11kokzb_spichrze.pdf

(2872 KB) Pobierz
—
159
—
2.
Spichrze.
W gospodarstwach niniejszych spichrze mieszczą, się na
poddaszach innych budynków, jak szop, wozowni, wreszcie
stajni, obory i t. p.
Szczelna podłoga, już ze względu na możliwe straty
ziarna, jest tu w każdym razie warunkiem nieodzownym; gdy
spichrz mieści się po nad oborą lub stajnią, podłoga jego po­
winna być nietylko tak szczelną, aby się ziarno przez nią nie
przesypywało, lecz nadto, nieprzenikliwą
jennych, któreby szkodziły jakości ziarna.
dla zaduchów sta­
W takim wypad­
ku należy ułożyć szczelną powałę pod podłogą, albo też na
rozłożonej między belkami powale ułożyć posadzkę z gliny,
lub podobnego materyału.
D l a większych natomiast folwarków odjiowiedniejszą bę­
dzie budowa oddzielnych spichrzów, a ze względów oszczędno­
ści lepiej będzie budować je kilkopiętrowo, przyczem prze­
znaczenie parteru na inne cele jak na wozownie, szopy i t. p.
może być wcale korzystnem.
Rozmiar spichrza, mianowicie suma powierzchni wszyst­
kich piętr, zależy przeważnie od następujących czynników:
1)
Od
ogólnej
ilości zbiorów w ziarnie, która
to
ilość
jest dość zmienną, tak z powodu zmian obszaru
zasianego ziarnem, jako też z powodu różnicy
urodzajów w ogóle.
2)
Od tego, jaką część z otrzymanych zbiorów zamie-
—
160
—
Zależy
rzainy pomieścić jednocześnie na spichrzu.
to przeważnie od szybkości wymłotu i od łatwości
zbytu, które są nietylko różne w różnych miejsco­
wościach, lecz zmieniają się nawet dla tej samej
posiadłości prawie corocznie.
3)
O d wysokości, w jakiej sypiemy warstwy ziarna na
spichrzu, oraz od obszarów przeznaczonych na cho­
dniki i komunikacyę w spichrzu.
Korzec polski zboża zajmuje średnio /
2
2
3
łokcia sześcien­
nego, sypiąc więc zboże przeciętnie na 1° wysoko, potrzebowa­
libyśmy na każdy korzec / łokcia kwadratowego powierzchni,
3
a z uwzględnieniem powierzchni potrzebnej na przerabianie
ziarna i na chodniki, można liczyć po 1 do i y
korzec.
4
0
kwadr, na
Sypiąc jednakże zboże w warstwy wysokie przecięt­
2
nie tylko na ' / łokcia, potrzebowalibyśmy naturalnie podwój­
nej powierzchni Spichrza, a więc
2
do
27 °
2
kwadr, na korzec.
N a wybór najodpowiedniejszej wysokości nasypu zbóż
wpływają, oprócz szczegółowych właściwości ziarn różnego
rodzaju, przeważnie dwa czynniki, a mianowicie: wzgląd na
koszty budynku i na pracę, jakiej wymaga przerabianie zbo­
ża, bez czego ziarno łatwo podledzby mogło zepsuciu.
I m wyżej usypane zboże na spichrzu, tern częściej trze­
ba je przerabiać, a praca w tym celu zużyta będzie też wię­
kszą i kosztowniejszą, natomiast też koszty budynku będą
dla tej samej ilości ziarna znacznie mniejsze. Mocniejsze
bowiem belkowanie, ściany i słupy dla warstw, np. łokcio­
wych, wypadną zawsze taniej aniżeli podwójna powierzchnia
słabszych belkowań wraz z ich podporami, ścianami, a miano­
wicie też fundamentami i dwa razy większą powierzchnią da-
—
161
—
chu, jakieby się okazały potrzebnemi dla warstw półłokcio-
wych, przy podobnym zresztą systemie spichrza, równej ilości
piętr i t. p.
Ścisłe obliczenia kosztów bieżących na przerabianie, do­
danych, po skapitalizowaniu, do kosztów budowy wraz z amor­
tyzacją, przeprowadzone dla różnych wysokości warstw, wyka­
załyby, że np. dla każdego odmiennego stosunku cen robotni­
k a do cen materyałów budowlanych, inna wysokość nasypu
ziarna byłaby najracyonalniejszą.
P r a k t y k a wykazała i uświęciła poniekąd wysokość około
jednego łokcia
jako najodpowiedniejszą,
średnią wysokość
warstw na spichrzu, chociaż trudno t u podać normę ogólnie
ważną i lepiej będzie w danym razie przeprowadzić powyżej
wskazane ściślejsze obliczenie kosztów. Jednakże i to obliczenie
nie da rezultatów ze wszech miar zadawalających, szczegól­
niej z tego powodu, że podstawa obliczenia, t. j . stosunek pła­
cy robotnika do ceny materyału, nie jest stałą, nawet w tej
samej miejscowości, lecz zmienia się z czasem i nagina do
społeczno-ckonomiczny ch praw podaży i popytu.
r
J a k już wspomnieliśmy, powierzchnię Spichrzów oblicza
się tylko na pewną część jednorocznego sprzętu; najczęściej
przyjmuje się połowę średnio
dobrego urodzaju, w przypusz­
czeniu, że druga połowa znajduje się jeszcze częścią w snopie
(w stodole lub stogach), częścią też została już zużytą, odno­
śnie sprzedaną i odstawioną.
Przyjmując tę zasadę i jedno-
łokciowe warstwy ziarna, wypadałoby liczyć na każdy korzec
sprzętu połowę podanych powyżej powierzchni, czyli po '/ do
2
5
/
g
łokcia kwadratowego, włączając już chodniki i miejsce
na przeróbkę.
Krótki zarys budów, wicjsk.
11
—
162 —
Obciążenie podłogi w spichrzach jest wcale znaczne,
większe niż w zwykłych budynkach, to też rozmiary belek i czę­
ści podpierających takowe, jak słupów i ścian, należy ustosun­
kować odpowiednio do tego większego obciążenia.
Rozmiary poprzeczne (przekroje) tych części konstruk­
cyjnych wypadnie przyjąć większe niż w zwykłych budynkach,
a naodwrót rozmiary podłużne, mianowicie odstępy między
podporami, odpowiednio mniejsze.
nie często: czasami nad piwnicami, jeśli takowe s ą pod
spi­
chrzem.
Najczęściej używaną jest posowa belkowana, o niej
Posowy sklepione w spichrzach zbożowych trafiają się
też tylko pomówimy szczegółowiej, posługując się przytem ry­
sunkami 48 i 49, przedstawiającemi przekrój i plan spichrza
drewnianego na 2000 korcy.
Przedewszystkiem wypada nadmienić, że powała w spi­
chrzach oddzielnie budowanych jest zbyteczną, bo ochrona od
zimna jest niepotrzebną; chodzi tu tylko o taką szczelność po­
dłogi, aby ziarno nie wpadało w szczeliny.
starczą
Deski 1 '/
2
calowe
zazwyczaj, powinny jednakże być zupełnie suche
i ułożone na wpust (feder), jeśli podłoga ma służyć bezpośre­
dnio do nasypywania na nią zboża.
Niektórzy wolą zamiast podłogi posadzkę glinianą, któ­
ra, ułożona w rodzaju powały, taniej wypadnie.
ksza i tak j u ż bardzo znaczne
Uwzględnia­
j ą c jednakże większy ciężar podobnych posadzek, który zwię­
obciążenie belek zbożem,
trzeba zwykłe podłogi uważać za racyonalniejsze.
Oddalenie środków sąsiednich belek nie powinno prze­
kraczać dwóch łokci, lepiej ułożyć je nieco gęściej, a przelot
belki, t. j. długość jej między podporami 7 do 8 łokci, przy-
czem potrzebny przekrój belek będzie około 9 na 12 cali.
—
163
—
Belki ułożone w podanych odstępach, spoczywają końca­
mi na ścianach, między ścianami zaś na siestrzanach (podcią­
gach), które znów co 7 do 8° podpiera się słupami.
Z tych
słupów na wszystkie cztery strony wychodzą miecze, wspiera­
jące owe siestrzany i belki, a nadające całej konstrukcyi więcej
sztywności.
Słupy w spichrzach bywają zazwyczaj podwój­
Słupy takie w danem zastosowa­
ne, t. j . złożone z dwóch, tuż obok siebie postawionych, a szru-
bami ściągniętych słupów.
pojedynczych:
1.
2.
J a k o podwójne są wytrzymalsze, co przy zachodzą­
Szerokość takiego słupa, zestawionego z dwóch obok
cych t u znacznych obciążeniach jest rzeczą nader ważną.
siebie postawionych, dozwoli, bez zbytniego nadwerężenia wy­
trzymałości, wyciąć w nim otwór, przez który przechodzi sie-
strzan (belka podpierająca właściwe belki).
Przytem zostanie
z boku słupa jeszcze dostacznie wiele drzewa nienaruszonego,
słupy takie mogą więc bez przerwy przechodzić przez wszyst­
kie piętra.
Znaną zaś jest rzeczą, źe drzewo ściska się wię.
cej, gdy ciśnienie skierowane jest w poprzek włókna, niż pod
ciśnieniem w kierunku tego ostatniego; pojedyncze słupy, które-
by sięgały zawsze tylko od belki do siestrzana, przez jedno pię­
tro, wciskałyby się zatem więcej w belki, przez co znów obni­
żyłyby się belkowania, mianowicie belkowania piętr wyższych.
Jeśli ściany budowane są z drzewa, zwłaszcza z ryglów-
k i , dobrze jest wzmocnić słupy ścienne, przynajmniej w naro­
żnikach i w linjach słupów środkowych, przez dodanie słupów
przechodzących bez przerwy przez wszystkie piętra.
Powyżej
podłogi ostatniego piętra, słupy nie są już wystawione na nad­
zwyczajne obciążenie, dźwigają bowiem tylko zwykły dach;
od tej podłogi więc począwszy, w górę, słupy mogą być już po-
niu przedstawiają następujące zalety, względnie do słupów

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin