wspieranie-rozwoju-dziecka-z-zespolem-aspergera-i-zaburzeniami-integracji-sensorycznej-159-06e8.pdf

(325 KB) Pobierz

bliżej dziecka

Agnieszka Kozdroń

Wspieranie przez zabawę rozwoju dziecka

z zespołem Aspergera i zaburzeniami integracji sensorycznej

związane jest m.in. ze stworzeniem przestrzeni przyjaznej dziecku

z dysfunkcjami sensorycznymi. Warto zauważyć, iż zaburzenia

SI obserwuje się u większości dzieci niepełnosprawnych,

nie tylko tych z diagnozą zespołu Aspergera.

Wspieranie rozwoju dziecka z zespołem

Aspergera i zaburzeniami integracji sensorycznej

Zbigniew Przyrowski, wybitny specjalista z dziedziny

terapii integracji sensorycznej, zauważył, że przedszko-

la publiczne (…)

są tak zorganizowane, że przeciążają

system nerwowy nadmiarem wrażeń, dezorganizując

zachowanie dzieci

.Analiza organizacji sali przedszkolnej

pod kątem potrzeb dzieci z zaburzeniami sensorycznymi

powinna uwzględniać zarówno potrzeby dzieci bardzo

wrażliwych, jak i dzieci poszukujących wrażeń sensorycz-

nych. Im przyjaźniejsze otoczenie zewnętrzne, w którym

przebywa przedszkolak, tym większa jego otwartość na

uczestniczenie w zabawach, cyklicznie organizowanych

przez pedagogów. Praktycznym rozwiązaniem było-

by stworzenie dwóch niezależnych kącików zabaw dla

poszczególnych typów dzieci w sali przedszkolnej. Na

etapie projektowania należałoby uwzględnić przy ich

aranżacji takie elementy, jak kwestie związane z oświe-

tleniem, natężeniem dźwięków, kolorystyką i fakturą

znajdujących się w kąciku przedmiotów, odległością od

źródeł zapachów (kuchnia i łazienka).

Realizacja scenariusza zabawy integracyjnej z udziałem

dziecka z zespołem Aspergera powinna być poprzedzo-

na czynnościami przygotowawczymi.

Po pierwsze, pedagog musi bardzo dobrze po-

znać dziecko oraz posiadać wiedzę o zespole

Aspergera i zaburzeniach integracji sensorycznej. Na-

wiązanie pozytywnej relacji i zdobycie zaufania dziecka

z zespołem Aspergera to umiejętność wykorzystania ak-

tualnej fiksacji dziecka podczas wzajemnej interakcji.

Drobny upominek, wręczony dziecku po każdej interakcji

z pedagogiem, w postaci np. kolorowanki przedstawia-

jącej przedmiot fiksacji dziecka to budowanie w świado-

my relacji sposób z dzieckiem z ZA, które kojarząc peda-

goga z przyjemnością, chętniej zrealizuje polecenie

w zamian za oczekiwaną nagrodę. Dziecko z zespołem

Aspergera bardzo szybko uzewnętrzni swoją sympatię

do pedagoga.

Po drugie, dziecko uprzedzone o zaplanowanych

aktywnościach danego dnia płynniej wejdzie

w proces ich realizacji, pod warunkiem że komunikat

słowny wzmocniony zostanie przekazem graficznym.

Pod koniec danego dnia pedagog na pożegnanie może

wskazać dziecku uprzednio przygotowaną planszę, na

której w postaci zdjęć przedstawione zostaną zaplano-

wane zajęcia na dzień następny. Czynności te należy po-

wtórzyć nazajutrz po przyjściu dziecka do przedszkola.

Plansza ta zawierać powinna godziny danych aktywności

oraz ich zdjęcia. Zaplanowanie zabawy na dywanie, gdy

wszystkie dzieci siedzą w kole, poprzedzone być winno

pokazem zdjęcia pustej podłogi w sali dziecka, a następ-

nie zdjęcia dzieci siedzących w kole na dywanie.

Komunikat słowny o zaplanowanej zabawie

w grupie, wyartykułowany do dziecka, powinien

uwzględniać aktualne zainteresowania dziecka z ZA, by

z przyjemnością oczekiwało na zabawę. Gdy przedmio-

tem fiksacji jest samochód, dzieci zdecydowanie preferu-

ją zabawki realistyczne. Przygotowanie plastikowych,

bajkowych, nierealistycznych pojazdów do pracy nad

kształtowaniem kompetencji społecznych dziecka z ZA,

gdy rekwizytem ma być auto, może się zakończyć nie-

powodzeniem.

