Psychologia-społeczna.docx

Psychologia społeczna dr J. Rajang

Egzamin – rozumienie psychologii społecznej

Literatura: psychologia społeczna, nowe wydanie, Aronson, Wilson, Akerd, 2010

Psychologia jako nauka

To nauka oddziaływaniu rzeczywistości prawdziwej lub wyobrażonej, o odziaływaniu obecności drugiego człowieka na nasze zachowania myślenie i działania. Zajmuje się wpływem, oddziaływaniem innych ludzi na człowieka. Rzeczywistość jest jaka jest a sposób widzenia to inna sprawa, mapa to nie terytorium – mapa jest odzwierciedleniem rzeczywistości w umyśle – każdy z nas widzi rzeczywistość w ograniczonym zakresie, każdy z nas ma zubożały pogląd na rzeczywistość. Jeśli tą rzeczywistość tworzą inni ludzie to oni są w jakiś określonych zachowaniach to psychologia zajmuje się wpływem tych zachowań na zachowania człowieka ale zajmuje się również badaniem wpływu postrzeganych zachowań przez nas na to. To co my sobie wykreujemy patrząc na kawałek rzeczywistości ( wyobrażenie czegoś wywołuje określone zachowania) żeby docenić wpływ nierzeczywistości tylko tego co rodzi się w głowie pod wpływem interpretacji – to wpływa na nasze zachowanie. Ludzie reagują pod wpływem tego co sobie interpretują że jest. Wyobrażanie sobie czegoś wywołuje reakcje.

Porównanie w dół – jeżeli inni mają gorzej to mnie jest lepiej (np. oglądanie trudnych spraw po to żeby zobaczyć że inni mają gorzej)

Psychologia społeczna jest dziedziną nauki czymś co ma podłoże naukowe jest oparte o badania psychologiczne (nie jest to doświadczenie jednej osoby)

Wartość nauki spada ale użyteczność nie.

Złudzenia które pozwalają żyć – książka

Sytuacja

àLudzie występują w sposób bezpośredni

Jednostka indywidualna – udział 1 człowieka w naszym życiu wpływa na nasze zachowanie, uczucia, emocje,

Grupy lub członkowie grup – człowiek zachowuje się inaczej w kontakcie z 1 a inaczej z wieloma osobami. Grupa determinuje zachowania człowieka

Duże zbiorowości – inaczej się zachowujemy w grupie w której się wszyscy znają a inaczej w grupie osób, których nie znamy, jak człowiek zachowuje się pod wpływem ludzi na meczu piłki nożnej, w teatrze – jak duża zbiorowość wpływa na nasze zachowania, myślenie, emocje

Elementy organizacji czy instytucji – inaczej reagujemy siedząc na spotkaniu towarzyskim z lekarzem a inaczej gdy spotkamy go w instytucji np. szpital,

Społeczeństwo – różne społeczeństwa myślą inaczej, myślenie, emocjonalność i zachowanie są różne typowe dla społeczeństwa, narodowość wymusza określone zachowania

àLudzie występują w sposób pośredni

Materialne produkty swoich działań – np. ogród wywołuje w nas określone reakcje, obraz również, książka również.

Niematerialne produkty swoich działań – ideologia człowieka wywołuje w nas określone reakcje, normy społeczne

We wszystkich tych sytuacjach mamy do czynienia z psychologią społeczną

Są pewne cechy w człowieku ale to sytuacja definiuje nasze zachowanie

1900 rok. Po raz pierwszy użyto słowa psychologia społeczna w Paryżu.

1956 rok. Umocowana psychologia psychologiczna w Polsce. Ossowski – książka z zagadnień psychologii społecznej.

Socjologowie badają zachowania grupy a psychologia społeczna co dzieje się z człowiekiem pod wpływem grupy.

Metody badawcze psychologii

Sondaż ankietowy – ile alkoholu pan pije, nie wywołujemy żadnego zjawiska, sięgamy po metody obserwacyjne lub metody ankiety, sięganie po dokumenty, po dane archiwalne,

Studium w terenie – badaczy wybiera się do grupy i tam obserwuje zachowania ludzi w grupie. Ograniczenia metody: przestrzenne i długi okres czasu

Eksperyment laboratoryjny – zmienna niezależna jest kontrolowana bardzo mocno. Sprawdzają jak to wpłynie na zachowania ludzi, zaprasza się osoby do labolatorium, poddaje się tam uczestnika zabiegom i wywołuje się u niego zmienną niezależną oraz zależną. Prawdziwy cel eksperymentu nie jest znany, prawdziwy cel badania ukryty jest przed badaczem

Eksperyment w terenie – badacz kontroluje czynniki, które się zmieniają, w zależności co chce zbadać – zachowanie ludzi pod wpływem wybuchu bomby to muszę o tą bombe zadbać, jeżeli chce badać reakcje ludzi na wiadomość o bombie wystarczy że im to przekaże, wpływamy na zmienną niezależną kiedy mamy przekonanie że wpłynie na zmienną zależną, należy mieć zgodę instytucji na przeprowadzenie badań

Eksperyment naturalny – wpływamy na naturalny tok zdarzeń, korzystamy z czegoś co ma się wydarzyć żeby zaobserwować w jaki sposób będą zachowywać się ludzie. Badacz nie wywołuje tego zjawiska.

Zmienna niezależna – nie zależy od nas

Zmienna zależna – zależy od czegoś co badacz założy w badaniu

Psychologia społeczna:

Atrakcyjność interpersonalna – na ile atrakcyjni jesteśmy dla innych ludzi – co decyduje że nas ludzie lubią a co że nie lubią

Poznanie społeczne, myślenie, schematy – jak my postrzegamy rzeczywistość, na ile nasze decyzje są racjonalne a na ile emocjonalne

Postawy – co wpływa na daną postawę, jak można wpłynąć na czyjąś postawę

Uprzedzenia, stereotypy, dyskryminacja

Człowieka w sytuacji, grupy społeczne, zachowania prospołeczne, udzielanie pomocy

Agresja

Konformizm

Wywieranie wpływu społecznego, manipulacja

Umiejętności społeczne: asertywność, negocjacje, komunikacja

Dysonans poznawczy i uzasadnienie własnego postępowania

Dysonans poznawczy - nieprzyjemne napięcie emocjonalne które pojawia się na skutek gdy występuje niezgodność pomiędzy zachowaniem a poglądami, ma tendencje wzrostową

Nie każda niezgodność wywoła dysonans poznawczy

Mówimy tu o poglądach które budują naszą tożsamość, są cechy które budują naszą tożsamość i te które jej nie budują. Wtedy pojawia się napięcie gdy pogląd buduje naszą tożsamość.

Sposoby redukcji dysonansu – psychika musi doprowadzić do godności, np.

Zmieniamy zachowania tak by były zgodne z naszymi poglądami – najskuteczniejszy sposób ale nie najczęściej stosowany, ponieważ zachowanie trudno zmienić

Zmienić poglądy tak aby był zgodny z zachowaniem – rzadki, ponieważ jest duży koszt – zmiana tożsamości.

Racjonalizacja – czynienie zachowania bardziej racjonalnym niż jest w rzeczywistości. Polega na doposażaniu siebie w informacje które wspierają to sprzeczne zachowanie dzięki temu to zachowanie nie jest takie sprzeczne. Np. kradzież – nieintencjonalna, na biednego nie trafiło, to tylko 2 złote. Najbardziej typowy i prosty sposób redukcji. Mechanizm obronny w związku z czym nie redukuje do 0 dysonansu poznawczego. Ale do poziomu, który pozwala żyć.

Wykorzystanie dysonansu w dobrych celach

Wykorzystywanie dysonansu w złych celach

56 rok – eksperyment

Mamy dwa rodzaje uzasadnień:

Wewnętrzne

Zewnętrzne

Koleżanka ma nową fryzurę i mówi fajno mam fryzurę co. A my wiedząc że jest nieładna mówimy że super. Koleżanka Jeżeli wiem że koleżanka jest rozrzutna to mój dysonans będzie mniejszy – zewnętrzny, jeżeli nie ma uzasadnienia zewnętrznego (czyli jest dobra) to musze znaleźć wewnętrzne to jest silniejszy (odnoszące się do siebie).

Komunikacja interpersonalna

Komunikacja to wzajemna wymiana informacji przez partnerów interakcji, co ma charakter sprzężenia zwrotnego.

Jedna komunikacja wpływa na jedną osobę i na odwrót. Komunikacja jest wynikiem zachowania z drugiej strony. Reakcja osoby jest wynikiem naszych komunikatów. Jeśli by nałożyć na tą perspektywę czas to już w ogóle nam trudno zrozumieć na czym ta komunikacja polega. Milczenie jest komunikatem.

Funkcje komunikacji Adler i Rodman

Zaspokojenie potrzeb:

- potrzeby fizyczne – satysfakcjonujące komunikowanie się z innymi ludźmi stanowi niezbędny warunek zdrowia fizycznego. Izolacja społeczna może być przyczyną przedwczesnej śmierci osób nią dotkniętych

- potrzeby ego – komunikowanie się z innymi ludźmi ułatwia określenie własnej tożsamości

- potrzeby społeczne – komunikowanie się umożliwia nawiązywanie prawidłowych więzi społecznych i relacji interpersonalnych

- potrzeby praktyczne – proces komunikacji pozwala przekazywać i uzyskać informacje istotne dla sprawnego funkcjonowania

- możliwość zaspokojenia potrzeb biologicznych

- możliwość otrzymania pomocy

- możliwość ranienia innych

3 poziomy komunikacji:

1.       Fatyczny – swobodne rozmowy na nieistotne tematy. Wolne od emocji, tematy bezpieczne, które nie budzą w nas lęku. Ludzie się nie znają np. rozmowa o pogodzie

2.       Instrumentalny, przekazywanie informacji lub instrukcji. Sposób wolny od emocji, celem wywołania pewnego zachowania u odbiorcy komunikatu, np. klient mówi fryzjerowi jak ma go obciąć

3.       Afektywny – ujawnienie wartości i poglądów, jak również emocji, uczuć, ujawniają się tu osobiste cechy rozmówców, poziom buduje bliskość np. nigdy mnie nie słuchasz

6 elementów procesu komunikacji

à nadawca à przekaz à odbiorca

Nadawca czyli koder

Odbiorca czyli dekoder

Kod jest potrzebny żeby przekazać informacje

Kanał jest potrzebny

Szum komunikacyjny – są nieodłącznym elementem procesem komunikacji, bariery komunikacyjne

Nadawca koduje odbiorca odkodowuje.

Zawsz istnieje człowiek z różnymi doświadczeniami, oczekiwaniami, wiek, staż pracy, potrzeby, płeć, wykształcenie, lęki, emocje, sytuacja w której jesteśmy, charakter, osobowość, wiedza który indywidualnie odkodowuje informacje.

Rzadko jest tak że dekoder mówi że źle odkodował tak samo jak koder że źle zakodował.

Cztery aspekty procesu komunikacji Deaux i Wrightsman

- komunikowanie jest tworzeniem wspólnego systemu społecznego

- komunikacja jest ciągle dziejącym się dynamicznym systemem

2.04.17 wykład 2

Sposób w jaki zakodujemy informacje wpływa na to jak zostanie ona odkodowana przez odbiorcę.

Zniekształca odbiorca.

Bariery w komunikacji:

- brak zainteresowania

- odmienne kody

- nadmierna zaobsorbowanie sobą

- tendencja do oceniania

- brak zaufania

- nastawienie do nadawcy

- moralizowanie, rozkazywanie

- różnice wieku, doświadczenia, wykształcenia

- niezgodność komunikatów werbalnych i niewerbalnych

Metakomunikaty

Dwie warstwy znaczeniowe komunikatu:

- informacja na poziomie słów

- informacja dotycząca uczuć i nastroju nadawcy (metakomunikat)

Metakomunikaty są zawarte główne w wysokości dźwięku i modyfikacjach werbalnych

Np. spóźniłeś się (z różną intonacją głosu)

Usiłuję Ci tylko pomóc (zranione uczucia i postawa obronna?)

Powiedziałem po prostu co myślę (nie możesz zaakceptować szczerości)

Ciągle jeszcze tu jesteś ?

„Z całą pewnością robiłeś, co mogłeś” (nie jestem pewna czy zrobiłeś wszystko co było w twojej mocy)

Parafraza

Ujmujemy własnymi słowami to co ktoś powiedział: O ile dobrze Cię zrozumiałem, a więc twierdzisz że..

Funkcje:

- umożliwia zrozumienie intencji/potrzeb partnera komunikacji

- daje szansę by nadawca usłyszał co powiedział

- daje czas na zastanowienie się co dalej

Parafraza jest aktem uwagi – upewnia partnera, że go słuchamy

- umożliwia rozwinięcie rozmowy

- skłania osobę którą parafrazujemy do wzięcia na siebie odpowiedzialności za przebieg rozmowy

- kierunkuje rozmowę na właściwe rozmowy

Zadawanie pytań

Pytania otwarte – co dla Cb to oznacza, dają możliwość szerszej wypowiedzi (co, kto, jak, dlaczego)

Pytania zamknięte – czy ? a odpowiedź może być tak lub nie

Pytania zanurzone – mogą być otwarte i zamknięte, poprzedzone powodem zadania pytania. Muszę zapisać pani leki dlatego pytam czy jest pani w ciąży. Ciekawy jestem… ponieważ zależy mi na dobrym zrozumieniu, zależy mi aby dopytać…

Komunikacja niewerbalna

Sposób w jaki ludzie komunikują się w sposób intencjonalny lub nieintencjonalny bez użycia słów.

Podstawowym czynnikiem odróżniającym proces komunikacji słownej od niewerbalnej jest:

- nieświadomość przekazywanych komunikatów

- brak zamiaru przekazywania komunikatów

- komunikaty niewerbalne nie mają charakteru kodów

Wieloznaczny, może mieć zupełnie inne znaczenie.

Funkcje komunikacji niewerbalnej

- komunikowanie emocji (szczególnie wobec partnera interakcji)

- przenoszenie postaw

- informowanie o cechach osobowości

- wspomaganie komunikacji językowej

- zastępuje mowę w sytuacji utrudniania kontaktu słownego

Odzwierciedlenie

Mówimy komuś jakie naszym zdaniem – są jego odczucia

Oczywiście jesteś zadowolony z tych planów

Zdaje się że jesteś wściekły

Wygląda na to że nie jesteś zadowolony z mojego pomysłu

Komunikat Ja – forma informacji zwrotnej (wyrażenie ustosunkowania względem czyjegoś zachowania)

Zbudowany z dwóch części: (ja i fakt)

Co mi to robi że robisz to co robisz „-„  „-„

Jest mi przykro gdy skaczesz po meblach

Ja przyszłościowe

Co mi to zrobi kiedy zrobisz to co zrobisz

Jaką to ma wartość „+” i „+”

Budujemy to na zasobach, lepszy skutek odnosimy

Będzie mi łatwiej prowadzić wykład gdy zrezygnujecie z formy komputerowej na rzecz pisania

Dwa obszary komunikatów niewerbalnych:

Komunikaty interakcyjne – ujawniają się w interakcji

Mowa ciała

Kontakt wzrokowy – unikanie bądź też nadmiarowość – 30% a 80 % czasu rozmowy

Koncepcja obszarów dostępności E. Hall (do dystansu)

Każdy z nas jest otoczony kręgami które stanowią granice dostępu osób fizycznie.

Intymna do ok. 70 cm.

Osobista – na wyciągnięcie ręki, dobrych znajomych

Społeczna – prowadzenia spotkania z grupą np.

Publiczna – wystąpienia na forum

Komunikacja niewerbalna

- wygląd: twarz, włosy, zapach

- gesty: regulatory i ilustratory, emblematy

- mimika, źrenica, płacz, uśmiechanie, śmiech, wzdychanie, błaznowanie

- miejsce przy stole, miejsce na Sali

- czynniki paralingwistyczne, ton głosu

- pantomimika, sposób siedzenia, stania, poruszania, dotyk

Po prawej stronie siedzą osoby które chcą doświadczyć pop lewej te które chcą wiedzieć

Naprzeciwko siedzi osoba która nie przyjmuje wiedzy bezkrytycznie, osoba która ma wątpliwości i pogłębia dyskusje.

Mimika twarzy

Stwierdzono że da się wyróżnić określone partie twarzy które są bardzo znaczące:

- brwi i czoło

- nos

- oczy

- górna warga

- dolna warga  i broda

- szczęka dolna

- szczelina ust

Przy zróżnicowanych emocjach uaktywniamy inne partie twarzy

Pozytywne emocje – źrenice się rozszerzają

Negatywne emocje – źrenice się kurczą

Wielkość źrenic u osób o jasnych oczach są łatwiejsze do zidentyfikowania. Ciemnoocy są trudniejsi do rozszyfrowania.

Gesty – ilustratory ilustruje coś, emblematy – działania mogą zastąpić komunikat werbalny (symbol).

Im więcej gestykulacji tym lepiej pod warunkiem

- gesty muszą być spójne z komunikacją werbalną

- na poziomie ciała (od pasa w górę do szyi)

- dłonie zamknięte                                      

Komunikacja niewerbalna 55%

Brzmienie głosu 38%

Treść wypowiedzi 7%

Ludzie decydują o sympatii na podstawie koła, budowanie przekonań na nasz temat.

Zaburzenia komunikacyjne

Neurolingwistyczne programowanie

Założenia:

- źródłem problemów człowieka jest zubożała reprezentacja świata w umyśle. (w danym momencie człowiek tylko pewne wybory a inne nie są mu dostępne), dlatego też dokonywanie przez niego wybory nie rozwiązują jego problemów.

- intencje człowieka są z natury dobre (ale cele człowiek realizuje czasami w sposób niehumanitarny) nie oznacza to że jego zachowanie jest dobre. Można mieć dobrą intencję ale dochodzić do niej krzywdzącymi działaniami

- każde zachowanie ma na celu realizację jakiś wartości i ideałów

- pacjent ma w sobie mnóstwo zasobów a zadaniem terapeuty jest stworzenie mu możliwości dotarcia do nich

- generalnym celem terapii jest zwiększenie ilości alternatyw, szerszego wachlarza wyborów

- dobra komunikacja to komunikacja adekwatna do modelu świata pacjenta

Procesy modelujące

Model świata tworzymy poprzez 3 uniwersalne procesy modelujące

1.       Selekcja – jedne do nas nie docierają inne tak, zwracanie uwagi na jedne elementy a ignorowanie innych. Jest ona przyczyną zniekształceń komunikacyjnych:

- niedomówienie – stosowanie wypowiedzi bez dopełnienia – boję się

- brak wskaźnika odniesienia – dopełnienie jest słabo sprecyzowane – on mnie denerwuje

- czasowniki nieokreślone – mają dwa znaczenia np. zranił mnie, rzuciła mnie

- normalizacja – zamiana czasownika na rzeczownik – ogarnia mnie złość (to nie ja się złoszczę)

2.       Generalizacja – uogólnianie pewnej rzeczywistości na szerszą

- kwantyfikatory – zawsze, nikt, wszyscy, nic,

- operatory modalne – stosowanie słów wskazujących na brak możliwości wyboru np. muszę to zrobić, nie mam innego wyboru, konieczne jest

3.       Deformacja – polega na zniekształcaniu takim rzeczywistości aby łatwiej można było podjąć decyzje

- powiązanie przyczyny i skutku – pacjent wskazuje na to że jakaś osoba jest przyczyną jego uczuć np. nie mów do mnie takim tonem bo dostanę zawału, on mnie denerwuje. (jak ona to robi pytamy)

- czytanie w myślach  - pacjent stawia hipotezę na temat właściwości drugiej osoby i nie sprawdzając tej hipotezy wyraża ją w formie przekonania: ja wiem że ona już mnie nie kocha, wiem że to Ci przeszkadza (skąd Twoja pewność)

- nieznany autor: mówca mierzy kogoś własną miarą – pacjent wyraża zdania jako osąd ogólnie przyjęty nie wskazując jego autora. Nie należy mówić że, oczywistym jest że, wiadomo że..

Analiza transakcyjna

- wszyscy ludzie są ok. człowiek jest wartością samą w sobie i tkwi w niej potencjał do samorealizacji. To nie znaczy że wszystkie jego zachowania są ok. Nie oceniam ludzi – jesteś głupi tylko nie chcę być się tak zachował

- każdy jest zdolny do myślenia (z wyjątkiem tych z uszkodzeniem mózgu). Z tego wynika – człowiek jest odpowiedzialny za swoje decyzje i będzie żył z ich konsekwencjami

- człowiek kształtuje swoje zachowania zgodnie z modelem decyzyjnym

Zachowanie jako: (3 postacie)

Rodzic

Dorosły

Dziecko

Rodzic może być krytyczny, który nakazuje

Rodzic opiekuńczy

Ile mam czekać na te dane ?!

Dorosły jak komputer - zbieramy fakty informacje, wyciągamy wnioski, obrabiamy dane logicznie, stan który działa niezależnie od naszych emocji (stwierdza fakty). Do poznania jest 200 km.

Dziecko – wyraża stany, emocje, cieszymy się, płaczemy, smucimy. Dziecko przystosowane, ustępuje, dąsa się.

Naturalne – bawi się, śmieje...