznego mogło
dokonać
się
na
gruncie
specjalnie
wykoncypowanej architektury, jakiej struktura,
wynikająca ze specjalnej konstrukcji szkieletowej,
wymagała również strukturalnego uzupełnienia
rzeźbami oraz płaskorzeźbami i obrazami w
postaci witraży. Taka synteza sztuk wyrażała
programowo
nierealną
wizję
Niebiańskiej
Jerozolimy, a więc rzeczywistości pozaziemskiej.
W aspekcie estetycznym synteza taka prowadziła
do zjawiska syntezji (dosłownie – wartość
dodatkowa), czyli wzmożonego i przemiennego
oddziaływania tych samych bodźców na różne
zmysły (np. słyszenie barw, widzenie dźwięków
itp.).
Estetyka gotyku
1. Odmienność teorii sztuk plastycznych od teorii innych sztuk
2. Różnorodność problematyki
3. Różnorodność ujęcia
- kosmologiczna koncepcja sztuki (piękno rozumiane jako absolutna harmonia nieodłączną
cechą kosmosu (kosmos = absolutna harmonia:
musica mundiana);
jako dzieło Boga kosmos
stanowi obraz doskonałości bożej i bożego piękna; piękno jako harmonia kosmosu nie jest

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin