Haft na dzianinie

Dzianiny można wzbogacać haftem ręcznym, który wykonuje się na poszczególnych elementach wyrobu lub po całkowitym zmontowaniu całości. Motywy kolorowe wykonuje się techniką haftu krzyżykowego, przetykanego, wypukłego itd., zależnie od stosowanego wzoru i umiejętności. Ten rodzaj uatrakcyjniania dzianiny ma zastosowanie w odzieży niemowlęcej i dziecięcej, a także w wyrobach dla dorosłych.
Motywy mogą przebiegać symetrycznie w pewnych określonych miejscach lub być rozrzucone po całej powierzchni dzianiny.
Do ozdabiania stosuje się też ściegi używane do cerowania dzianiny, tzw. oczka cerowane, jako dekoracyjne - hafciarskie.

Oczko cerowane wykonuje się następująco: wkłuwa się igłę poniżej oczka, nabiera oczko od prawej ku lewej stronie, przeciąga nić i wraca do punktu wyjściowego.


Wzór motywu kwiatowego można wykonać różnymi sposobami i ściegami.

Kwiatek haftowany ściegiem wypukłym

Motyw kwiatka lub listka należy przekalkować na pergaminowy papier, przefastrygować po prawej stronie roboty i haftować ściegiem wypukłym. Po ukończeniu haftu oderwać ostrożnie papier, a wyrób uprasować po lewej stronie lekko, aby nie uszkodzić wypukłości wzoru.

Wzór wykonany na dzianinie pojedynczym łańcuszkiem


Można wykonać również haft na dzianinie w sposób bardzo prosty ściegiem przewlekanym

lub ściegiem na okrętkę


Aby otrzymać ścieg bardzo wypukły, należy wzór haftować podwójną kolorową włóczką - ściegiem łańcuszkowym.


Po wykonaniu fragmentów haftuje się po raz drugi w taki sam sposób, tzn. na poprzednich oczkach ściegu nakłada się drugą warstwę łańcuszka.
(linia przerywana to kontury płatków kwiata)

(mały kwiatek)




W ten sposób otrzymuje się bardzo wypukły i dekoracyjny ścieg.

Inne ściegi używane przy ozdabianiu dzianiny haftem:

łańcuszek pojedynczy;


ścieg płaski;


ścieg zakopiański;


ścieg gałązkowy;


pęczki (węzełki);


ścieg płaski;


ściegi cieniowane;


węzełki.


Wszelkie ozdoby dzianiny, a więc łączenia, wrabiania, hafty itd., należy stosować z umiarem, gdyż inaczej wyrób będzie niegustowny.

Wrabianie dżetów, perełek i korali. Wykonane na drutach wyroby o charakterze strojniejszym są często ozdabiane dżetami, perełkami i koralikami. Dżety i perełki atrakcyjnie wyglądają przyszyte wokoło dekoltu lub na kołnierzu. W taki sam sposób można wykończyć rękawy i dół sukni.
Ciekawą i oryginalną kompozycję drobnych kwiatków można otrzymać, umieszczając na dzianinie powtarzający się ornament.


Koraliki lub perełki można też wrobić w dzianinę. Nanizane na nić korale przerabia się kolejno wraz z przerabianymi oczkami.


Przy ozdabianiu dżetami i perełkami należy w dzianinie stosować sploty mniej ażurowe, najlepiej dżersejowe lub inne płaskie.

HAFT KRZYŻYKOWY

Haft krzyżykowy to jeden z najpopularniejszych sposobów haftowania, ze względu na swoje dość proste wykonanie, choć jak wszystkie hafty wymaga od nas nieco cierpliwości. Należy do grupy haftów obliczeniowych, czyli stosuje się go na materiałach na których da sie policzyć nitki.

Do wyszywania krzyżykami potrzebne są: igła z tępym czubkiem, nici i materiał o bardzo wyraźnym splocie. Materiał do wyszywania powinien mieć prostopadły do siebie siebie kierunek wątku i osnowy, a wszystkie nitki splotu powinny być jednakowej grubości (inaczej ścieg nie będzie równy). Jeśli materiał, na którym chcemy haftować ma zwartą i zbitą strukturę splotu (np. jeans) musimy użyć kanwy, którą zdejmiemy zaraz po wykonaniu wzoru. Nici dobieramy w zależności od materiału, na których będziemy wyszywać. Przy cienkich tkaninach stosujemy atłasek, jedwab lub mulinę, przy grubszych lepiej sprawdza sie kordonek lub włóczka.

Haft krzyżykowy to różne wzory i odmiany. Wyróżnić można wśród nich:

·  krzyżyki,

·  półkrzyżyki proste,

·  półkrzyżyki ukośne.

Krzyżyki:

1.     Ścieg krzyżykowy - składa się z 2 nitek przecinających się pod kątem prostym; wykonany poprawnie, powinien mieć zawsze takie samo nachylenie skosu i jednakowe krycie. Istnieją dwie metody ich wykonywania: robi się od razu całe krzyżyki, kolejno od lewej do prawej i drugi - dwufazowy, gdzie najpierw haftuje się rząd półkrzyżyków w jedną stronę, a później w drugą.

2.     Ścieg zakopiański - wykonuje się go od lewej do prawej strony. W tym ściegu nitka krzyżuje się dwukrotnie na górze i na dole.

3.     Ścieg paprotkowy - wykonuje się go pionowo, z góry na dół, z zachodzącymi na siebie pod kątem prostym ukośnymi ściegami.

4.     Ścieg gwiazdkowy - wykonuje się go na bazie krzyżyka św. Jerzego, na który nakłada się krzyżyk zwykły.

5.     Ścieg podłużny - inaczej zwany też plecionką słowiańską. Wykonuje się go od lewej do prawej. Podobny do ściegu zakopiańskiego, tylko że bardziej niż on zwarty i ściśnięty.

1.     Ścieg 'Krzyżyki św. Jerzego' - tworzy się go podobnie jak krzyżyki zwykła, tyle, że pionowo.

2.     Ścieg ryżowy - Tworzy się go w dwóch fazach. Od lewej strony wykonuje się rząd krzyżyków, a następnie nakrywa go ściegiem za igłą ułożonym pod kątem prostym do ramion krzyżyków.

3.     Ścieg hiszpański - podobny do ściegu zakopiańskiego i ściegu podłużnego. Różni się długością i kątem nachylenia poszczególnych nitek.

Półkrzyżyki ukośne:

1.     Ścieg gobelinowy - zwany też 'gros point'. Wykonuje się go ukośnie na pojedynczej kanwie od strony lewej do prawej, wypełniając całą powierzchnię wzoru

2.     Ścieg gobelinowy cieniowany - dobrze nadaje się do zapełniania dużych powierzchni i cieniowania barw. Pojedynczy ścieg jest dużo dłuższy niż w zwykłym ściegu gobelinowym i w kolejnych rzędach zachodzi lekko na siebie.

3.     Ścieg rypsowy - inna nazwa ścieg Aubusson. Używany do wyszywania drobnych detali.

4.     Ścieg tapicerski - wykonuje się przeciągając nitkę poziomo od prawej do lewej strony, a potem pokrywając ją dość gęsto półkrzyżykami.

5.     Ścieg kurpiowski - wykonuje się go od strony prawej do lewej; po prawej stronie materiału układa się ukośnie w ząbki, po lewej tworzy równoległe linie.

1.     Ścieg sznureczek - składa się z skośnych ściegów ułożonych pionowo i zbiegających się ze sobą pod kątem prostym. Przez środek biegnie rząd ściegów za igłą.

2.     Ścieg mozaikowy - składa się z długich i krótkich ściegów ukośnych, haftowanych na przemian po skosie co drugi rząd.

3.     Ścieg wschodni - składa się z dwóch długich półkrzyżyków i jednego małego. Duże wyszywamy ukośnie jeden pod drugim, a mały w tej samej osi co stykający się z nim ścieg duży. Identyczne powtórzenie rzędów ukośnych następuje w co trzeci rząd.

4.     Ścieg bizantyjski - składa się z długich ukośnych ściegów, które tworzą regularne zygzaki.

5.     Ścieg namiotowy - zwany inaczej 'petit point' stosuje się go głównie na tła, kontury i wypełniacz. Wykonuje się go ukośnie na pojedynczej kanwie, przez co jest bardzo wytrzymały.

Półkrzyżyki proste:

1.     Ścieg węgierski - składa się z dwóch krótkich pionowych ściegów po bokach i jednego długiego po środku. Motywy, które tworzy ścieg wyszywa się zostawiając pomiędzy nimi przerwę w którą wkomponowana zostanie środkowa część następnego rzędu.

2.     Ścieg florencki - inaczej 'Bargello' i ścieg 'flame'. Tworzą go rzędy ściegów wyszyte w zygzak, tworzące razem wielobarwne romby.

3.     Ścieg paryski - składa się z pionowych ściegów krótkiego i dłuższego wyszywanych na jednej osi. Przerwa między ściegami powinna wynosić dwie nitki. Drugi rząd wyszywa się dokładnie pod pierwszym i styka się on z krótkim i odwrotnie. Ścieg wykonywany od strony lewej do prawej.

4.     Ścieg długi - tworzy go prosty ścieg pogrupowany w trójkąty i odwrócone trójkąty,

5.     Ścieg gobelinowy wypełniający - wykonujemy długie proste ściegi zostawiając pomiędzy nimi przerwę dwóch nici. Drugi rząd o takiej samej wysokość jak pierwszy rozpoczynamy w połowie wysokości pierwszego.