HELENA MNISZEK PUSTELNIK.doc

HELENA MNISZEK

PUSTELNIK

POWIEŚĆ

Zdenerwowanie księżnej Bożenny dosięgło szczytu. Zerwała się z kanapki i krokiem gwałtownym, lecz nie bez wdzięku, przebiegła przestrzeń, dzielącą ją od lustra. Szeleścił i otulał miękko jej postać szlafrok ze złoto-mie- dzianej, jedwabnej materji. Fantazyjne draperje, spięte węzłem poniżej kolan, opływały ją jakby strugą płynnego złota. Ciemne, rdzawo połyskujące włosy kipiały z jej głowy falistą kaskadą na plecy, u skroni przytrzymane złotą przepaską, Szyję obnażoną głęboko, owijał dwu­krotnie i spadał na piersi gruby sznur cennych pereł. Stopy w złotym atłasie ślizgały się szybko po puszystym dywanie buduaru. Siadła z rozmachem na taburecie, przegięła się w tył i ramiona, z których spadły szerokie rękawy złotej tkaniny, założyła sobie za głowę ruchem desperackim.

— Aach!... — jęknęła z widocznem znudzeniem.

Długo siedziała tak z zamkniętemi powiekami, drżą- cemi czarną rzęsą, naprzeciw luster, kryształów, srebrnych i złotych wykwintnych cacek, flakonów, puzderek, dro­biazgów. Jej twarz ściągła, perłowa w tonie, okraszona lekkim przebłyskiem rumieńca, jakby zastygła, tylko pulsa na smukłej szyi tętniły widocznie i pierś wysoka
falowała oddechem. Po długiej chwili delikatne powieki: księżnej Bożenny drgnęły i uniosły się powoli; z pod rzęs, czarnych błysnęły źrenice takim przepysznym szafirem,. jakiem bywa niekiedy niebo włoskie lub toń morska Adrjatyku w najcudniejszą pogodę. Temi szparkami prze- - błyskującemi szafirem, poprzez las czarnych, złotawych- rzęs, patrzała księżna uparcie na odbicie swej twarzy- w lustrze. Przez krótki moment zajaśniał na jej wargach. uśmiech, rozkoszny, jakby zadowolenie z własnej urody. Lecz trwało to chwilkę, ironja wygnała zachwyt, usta. skrzywiły się wyraźnie i niechętnie.

— Ach, co mi z tego?!...

Zapukano do drzwi i jednocześnie wszedł do buduaru- mężczyzna średniego wzrostu. Rasa szła jakby przed nim i za nim, otaczała go w koło, była w jego pańskiej posta­wie, w rysach wykwintnie delikatnych, w ubraniu co-- dziennem a wytwornem, wyzierała z jego ruchów, kładła. się na wązkich, bladych, prawie kobiecych rękach, widać. ją było nawet w sposobie noszenia krawata i dewizki.

Księżna drgnęła; szybkim półobrotem twarzy, w stro­nę wchodzącego spojrzawszy, skamieniała znowu w swej nieruchomości. On z poza fali jej włosów dojrzał w ślicznym . skrócie twarz i zauważył niechęć ruchu. Niezrażony,. śmiało podszedł, stanął za taburetem, pochylił się i, ogar­niając ją ramionami, dotknął delikatnem muśnięciem pal­ców , jej obnażonych wyżej łokcia, rzeźbionych rąk.

Otworzyła oczy, była gniewna.

— Książę sobie życzy?...

— Ciebie...

— Och!!!

„              — Znowu jakaś chimera?,..

Usunęła go lekko, nie odpowiadając.

— Nie pojmuję cię, Eno — rzekł spokojnie, trochę, urażony i siadł opodal na foteliku, kapiącym rzeźbą, ada­maszkiem, złoceniami i stylem.

— To rzecz zwykła — odparła,

— I czego właściwie kaprysisz; jesteś tak piękną,..,

— I to już słyszałam miljon razy.

— Trudno, nawet dla rozmaitości nie mogę powie­dzieć, żeś brzydka. Żyjemy z sobą pięć lat i coraz nowe odkrywam w tobie ponęty. Sam się zdumiewam nad siłą twego uroku, którym tak mnie trzymasz.

•— Kryst! przestań,

— Ależ owszem! Więc pomówmy o czem?.„ Niema tematu, któryby cię nie nudził; wyczerpały się wszystkie. Są kobiety, które nie lubią polityki, ale za to salonowe ploteczki uprawiają z zamiłowaniem. Inne nie chcą lite­ratury, wolą mody, inne sport, inne znów romansują; lubią nastroje i wytwarzają je mniej lub więcej udatnie, ale rzadko zabawnie, FiJozofki znowu inny rodzaj. Taka pani będzie cię karmiła rano Nietzscheanizmem, na obiad poda ci Hegla, podleje' go suto sosem metafizyczno-sofi- stycznym, na wieczór znów Peryklesy, Sokratesy, Pla­tony... A, a, a! aż do znudzenia. Czujesz się biednym, małym, jak polna mysz. Taka sawantka patrzy natural­nie na mężczyzn z góry, jak na istoty upośledzone i zu­pełnie do istnienia jej zbyteczne. Najwyżej jaki tęgi, przystojny ale zdrowy okaz samca, zwróci jej uwagę, wówczas go śledzi z pod zmrużonych powiek i szepce; voila mon type!.,. Jak naprzykład Eustachoweczka. Ty, Eno, przywar takich nie posiadasz, ale znowu masz inną wadę — nic cię nie bawi,

— Powiedz raczej, wszystko mnie nudzi, dręczy.

Książę Krystyn spoważniał,

— To bardzo smutne, Eno, trzeba się wyleczyć, to chorobliwe. Trzeba się rozerwać,., wyjechać,

— Ach, komunał, daj pokój! wiesz, że mi i to obrzydło.

Powstała szybko, chciała biedź gdzieś w nieokreślo­nym kierunku, lecz on ją zatrzymał za rękę, ciągnął ją ku sobie.

8

— Ena... moja...

— Puść mnie, puść!,..

— Nie!              -

Przemocą posadził ją sobie na kolanach i, ogar­nąwszy ją ramionami, tulił do piersi jej głowę płonącą, po­mimo, że się szarpała i chciała wyrwać z uścisku,

— Krystyn, ja tego nie chcę, puść! Ach, te wieczne czułości!

— Nie lubisz?,,. Szczególna ty jesteś, doprawdy! Masz temperament szalony, ale trzymasz go jakby na munsztu- ku. Często doznaję wrażenia, 'że zwalczasz go umyślnie, z pasją żeby sobie i mnie dokuczyć, Wzdrygasz się od' moich pieszczot,,, czy i to cię już nudzi?.,,

—•• Nudzi, męczy, wstrętem przejmuje!,,. Nie chcę,

Wyszarpnęła się gwałtownie z ramion męża. Stanęła znowu przed lustrem i jęła czesać swe ciemno-rdzawe włosy. Książę wstał również, zapalił cygaro i, pykając dymem, chodził wzdłuż pokoju z założonemi w tył ramio­nami, Cedził wolno słowa:

— La!... wobec tak silnych argumentów nic mi więcej nie pozostaje, jak,,, nie narzucać się,,, księżnej pani. Nie wiem, czego ci brak. Nie pojmuję, co wpływa tak ujem­nie na twe usposobienie, Masz i możesz mieć wszystko, czego zapragniesz, co nawet wyczarujesz w marzeniu.

— O la la!.., nie zapędzaj się, Kryst, tak daleko.

— Wiesz przecie, że na twe skinienie czeka falanga ludzi, którym tylko rozkazuj, że ja wreszcie zrobię dla ciebie bardzo dużo,,, co zechcesz.

— Trzymając się zasady: nic darmo. Ha... ha!,., pra­ktyczna maksyma!

Książę ochłódł, lecz mówił dalej:

— No, a środków nam chyba nie zabraknie,.. Mój majątek, nie licząc nawet twojej fortuny, masz u nóg.

— Tego, za czem ja tęsknię, ty mi dać nie możesz, twoje miljony również.

Książę zatrzymał się.

9

— A wiesz! zaintrygowałaś mnie! Ja nie mogę obqjr- pać cię tem, czego zapragniesz? Jakto?,.. czy jestem za biedny... czy nie mam możności? Zdaje mi się, że egza- żerujesz! Chociaż może być... tak, może być istotnie. Nawet nie jednej, dwóch rzeczy dać ci nie mogę: korony królewskiej i kochanka. To już nie leży w zakresie mej władzy. Berła odemnie nie otrzymasz, kochanka również. A.le możesz go sobie sama zdobyć, o, bardzo łatwo!

— Czy dajesz mi na to carte blanche?...

— Nie! powtarzam, że jedynie do takich żądań ręki nie przyłożę.

Ukłonił się sztywno i wyszedł z pokoju.

Księżna zaśmiała się suchym, ironicznym chichotem, zdawało jej się, że to śmiech nie jej własny, że demon ja­kiś śmieje się w niej jej głosem. Po szyderstwie spadło na nią gwałtowne opamiętanie, boleśnie dotknęła ją świa­domość, że jest niesprawiedliwą względem męża i swego losu. Jest wszakże niezwykle obdarowaną, może się na­zwać dzieckiem szczęścia, a jednak... jednak...

Popadła w tęskną zadumę,

...Ależ tak, wszystko mam, czego tylko zapragnę, w czem lubię się nurzać — myślała tępo, bez 'wgłębienia się w swoją istotną psychikę. Jak w zwierciadle widziała cały przepych, całą wszechwładność swego bytu; tytuł, nazwisko starożytne i znane w kraju, męża, który nie był jej wymarzonym typem, ale który kochał ją po swojemu. Miała urodę, młodość, zdrowie, wdzięk, miała zdolności, inteligencję, wielmożność jej sięgała niezwykle szerokich zakresów, oparta na fundamencie potężnym, jakim była olbrzymia fortuna mężowska i jej własna. Miljony otwie­rały przed nią cały świat, pozwalały jej czerpać z życia wszystko piękno i to, co ludzie szczęściem zwą. Nic nie było dla niej niemożebnego, nic trudnego do spełnienia. Zależała tylko od swej woli i swego kaprysu. Otaczał ją zewsząd przepych, zbytek, wykwint, arcydzieła sztuki, najwspanialsze kwiaty, najdrogocenniejsze rzeczy.

10

...Więc czegóż ja jeszcze pragnę?,.. Jestem wpra­wdzie miljonerką, mil..,-jo...-ner...-ką, mogę się tarzać w zlocie, jak Ali Baba. Czegóż ja chcę, czego, czego?

W przystępie gwałtownego szału wybiegła do dru­giego pokoju obok buduaru, szarpnęła drzwi od szafy wbitej w ścianę i jęła wyrzucać na dywan pudełka, pu- zdra, szkatułki większe i mniejsze, z safianu, skóry, aksa­mitu, Niektóre z nich, padając, otwierały się, inne, szczelniej zamknięte, przewróciwszy się kilkakrotnie, spo­częły nieruchomo w jakiejś jakby zdumionej martwocie, jak ludzie, których z dobrobytu i wygody wyrzucono na­gle na bruk. Ta niema, lecz wyraźna, fizjonomja puzder, chowających w sobie bezcenne klejnoty, niemile dotknęła księżnę. Dywan zajaśniał blaskiem drogich kamieni; tu i owdzie z pootwieranych puzder spływały z aksamitu brylanty, rubiny, jak krwawe słońca, szmaragdy. Jedno wielkie pudło czworokątne, z żółtej wężowej skóry, ci- śnięte z pasją, osiadło na miejscu, ale sprężyna puściła, pudło rozsunęło paszczę, ukazując wewnątrz dwa sznury wielkich pereł, które zalśniły, jak zęby rozwścieczonego potworka, Puzdro to miało fizjonomję złą, szyderczą, go­tową do zemsty. — Księżha, wyrzuciwszy całą zawartość szafki, z tąż samą furją pootwierała wszystkie pudełka, wytrząsając klejnoty wprost na dywan. Robiła to z nie- wysłowionym szyderczym śmiechem, z wyrazem twarzy takim, jakby wyrzucała robactwo. Gdy już dywan zasła­ny był klejnotami, wielka pani wyprostowała się, dłonie splecione założyła za tył głowy i zaczęła się śmiać ci­cho, zjadliwie, z bezgraniczną drwiną w głosie, szepcąc przez zaciśnięte zęby:

-— To wszystko moje, mój sezam, to zaledwo drobna cząstka tego, co posiadam. Ha, ha! no dalej! tarzaj się w tem, pław się w blasku brylantów, okraszaj się rubina­mi, owijaj w perły, nurzaj się w tych cennych kamusz- kach, strój się w ich tęczę, Dalej-że, dalej, ha ha! — To
u wszystko twoje, czyż tylko to? Szczęśliwa jesteś, bo­gata, jak Nabob, jak Krezus. . Czyż tylko to?... Czyż ■ tylko?.,.

Zakręciła się na miejscu, pchnęła drzwi sąsiedniej ■ obieralni otwierały szafy, kufry, komody, po kolei wy­dzierała z nich stroje świetne, oryginalne kimona japoń­skie, negliże, koszule z bezcennych koronek, futra, pióra. Całe naręcze ciskała na dywan obok klejnotów. Piętrzy­ły się przepiękne koronki, złote i srebrne lamy, cenne ■ materje, lite złotem, hafty, jedwabie chińskie, tureckie adamaszki. Cały świat bajecznych tkanin, na wagę złota cenionych, tęcza barw, wykwint najwybredniejszego gu­stu, przepych. I znowu kobieta stanęła nad tym nowym ■ sezamem, leżącym bezładnie u jej stóp,

— Ha, ha! i to moje, a jakże! Królewska garderoba, królewski zbytek! Niejedna królowa w Europie poza­zdrościłaby mi tych cudów. Jak w bajce ha, ha! jak w ■ bajce! Jakże jestem szczęśliwa, posiadając to wszy­stko! A czyż tylko to? Och, och, za bogata jestem! Gdyby tak wszytskie moje miljony rozsypać na ten dy­wan, góra, góra złota sufit by podparła, ściany rozepchała, ■ a wtedy deptać po tein, och deptać, miażdżyć, gnieść, szarpać, rwać ten przepych, ten cud, to moje, moje szczę­ście ha, ha, ha!              ,

Śmiała się przez łzy, śmiechem rozdzierającym nie­mal, I znowu syk przez zęby sączony.

— Po co mi to! Ach rozdać, wyrzucić, zmieszać ■ z błotem to szczęście moje, to szczęście. Och! Och!,,,

Załamała ręce nad głową.

Już chciała deptać rozrzucone stroje i klejnoty, gdy w tem usłyszała za drzwiami szybkie drobne kroki, sza­motanie się, szept gwałtowny i krzykliwy głos dziecka.

— Mamuś! Mamuś! Do mamusi...

Jednocześnie drzwi się otworzyły z impetem i do pokoju wpadł, jak kula, chłopczyk trzyletni; śliczny był,. jak cherubin. Czarne, rdzawe loki spływały mu w pu-

#

kiach na ramionka, z pod równo przyciętej grzywki na czole błyszczały gniewnie oczy matki, wielkie, szafirowe, ocienione czarną rzęsą, z łukami czarnych, lśniących brwi. Czerwone usteczka ułożyły się do płaczu, tworząc pod- kówkę; bródka trzęsła - się, powieki nabrzmiewały łzami. Dzieciak podbiegł do matki i rzucił się twarzyczką w fał­...