Zespół Aspergera to zaburzenie, które zasadza się

na braku umiejętności funkcjonowania w rzeczy-

wistości społecznej. Trudność tę odczuwają także opieku-

nowie dziecka. Efektywniejsze będą oddziaływania dy-

daktyczno-wychowawcze, gdy w proces ten włączą się

aktywnie rodzice. Wyznaczenie celu pracy z dzieckiem

1) Przyrowski Z.,

Integracja sensoryczna wprowadzenie do teorii, diagnozy i terapii,

EMPIS, Warszawa 2012, s. 47.

nr 12.159

grudzień 2014

przez pedagoga, np. by usiadło ze wszystkimi dziećmi na dywa-

nie, wzmocnione obiecaną i pożądaną nagrodą w postaci zakupu

przez rodziców ulubionej zabawki, aktywuje motywację we-

wnętrzną dziecka do świadomej pracy nad osiągnięciem danego

celu. Przy braku dobrej współpracy z rodzicami, pedagog może

obiecać nagrodę w postaci kolorowanki przedstawiającej przed-

miot fiksacji dziecka wskazany przez niego.

Pedagog w pracy z dzieckiem z zaburzeniami autystyczny-

mi powinien uwzględnić fakt, że czas zamanifestowania

przez dziecko oczekiwanego rezultatu to miesiące, a nawet i lata

świadomej pracy dydaktyczno-wychowawczej. Jednak aktywność

i kreatywność pedagoga przy współpracy z gronem osób mają-

cych kontakt z dzieckiem z ramienia przedszkola, może ten pro-

ces przyspieszyć.

„Łamanie dziecka na siłę”, czyli przymuszanie do aktywno-

ści w postaci np. fizycznego sadzania dziecka na dywanie

z innymi dziećmi, karania przez izolowanie przy braku posłuszeń-

stwa, poniżanie, krzyki, uaktywni i wzmocni zachowania dysfunk-

cyjne i w pracy szczególnie z dziećmi z ZA nie jest polecane.

Zaplanowana zabawa powinna odbyć się w godzinach po-

rannych, ponieważ dzieci z ZA zdecydowanie lepiej funk-

cjonują zaraz po przyjściu do przedszkola niż w godzinach po-

południowych.



wyposażenie szkół i przedszkoli



sklep z instrumentami i akcesoriami do tańca dla dzieci



koncerty edukacyjne zespołu „Tęczowa muzyka”



wypożyczalnia nagłośnienia oraz oświetlenia

wraz z obsługą na imprezy szkolne i przedszkolne



organizacja i prowadzenie imprez



edycja nut, nagrywanie podkładów muzycznych



komponowanie muzyki do przedstawień



L A

Najlepszym dniem do tego rodzaju pracy jest wtorek lub

środa. Dziecko po weekendzie przypomina sobie zasady

panujące w przedszkolu, natomiast przy końcówce tygodnia

może być już bardzo zmęczone różnorodnością bombardują-

cych je bodźców.

Jeżeli dziecko jest nadwrażliwe sensorycznie, należy myśląc

o pracy w kole na dywanie, posadzić dziecko blisko peda-

goga, którego lubi, dbając o zachowanie odpowiedniej przestrze-

ni, by dziecko z ZA nie było narażone nawet na przypadkowe

dotknięcie przez rówieśnika. Można rozważyć przy pierwszych

zajęciach posadzenie dziecka na krzesełku obok pedagoga

i w miarę postępów dziecka powoli się wycofywać z tej formy.

Dotykam, czuję, doświadczam

Zabawa rozwijająca

motorykę małą – stymulująca zmysły

●

Cele:

dostarczenie różnorodnych bodźców wzrokowych, do-

tykowych i węchowych, słuchowych, praca nad rozwijaniem

motoryki małej, aktywacja potencjału jednostki, rozwijanie ta-

lentów, stymulacja intelektualna.

●

Czas zabawy:

około 40 minut.

●

Materiały:

duży, gruby karton do pracy całej grupy lub przygo-

towane kartony dla każdego dziecka wielkości A4, groch typu

jasiek, fasolka biała i kolorowa, ziarna kawy, kasza gryczana,

makaron, goździki, ziarenka ziela angielskiego, ryż. Ponadto

dla każdego przedszkolaka plastikowe kubeczki, przezroczy-

sta folia, gumki, lub sznureczki, klej „Magic”, pojemniki na klej

i pędzelki do kleju.

●

Przebieg:

Dzieci siadają w kręgu na dywanie. Pedagog, znając

potrzeby dziecka z zespołem Aspergera, wyznacza mu miej-

sce, które najbardziej zaspokaja jego potrzeby, wynikające

z syndromu i zaburzeń SI. Zabawa przebiegać będzie według

kontakt:

sklep@teczowamuzyka.pl

info@teczowamuzyka.pl

tel. 601 485 685

bliżej dziecka

trzech etapów. Pierwszy z nich polega na bliższym

poznaniu faktury poszczególnych elementów przy-

gotowanych do zabawy. Drugi etap to sporządzenie

jednego większego kolażu sensorycznego lub indy-

widualnych prac dzieci o dowolnej tematyce. Trzecim

etapem jest wykonanie przez przedszkolaki dźwięko-

wych kubeczków.

●

I etap zabawy.

Pedagog w pojedynczych pojemni-

kach przygotowuje przed zabawą określone mate-

riały. W każdym pojemniku znajduje się oddzielnie

groch, kawa, ryż itd. Prezentując dzieciom pojemnik

z danym produktem, pedagog prosi, by go nazwa-

ły. Następnie zachęcając do wykorzystania zmysłów:

dotyku, wzroku, węchu – prosi, aby określiły właści-

wości badanych materiałów:

•

jakiej są wielkości?

(małe, średnie, duże);

•

jakie są w dotyku?

(gładkie,

chropowate, śliskie, szorstkie, przyjemne, drażniące);

•

jaki mają zapach?

(delikatny, mocny, przyjemny,

drażniący, są bezzapachowe);

•

jaki mają kolor?

•

jaki

mają kształt?

Gdy dzieci poznały i wypowiedziały się

na temat poszczególnych elementów, pedagog może

zachęcić przedszkolaki do dokonania kategoryzacji

produktów, według określonych przez prowadzącego

lub dzieci kryteriów: największy lub najmniejszy, najład-

niejszy lub najbrzydszy, najładniej pachnący, brzydko

pachnący itd.

●

II etap zabawy.

Prowadzący razem z dziećmi przygo-

towuje kolaż sensoryczny. Na środku koła, w którym

siedzą dzieci na dywanie, pedagog rozkłada wielki

karton (z racji ciężkości materiałów, do przygotowa-

nia kolażu wskazany byłby bardzo gruby karton z du-

żego pudła, np. po lodówce), zapraszając dzieci do

stworzenia artystycznego dzieła z wykorzystaniem

wszystkich elementów. Dzieci dysponując pojemnika-

mi z klejem (typu „Magic”), pędzlami do nanoszenia

kleju na tekturę oraz materiałami sypkimi typu kawa,

groch, goździki, makaron itp. mają za zadanie stwo-

rzenie obrazka. Najpierw rysują klejem kontury wy-

myślonego przez siebie przedmiotu (dom, zwierzę,

zabawka …), potem przyklejają wybrany materiał typu

groszek, makaron itp. Pedagog może ukierunkować

pracę dzieci, podając jej tematykę. Bardziej inspirująca

i wyzwalająca potencjał dziecka jest praca wykona-

na spontanicznie (każde dziecko kreuje własną wizję

na kawałku tektury). Praca z tak małymi elementami

ćwiczy motorykę małą. Zmysł dotyku, wzorku i wę-

chu uruchomiony podczas zabawy stymuluje mózg.

