2004_Justitiele-verkenningen_Inlichtingendiensten_-volledige-tekst_tcm44-58271.pdf

(513 KB) Pobierz
3 | 04
Justitiële verkenningen
Inlichtingendiensten
verschijnt 9 maal per jaar jaargang 30 mei
Wetenschappelijk Onderzoek-
en Documentatiecentrum
2
Colofon
Justitiële verkenningen is een
gezamenlijke uitgave van het
Wetenschappelijk Onderzoek- en
Documentatiecentrum van het
Ministerie van Justitie en Boom
Juridische uitgevers. Het tijdschrift
verschijnt negen keer per jaar.
Redactieraad
drs. A.C. Berghuis
dr. M. Croes
prof. dr. F. L. Leeuw
mr. dr. M. Malsch
mr. dr. J.M. Nelen
mr. drs. P.J.J. van Voorst
Redactie
drs. M.P.C. Scheepmaker
mr. drs. P.B.A. ter Veer
drs. M.A.V. Klein-Meijer
Redactieadres
Ministerie van Justitie, WODC
Redactie Justitiële verkenningen
Postbus 20301
2500 EH ‘s-Gravenhage
tel.: 070-370 71 47
fax: 070-370 79 48
e-mail: p.ter.veer@minjus.nl
WODC-documentatie
Voor inlichtingen:
Infodesk WODC, tel.: 070-370 65 53
(09.00 uur-13.00 uur). E-mail:
wodc-informatiedesk@minjus.nl
Internet-adres: www.wodc.nl
Abonnementen
Justitiële verkenningen wordt gratis
verspreid onder personen en
instellingen die beleidsmatig werk-
zaam zijn ten behoeve van het
Ministerie van Justitie. Degenen die
in aanmerking denken te komen voor
een gratis abonnement, kunnen zich
uitsluitend schriftelijk wenden
tot bovenstaand redactieadres.
Andere belangstellenden kunnen zich
tegen betaling abonneren. Zij dienen
zich te wenden tot Boom Juridische
uitgevers.
De abonnementsprijs bedraag
€
75,-
(inclusief BTW en verzendkosten).
Prijs losse aflevering
€
15,-.
Abonnementen kunnen op elk
gewenst tijdtip ingaan. Valt de
aanvang van een abonnement niet
samen met het kalenderjaar, dan
wordt over het resterende gedeelte van
het jaar een evenredig deel van
de abonnementsprijs in rekening
gebracht. Het abonnement kan alleen
schriftelijk tot uiterlijk 1 december van
het lopende abonnementsjaar worden
opgezegd. Bij niet-tijdige opzegging
wordt het abonnement automatisch
voor een jaar verlengd. Gratis abonne-
menten kunnen desgevraagd te allen
tijde beëindigd worden.
Administratie
De abonnementenadministratie wordt
verzorgd door Boom Juridische
uitgevers, Postbus 85576,
2508 CG Den Haag
tel.: 070-330 70 33
fax: 070-330 70 30
e-mail: info@bju.nl
internet: www.bju.nl
Ontwerp
Tappan, Den Haag
Fotografie
Hollandse Hoogte, Sake Elzinga
Satellietschotels bij Zoutkamp
bestemd voor interpretatie van het
etherverkeer
Opmaak
Textcetera, Den Haag
ISSN: 0167-5850
Opname van een artikel in dit tijd-
schrift betekent niet dat de inhoud
ervan het standpunt van de minister
van justitie weergeeft.
3
Inhoudsopgave
Voorwoord
C. Fijnaut
Inlichtingendiensten in Europa en Amerika; de her-
oriëntatie sinds de val van de Muur
en 11 september 2001
R. de Wijk
Het gevaar van succes in de strijd tegen terrorisme;
portret van de nieuwe vijand
B. de Graaff
Wie wint de ‘war on terrorism’?
C. Wiebes
De problemen rond de internationale intelligence
liaison
P
.H.A.M. Abels en R. Willemse
Veiligheidsdienst in verandering; de BVD/AIVD sinds
het einde van de Koude Oorlog
F. Hoekstra
Infiltratie in de praktijk; BVD en CPN tijdens de Koude
Oorlog
W. van der Schans en E. Timmerman
De AIVD en de burger; ervaringen van actievoerders
en vreemdelingen
B. Hoogenboom
Inlichtingenwerk en ethiek; een wildernis van spiegels
L. van Wifferen
Het gebruik van AIVD-informatie in het strafproces
Summaries
138
148
122
107
43
5
10
56
70
83
99
4
Justitiële verkenningen, jrg. 30, nr. 3 2004
Dupliek
A. Slotboom en C. Wiebrens
Storm in de badkuip
Journaal
Literatuuroverzicht
Algemeen
Criminologie
Gevangeniswezen/tbs
Jeugdbescherming en -delinquentie
Politie
Verslaving
Slachtofferstudies
Preventie van criminaliteit
Boeken en rapporten
153
153
157
164
164
165
170
171
173
174
176
177
179
5
Voorwoord
Inlichtingen- en veiligheidsdiensten zijn sinds het einde van de Koude
Oorlog verwikkeld in een ingrijpend veranderingsproces. De overzich-
telijke bipolaire wereld van destijds waarin bijna elke brandhaard als
vanzelf een oost-westconflict werd, is veranderd in een wereld die
weliswaar wordt gedomineerd door de Verenigde Staten, maar die
tegelijkertijd vol regionale conflicten is. In toenemende mate beschik-
ken niet-statelijke actoren over (geavanceerde) wapens en wereld-
wijde netwerken die hen in staat stellen hun eisen met grootschalig
geweld kracht bij te zetten. De aanslagen van 11 september 2001 in
New York en 11 maart 2004 in Madrid onderstrepen bovendien dat het
‘nieuwe terrorisme’, belichaamd in groepen als Al-Qaeda, afgaande
op hun eigen verklaringen niet minder dan een oorlog voert tegen het
Westen. Aan inlichtingendiensten stelt deze ontwikkeling nieuwe
eisen. Was het tijdens de Koude Oorlog voldoende de CPN in de gaten
te houden, tegenwoordig wordt van de AIVD (voorheen BVD) een
meer pro-actieve houding verwacht. De dienst tracht potentiële drei-
gingen in een vroeg stadium als zodanig te identificeren. Binnen het
aandachtsgebied vallen nu zeer uiteenlopende onderwerpen zoals
spanningen tussen bevolkingsgroepen, de werving van jihad-strijders,
de smokkel van wapens en nucleair materiaal en de internationaal
vertakte georganiseerde misdaad. Binnen de Nederlandse verhoudin-
gen komt daar na de moord op Pim Fortuyn en perikelen rond het
koningshuis ook de roep bij om een ruimere taakopvatting van de
dienst als het gaat om de beveiliging van politici en antecedenten-
onderzoek. Mede naar aanleiding van deze gebeurtenissen en op ver-
zoek van de Tweede Kamer heeft de minister van Binnenlandse Zaken
recent een commissie ingesteld die het werk van de AIVD gaat evalue-
ren en daarmee een antwoord zal geven op vraag of de dienst er in is
geslaagd de omslag naar de 21e eeuw te maken. De vraag hoe de acti-
viteiten van de dienst zich verhouden tot de burgerrechten komt in de
commissie niet aan de orde, maar wel in dit themanummer van
Justitiële verkenningen.
Het lijkt slechts een kwestie van tijd voordat
de roep om ruimere bevoegdheden voor inlichtingendiensten ook in
Nederland zal klinken. Op dit moment is het gebruik van AIVD-infor-
matie in het strafproces al een punt van discussie. Door de terroristi-
sche dreiging is het maatschappelijk klimaat voor honorering van der-
gelijke verlangens gunstig, maar het is de vraag hoever een open
democratische samenleving kan gaan in haar streven naar veiligheid.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin