Heszen, Sęk- Psychologia zdrowia
Rozdział 11 – Psychologiczne mechanizmy chorób i dysfunkcji somatycznych
11.1 – Psychodynamiczne koncepcje wyjaśniające choroby i dysfunkcje somatyczne
Zygmunt Freud:
Jego zdaniem objawy somatyczne są wynikiem konwersji czyli transformacji wypartych treści popędowych libido objętych konfliktem; wyobrażenia niemożliwe do przyjęcia stają się nieszkodliwe dzięki przekształceniu się w coś cielesnego.
Najczęstsze objawy somatyczne: niedowłady, znieczulenia, ślepota, brak czucia, ból, wymioty, czkawka
Objawy somatyczne rozładowują napięcie, chory uzyskuje korzyści wtórne. Ten tok rozumowania wykorzystywano w myśleniu o chorobie jako ucieczce od trudności.
Wg Freuda w nerwicy objawy somatyczne nie maja symbolicznego znaczenia ale wynikają z napięcia popędowego i lęku.
Flanders Dunbar:
Tworzyła profile osobowościowe dla poszczególnych chorób psychosomatycznych
Pojęcia: osobowość zawałowca, osobowość astmatyka
Zarzucono jej, że badania były prowadzone na osobach chorych i trudno jest określić osobowość osoby przed chorobą. Osobowość jest tylko jednym z czynników ryzyka choroby somatycznej. Osobowość wchodzi w rozmaite interakcje z innymi czynnikami.
Franz Aleksander:
Szkoła chicagowska
Centralny konflikt –
kształtuje się dla każdej choroby we wczesnym dzieciństwie;
wynika ze sprzecznych tendencji do brania i dawania, zatrzymywania i usuwania, zależności i autonomii
sprzeczności te tworzą emocje i wzory reagowania wegetatywnego
W różnych fazach rozwoju psychoseksualnego konflikty emocjonalne wiążą się z wzorami pobudzenia emocjonalnego i wzorami reakcji fizjologicznych; np. wzór psychodynamiki choroby nadciśnieniowej – tendencje do wrogiej rywalizacji i obawy przed odwetem, wzrost zależnych zachowań, osłabienie poczucia własnej wartości, wzrost wrogiej rywalizacji, prowadzi to do lęku i hamowania agresywnych impulsów a finalnie do wzrostu ciśnienia.
Do określenia wzorów zachowań chorób psychosomatycznych brał pod uwagę:
Właściwości osobowościowe wynikające z konfliktów wczesnodziecięcych
Sytuację reaktywującą dawny konflikt
Konstytucjonalna słabość narządu
Wg niego choroba psychosomatyczna rozwija się pod wpływem współdziałania czynników w specyficznym wzorze reakcji psychodynamicznej.
Współczesna psychoanaliza:
Teoria desomatyzacji i resomatyzacji M. Schura:
Desomatyzacji – zachodzi w toku rozwoju niemowlęcia, podczas rozwoju struktur poznawczych prowadzących do rozwoju emocji i ich regulacji. Dzieci nie reagują wtedy somatyzacją na pobudzenie.
Resomatyzacji – występuje u osób o słabych procesach ego, gdy dochodzi do odnowienia się wczesnodziecięcych konfliktów lub zaistnienia traumy, dziecko reaguje wtedy somatyzacją.
Teoria traumy Krystal
Doświadczenie przez dziecko we wczesnym dzieciństwie traumy relacyjnej w kontakcie z opiekunem hamuje rozwój afektu. Są to np. doświadczenia rozstania, śmierć rodziców lub ciężka choroba, przemoc ze strony rodziny, nadużycia seksualne.
Gdy rodzice nie są dobrymi postaciami przywiązaniowymi lub ich zachowania na co dzień powoduje powstanie traumy u dziecka powstają zaburzeni afektu polegające na somatyzacji lub braku desomatyzacji.
Badania nad rolą przywiązania w rozwoju emocjonalnym i znaczenia tych mechanizmów dla zaburzeń somatycznych
Pomyślny rozwój emocjonalny dziecka współwystępuje z przywiązaniem ufnym, pozostałe modele przywiązania mogą być przyczyną zaburzeń rozwoju w tym także takich które powodują somatyzaję.
Schore – uznał, że przywiązanie polega na regulacji diady matka-dziecko; regulacja ta polega na redukcji nadmiernych emocji negatywnych, i wzmocnieniu pozytywnych, co pozwala na rozwój refleksyjnego „self” oraz stymulacji rozwoju połączeń nerwowych.
Pozabezpieczne wzory przywiązania przyczyniają się do zaburzeń rozwoju emocjonalnego, mogą także kształtować alekstymie
11.1.1. Psychoanalityczne źródła alekstymii i jej charakterystyka oraz znaczenie dla dysfunkcji psychosomatycznych
Sifones – twórca pojęcia alekstymii
Dysfunkcjonalność w rozwoju emocjonalnym wskutek wczesnodziecięcych traumatycznych doświadczeń polega na:
Niezdolności do werbalizacji emocji – co powoduje trudność w regulacji emocji i odpowiedniego stosowanie emocji
Niezdolności do odróżnienia fizjologicznego od emocji
Ubóstwie wyobrażeń i fantazji
Operacyjnym stylu myślenia
Osoby alekstymiczne:
Dominują u nich emocje negatywne
Mają trudności w przeżywaniu emocji pozytywnych tj. radość, szczęście, miłość
Brak zdolności modulacji procesów emocjonalnych przez procesy poznawcze
Tłumienie emocji i niemożność symbolizacji emocji i tych osób prowadzi do doświadczania ich w formie somatycznej a to z kolei prowadzi do dysfunkcji różnych układów fizjologicznych
Badania Schier
osoby chorujące na astmę jak i matki tych osób cechowały się gotowo...
qbgirl