Zaangażowanie wszystkich przedszkolaków wyzwala

ich potencjał, rozwija kreatywność, stymuluje intelek-

tualnie, rozwija społecznie. Po zapełnieniu całej prze-

strzeni kartonu i po wyschnięciu dzieła praca ta może

być dodatkowym źródłem stymulacji dotykowych dla

dzieci poszukujących takich wrażeń. Dzieci mogą pod-

chodzić do kolażu, dotykać dzieła, doświadczać róż-

norodnych stymulacji dotykowych (śliska powierzchnia

grochu, chropowata powierzchnia goździków). Po-

nadto spontanicznie wykreowane dzieło kryje w sobie

kształty, przedmioty, które pedagog razem z dziećmi

Każde dziecko z zespołem Aspergera i zaburzeniami

integracji sensorycznej jest inne. By wyzwolić aktyw-

ność dziecka z ZA podczas zabawy, należy wskazać

mu dodatkowo sensowność zabawy w połączeniu

z jego aktualną fiksacją. W scenariuszu zabaw z ma-

teriałami sypkimi, w przypadki fiksacji np. na tle dino-

zaurów, prowadzący może zachęcić dziecko do stwo-

rzenia obrazka dinozaura z wybranych przez dziecko

elementów. Dziecko z ZA może wykonać tylko jedno

z trzech poleceń. Istotne jest, by pedagog zauważył

nawet mały wysiłek, a nie koncentrował się na tym,

czego nie udało się zrealizować.

może odkrywać po zakończonym procesie twórczym.

Inną wersją zabawy jest skomponowanie obrazków

indywidualnych przez dzieci z wykorzystaniem wyżej

wymienionych elementów. Dzieci samodzielnie planu-

ją, co stworzą na tekturkach. Po zakończonym etapie

twórczym przedszkolaki wspólnie mogą odgadywać,

co autor dzieła wykreował.

●

III etap zabawy.

Każde dziecko otrzymuje od pedago-

ga plastikowy kubeczek, folię do przykrycia kubeczka

i gumkę do zabezpieczenia folii, by umieszczone przez

dziecko we wnętrzu elementy przy poruszaniu kubecz-

kiem nie wysypały się. Dzieci mają za zadanie stworze-

nie dźwiękowego kubeczka z elementów, które zostały

po stworzeniu dzieła. Pedagog może zwrócić uwagę

dzieci, jak brzmią poszczególne elementy umiesz-

czone w kubeczku, którym się potrząsa. Inny dźwięk

wydawać będą ziarna kawy, inny makaron, a jeszcze

inny goździki. Dzieci mogą dodatkowo ozdobić ku-

beczki według własnego pomysłu, wykorzystując ma-

teriały sypkie. Po zakończeniu pracy zadaniem dzieci

może być opowiedzenie, z jakich elementów stworzyły

swój dźwiękowy kubeczek (poprzez zaprezentowanie

dźwięku). Podczas tego etapu wskazane jest, by pro-

wadzący zwrócił uwagę na kilka elementów

•

każdy

element umieszczony w kubeczku wydaje inny dźwięk;

jest on różnicowany w zależności od liczby elementów

umieszczonych w kubeczku. Zapełnienie inny dźwięk

wydadzą trzy ziarna fasoli, a zupełnie inny – kubeczek

wypełniony po brzegi fasolą;

•

ozdobienie zewnętrz-

ne kubeczka, przy umieszczeniu w nim tych samych

trzech ziaren fasoli, da nowy efekt dźwiękowy (z uwagi

na to, że ozdoby mogą tłumić dźwięk wydobywają-

cy się ze środka);

•

różna jest intensywność dźwięku

(w zależności od użytego materiału: od cichego po

głośniejszy).

Zakończenie.

Pedagog chwali dzieci za kreatywność, za-

angażowanie, spostrzegawczość. Po zakończonej pracy

pozwala dzieciom, by zabrały do domu własnoręcznie

przygotowane grzechoczące kubeczki.

▪

Agnieszka Kozdroń

– pedagog zdrowia i profilaktyki społecznej, coach,

autorka książek „Scenariusze zajęć i zabaw dla wychowawców, pedago-

gów animatorów kultury i rodziców, e-poradników” i „Zespół Aspergera

zrozumieć, aby pomóc”. Prywatnie matka chłopca z zespołem Aspergera,

który pokonał w znacznej mierze deficyty wynikające z syndromu.

nr 12.159

grudzień 2014

Plik z chomika:

camel248

Inne pliki z tego folderu:

wspieranie-rozwoju-dziecka-z-zespolem-aspergera-i-zaburzeniami-integracji-sensorycznej-159-06e8.pdf (325 KB)

wspieranie-rozwoju-dziecka-z-zespolem-aspergera-i-zaburzeniami-integracji-sensorycznej-159-06e8.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: