1988-4.pdf

(1236 KB) Pobierz

t++1.·-++++

-I

-t-

+++

+++ +-'-,-++-++

'-++1

-'-T

1 ;-

_;1_+ ++

-r-

+++-f

t+++++++++

kwartaal

-i

++++ -t-+--j ++

+-+++++++++

++++++++++

,-+++++++++

'+-H-++ ++++

-I

+-t-+++++++

~+++++++++

jaar

+++-1

t.J-+~++

~-+++

+-'--+++-"-

---I ++-1--'- 1-:+-,-

1988

-'-++++++++.,.

-'--+++++++++

+-++++++++-'-

_1. ++++.J-++++

---++++.J-+-"-++

.1.+++++++++

++++++++++

.J-+++++++++

++++++++++

+•••

++++++

+ ••+++++++

++fo+of-+++++

++fo+++++++

++.+++++++

+ ••

+++++++

+ .........++++++

++++++++++

+++++++-t++

++++++++++

++++++ ;--1-++

-I- +

-I-

+ -;.

I-

+ -t+ +

++++H -j'-I'-I-+

1-+++-,..+++++

++++++++++

r-l-

+++--1 ;-'H-+

-:'+++-i-++-I-++

++++++++++

+++++++-1--1-+

++++++++++

+t++++++++

++++++++++

~_++~

_1.~++++

Kwartaaloverzicht

binnenlandse veiligheidsdienst

ministerie van binnenlandse zaken

Nr. 2094.476

KWARTAALOVERZICHT

BINNENLANDSE VEILIGHEIDSDIENST

4e KWARTAAL 1988

INDEX KWARTAALOVERZICHT 4e KWARTAAL 1988

ONTWIKKELINGEN IN OOST-EUROPA

- Meerpartijensysteem in Hongarije: Mythe of realiteit?

11.

ACTIVITEITEN VAN BUITENLANDSE IHLICHTINGEN- EN VEILIG-

HEIDSDIENSTEN

- Spionage wereldwijd

111.

ANTI-DEMOCRATISCHE STROMINGEN

- Kanifestival als meetpunt

IV.

POLITIEK (GEWELDDADIG) ACTIVISME

Stammenstrijd in de kraakbeweging

Aktiekomi tee ··Shell uit Zuid-Afrika"

Anti-militarisme en artikel 140

Internationaal AKI-congres

Actielijst 1988

TERRORISME

- Ontwikkelingen in "anti-imperialistische" kring in

Nederland

VI.

MINDERHEDEN

- Koerden

ONTWIKKELINGEN IN OOST-EUROPA

.................

MEERPARTIJENSYSTEEM IN HONGARIJE: MYTHE OF REALITEIT?

Honlarije ia alleruime tijd volledil in de Ireep van de discussie over

de mOlelijkheid van een meerpartijenstelsel. Nieuve politieke Iroepe-

ringen schieten als paddestoelen uit de Irond en door de comauniaten

"veggepoetste" oude partijen schudden het stof van zich af. Vertelen-

voordilers van het huidige politieke establishment zorlen in deze si-

tuatie met vaak haaks op elkaar staande verklaringen voor afvisselend

hoop en vanhoop bij de pleitbezoriers van het politiek pluralisme of de

voorstanders van het absolute primaat van de communistische partij.

In Boedapest heeft zo de praktijk de theorie in een snel tempo inle-

haalde Een vergelijking van de formele Hongaarse politieke structuur

met de situatie in enkele andere socialistische broederstaten leert

namelijk, dat het land zich formeel ln een "achterstandssituatie" be-

vindt. Polen, de DDR, Tsjechoslovakije en Bullarije kennen naast de

offictlle communistische partijen ook een of meer politieke "alibi-par-

tijen", waarmee getracht is bepaalde belangengroepen (Boeren, Christe-

nen, etc.) te verenigen in schijnbaar zelfstandige partijen, die

evenwel met handen en voeten zijn gebonden aan de leidende communis-

tische partijen. Hongarije daarentegen is tOt op heden daadwerkelijk

een een-partijstaat. De Hongaarse Socialistische Arbeiders Partij

(HSAP) is krachtens de grondwet (art.) "de leidende kracht in de sa-

menleving". Ook het partijstatuut van de HSAP is in dit opzicht niet

voor meerderlei uitleg vatbaar: "De partij zal, via haar ideologische

en politieke directieven, er zorg voor dragen dat door de activiteiten

van de staat en zijn organen de doelen van de werkende klasse vorden

gerealiseerd". Tot oprichting van alibi-partijen is het in Hongarije

nooit gekomen.

Na de frustraties van 1956, toen een hervormingsgericht beleid met wa-

pengeweld werd gesmoord, schaarden de Hongaren zich - vaak met tegenzin

- achter partijleider KAnAR, die met een verzoeningsgezinde houding een

vorm van "nationale consensus" wist te bewerkstelligen door een grotere

econaaische en culturele speelruimte te offreren, in ruil voor het ac-

cepteren van de leidende rol van de HSAP. In de nadagen van KADAR is

deze modua vivendi tussen de machthebbers en het Hongaarse volk - mede

onder invloed van het communistisch reveil in het Kremlin - in versneld

tempo afgebrokkeld.

Met het politieke heengaan van lCADAR (mei 1987) en het aantreden van

GROSZ als vertegenwoordiger van een nieuwe hervormingsgezinde genera-

tie, groeiden de verwachtingen ten aanzien van heuse politieke hervor-

mingen. De situatie van politieke lethargie sloel weldra om in een

"dnderend politiek klimaat" - een in de aedia veel gebruikte typering

-, waartoe met name Politburolid en minister van Staat Iare PI

veel heeft bijgedragen. Deze radicale hervormer viel reeds tijdens zijn

ambtsperiode als leider van het Volksfront op door zijn politieke uit-

spraken. Als geen ander heeft hij steeds gehamerd op het belang van

politiek pluralisme, ook nadat hij zijn post bij het vrij invloedsloze

Volksfront mocht inruilen voor een toppositie in partijapparaat en re-

gering.

Met het naar voren schuiven van P

heeft lCaroly GROSZ een uitge-

sproken exponent van de hervormingsgezinde vleugel binnen de H5AP aan

zich gebonden, hetgeen evenwel niet wil zeggen dat de Hongaarse leider

gelijksoortige geluiden laat horen. Partijleider GROSZ - tot voor kort

ook premier - toont zich in zijn uitspraken veel omzichtiger, als het

gaat over de kansen voor een meerpartijensysteem in Hongarije. Zijn

uitspraak in Le Konde van

november 1988, dat een werkelijk meerpar-

tijensysteem nog enkele tientallen jaren op zich zal laten wachten,

heeft de hooggespannen verwachtingen bij velen danig getemperd.

Toch lijkt de politieke realiteit in Hongarije GROSZ en de zijnen -

onder wie partij-ideoloog Janoe

die verklaarde dat er nooit

sprake kon zijn van een stelsel naar "bourgeois-model" - te hebben ge-

dwongen tot meer toegeeflijkheid. Ondanks de wettelijke onmogelijkheid

dienden zich namelijk steeds weer nieuwe politieke groeperingen aan.

Zelfs tegenstanders van het pluralisme zagen zich genoodzaakt zich te

organiseren in de Perenc KUnnich Vereniging (die is genoemd naar de man

die in 1958 KADAR opvolgde als premier en die niet bekend stond om zijn

hervormingsgezindheid). Een aanpassing van de wetgeving op het gebied

van de oprichting van zelfstandige organisaties kon dan ook niet uit-

blijven. Minister van Justitie Kalman

zette onlangs de eerste

stap op weg naar de totstandkoming van een nieuwe Wet op Vereniging en

Vergadering, waarin het oprichten van politieke partijen geregeld zal

worden. In een document dat op 11 januari jl. is aangenomen door het

Hongaarse parlement, wordt de regering verplicht voor 1 augustus a.s.

met regels te komen op dit terrein. Tot die tijd kunnen formeel geen

nieuwe partijen worden opgericht.

In veel Westerse aedia wordt de indruk gewekt dat de Hongaarse COlllDlu-

niatische partij min of meer lijdzaam toeziet hoe haar machtsmonopolie

wordt ondergraven en de partijleiding volop meewerkt aan het aantasten

van haar leidende rol. Dit beeld van een volledig in het defensief ge-

drongen H5AP strookt evenwel niet met de werkelijkheid. De machthebbers

zijn de discussie over het politiek pluriformisme namelijk zelf aange-

gaan, met de vooropgezette bedoeling de betrokkenheid van alle sectoren

van de samenleving bij het wel en wee van partij, land en economie te

vergroten. Welbewust hebben zij daarbij het risico ingecalculeerd, dat

ook het socialisme niet welgezinde krachten zich zouden roeren.

Een meerpartijensysteem naar Westers model zal de Hongaarse leiders

evenwel nooit voor ogen hebben gestaan, evenmin als het copieren van de

zoaenaamde politieke pluriformiteit in enkele andere socialistische

landen. Veeleer wordt getracht gevoelens en politieke opvattingen te

kanaliseren via een zo goed mogelijk gestuurd proces van pluralis. .

binnen een een-partijstaat. Zelfs als dit pluralisme vorm krijgt in

politieke partijen zal het wezen van de een-partijstaat niet aangetast

worden, a.dat bovenaan de piramide van de politieke besluitvorming de

HSAP

haar positie liet niemand zal delen.

Teneinde het proces naar "een maatschappelijk pluralisme binnen het

kader van een een-partijsysteem" - zoals het Centraal Coaite van de

HSAP dit op 3 november 1988 noemde - te sturen, dienen leden van de

communistische partij zich ook intensief te bemoeien met de oprichting

van nieuwe organisaties. 50. .ige organisaties worden zelfs op initia-

tief van HSAP-Ieden opgericht. Een fraai voorbeeld

het "Nieuwe Kaart

Front", genoemd naar een kortstondige hervormingsbeweging in maart

1937, dat de betrokkenheid van de bevolking bij het hervormingsproces

wil vergroten.

meeste van de 19 initiatiefnemers zijn partijleden,

Plik z chomika:

Amiga789

Inne pliki z tego folderu:

1946-01.pdf (2079 KB)
1946-05.pdf (3110 KB)
1946-02.pdf (2431 KB)
1946-03.pdf (2227 KB)
1946-12.pdf (1819 KB)

Inne foldery tego chomika:

bvd-nieuwsbrieven