Diagnoza pedagogiczna- notatki.doc

1. Notatki z Diagnostyki

CZYNNIKI ŚRODOWISKA RODZINNEGO WPŁYWAJĄCEGO NA WYCHOWANIE DZIECI W RODZINIE

Według E. Jackowskiej:

•  społeczno-ekonomiczne - określające pozycję społeczną i ekono­miczną rodziny i jej poszczególnych członków:

•  warunki bytowe rodziny: poziom dochodów, sytuacja miesz­ka­niowa

•  źródła utrzymania rodziny - zawód rodziców i innych doro­słych członków rodziny, źródła utrzymania rodziny nie zwią­zane z pracą zawodową jej członków

•  więź pomiędzy rodziną a środowiskiem - więź z dalszą ro­dziną, więź sąsiedzka, więź z grupą etniczną

•  kulturalne - określające poziom kultury życia codziennego:

•  wykształcenie rodziców i innych członków rodziny

•  wzorzec kulturalny obowiązujący w rodzinie, określający m. in. podział obowiązków domowych w rodzinie, zasady wy­chowywania dzieci i sposób spędzania czasu wolnego

•  poziom potrzeb kulturalnych rodziców i innych członków ro­dziny

•  pedagogiczne - określające metody i środki stosowane w wycho­waniu dzieci:

•  warunki opieki nad dzieckiem, kontrola zachowania dziecka

•  normy i wartości przekazywane dziecku w wychowaniu

•  zakazy i wymagania

•  nagrody i kary

•  psychologiczno-społeczne - określające strukturę rodziny, sto­sunki wewnątrzrodzinne, właściwości osobowości rodzi­ców i innych członków rodziny:

•  struktura rodziny - skład osobowy, stosunki prawno-spo­łeczne łączące członków rodziny, liczba dzieci w rodzinie, po­zycja dziecka określona przez kolejność jego narodzin

•  więź uczuciowa między dzieckiem a matką i ojcem

•  więź uczuciowa między matką a ojcem

•  więzi uczuciowe między innymi członkami rodziny

•  osobowościowe cechy matki, ojca i innych członków ro­dziny

Według S. Kawuli:

1. ekonomiczno-społeczne :

•  wielkość rodziny i jej struktura

•  pochodzenie społeczne rodziców

•  źródła utrzymania rodziny (zawód ojca, dochodowość ro­dziny)

•  sprawowanie opieki materialnej nad dziećmi (warunki mieszka­niowe rodziny, jakość odżywiania, jakość ubioru dzieci)

•  podział pracy i ról w rodzinie (praca zawodowa matki poza domem lub praca produkcyjna dzieci)

2. kulturalne :

•  wykształcenie rodziców lub dokształcanie się i zdobywanie kwalifikacji przez rodziców i innych członków rodziny

•  wzory kulturowe i wychowawcze uznawane przez rodziców

•  sposoby spędzania wolnego czasu przez członków rodziny (ko­rzystanie ze środków kultury masowej i inne formy)

•  stosunek rodziców do nauki szkolnej dzieci i ich przyszłego za­wodu (stwarzanie warunków do nauki w domu i w szkole, problem planu życiowego dzieci)

•  stosunek członków rodziny (rodziców) do tradycji i nowości

3. psychopedagogiczne :

•  ogólna atmosfera panująca w środowisku rodzinnym (występu­jące zaburzenia, więzi uczuciowe między wszystkimi członkami rodziny)

•  charakter stosunków pomiędzy rodzicami

•  charakter stosunków pomiędzy rodzicami a dziećmi

•  charakter kontroli rodziców nad dziećmi

•  stosowane środki wychowawcze

Czynniki rozwoju dziecka:

wyposażenie, z którym człowiek przychodzi na świat

podstawowe dopasowanie własna tempo, pomoc

zadania osób wymagań aktywność w rozwoju

znaczących w otoczenia do człowieka

rozwoju możliwości

człowieka jednostki

NIEŚMIAŁOŚĆ

Definicje nieśmiałości:

Według Barbary Harwas - Napierały:

Wyróżniła trzy grupy definicji nieśmiałości:

•  Definicje nieśmiałości w aspekcie behawioralnym. Definicje te opisują nieśmiałość na poziomie zachowania czyli najbardziej zewnętrznego przejawu tego zjawiska.

•  Definicje mówiące o nieśmiałości jako lękliwości społecznej uznają, że cechą wspólną lęku społecznego i nieśmiałości jest przezywanie niepokoju jako emocji podstawowej choć różni je społeczny kontekst, w jakim się pojawiają. Rozumienie nieśmiałości jako lękliwości społecznej powoduje, że najważniejszy staje się jej aspekt emocjonalny (nadwrażliwość emocjonalna).

•  Ostatnia grupa definicji podkreśla aspekt samoorientacyjny, który polega na ustosunkowaniu się osoby nieśmiałej do samej siebie, a szczególnie na niedocenianiu się. Wiąże się ono ze wstydem nieuzasadnionym, poczuciem niższości, brakiem pewności siebie czy pomniejszaniem faktycznie posiadanych sprawności. Samoświadomość, która jest wspólnym mianownikiem wymienionych zjawisk jest zniekształcona i stanowi przyczynę zahamowań.

Według Karen Horney:

W przypadku nieśmiałości mamy do czynienia z postawą społeczną polegającą na odsuwaniu się od ludzi. Przejawia się ona w skłonności do izolacji, w unikaniu nawiązywania kontaktów społecznych, wymagających zarówno współdziałania, jak i współzawodnictwa. Jednostki takie dążą do uniezależnienia się, nie chcą korzystać z rady i pomocy innych osób. Przy czym najbardziej charakterystyczną cechą osób nieśmiałych jest jej ogromna samoświadomość. W przypadku osoby nieśmiałej skłonność do autoanalizy i oceny swoich myśli oraz uczuć jest wręcz obsesyjna. W wyniku czego może być ona ostrożna w działaniu, wzdragająca się przed okazywaniem pewności siebie, przewrażliwiona i bojaźliwa skromna i pełna rezerwy z powodu braku wiary we własne siły, odczuwająca skrępowanie w obecności innych ludzi. Natomiast u dzieci postawa odsuwania się od ludzi przyjmuje formę izolacji i bierności społecznej. Prowadzi do unikania uczestnictwa w różnych formach działania, co pociąga za sobą niewykorzystanie zdolności oraz innych potencjalnych możliwości dziecka.

Źródła nieśmiałości według różnych koncepcji:

•  badacze osobowości są przekonani, że nieśmiałość jest cechą ograniczoną (genetyczną), podobnie jak inteligencja czy wzrost

•  behawioryści sądzą, że osoby nieśmiałe po prostu nie przyswoiły sobie umiejętności społecznych niezbędnych w kontaktach z innymi ludźmi

•  psychoanalitycy twierdzą, że nieśmiałość jest symptomem uświadomionym przejawem nie uświadamianych konfliktów szalejących głęboko w psychice

•  socjologowie i niektórzy psychologowie dziecięcy uważają, że nieśmiałość należy rozważać w kategoriach programowania społecznego - warunki życia w społeczeństwie sprawiają, że wielu z nas staję się nieśmiałymi

•  psychologowie społeczni sugerują, że początkiem nieśmiałości jest skromna etykieta "nieśmiały"

Przyczyny nieśmiałości:

•  W aspekcie behawioralnym najistotniejszy przejawem zewnętrznej nieśmiałości jest obniżenie poziomu działania jednostki nieśmiałej o ile działalność ta dokonuje się w obecności innych ludzi. Mechanizm funkcjonowania jednostki nieśmiałej w tym aspekcie charakteryzuje: wyłączenie między rozpoczęciem a zakończeniem wykonywanej czynności, refleksji o sobie jako sprawcy czynności; obniżona ocena siebie jako podmiotu działającego; zaniedbanie i dezorganizację rozpoczętej czynności, prowadzące do obniżenia poziomu działania. U jednostki nieśmiałej występują dwie tendencje gdzie jedna z nich popycha osobę do działania i druga, która zmusza ją do autoanalizy.

•  W przypadku nieśmiałości jako lękliwości społecznej najważniejsza jest wrażliwość emocjonalna jednostki, która wykształca się pod wpływem rzeczywistych niepowodzeń. Po tych niepowodzeniach jednostka zaczyna postępować ostrożnie oczekując i przewidując trudności w swojej drodze do celu. Tak więc wrażliwość emocjonalna powoduje wnikliwość, skrupuły, obawę przed śmiesznością, wysubtelnia odczuwanie negatywnych przeżyć, np. smutku. Inaczej mówiąc nieśmiałość przejawia się w skłonnościach do odczuwania niepokoju w obecności innych ludzi. Jednostka nieśmiała przejawia z jednej strony tendencję do autoanalizy, z drugiej strony natomiast dąży ona do zatajenia niepokoju (emocji), które odczuwa w obecności innych osób, w czym dopatrzyć się można źródła nienaturalnego zachowania, występującego u osób nieśmiałych.

•  W aspekcie samoorientacyjnym przyczyny nieśmiałości należy doszukiwać się w głębokiej naturze samoświadomości. Chodzi tutaj o samoświadomość przejaskrawioną. Powoduje ona, że jednostka nieśmiała zbyt wyolbrzymia opinię innych o sobie, stając się świadomością niższą; brakuje jej pewności siebie w stosunkach z innymi.

Objawy nieśmiałości:

OBSERWACJA

Definicje obserwacji:

Według Wincentego Okonia - metoda badania naukowego polegająca na planowym, zamierzonym i systematycznym spostrzeganiu faktów. Jej przedmiotem są działania i zachowania sytuacyjne. Metoda obserwacji pozwala zebrać dane, sformułować hipotezę, a potem poddać weryfikacji eksperymentalnej hipotezy. Obserwacja jest metodą podstawową, wszystkie inne metody są odmianą obserwacji, a najbardziej udoskonaloną jest eksperyment. Eksperymentem jest obserwacją uczestniczącą - badacz jest autorem zmiany w eksperymencie (charakteryzują się ścisłością planu i przebiegu, im ściślejszy tym lepszy).

Według Mieczysława Łobockiego - sposób postrzegania, gromadzenia i interpretowania poznawanych danych w naturalnym ich przebiegu i pozostających w pośrednim lub bezpośrednim zasięgu widzenia i słyszenia obserwatora

Typy obserwacji:

ze względu na czas prowadzonej obserwacji wyróżniamy:

•  obserwacja ciągła - polega na celowym spostrzeganiu określonego przedmiotu lub procesu na przestrzeni dłuższego okresu czasu (np. wybranego ucznia przez okres całego roku szkolnego)

•  obserwacja próbek czasowych - polega na planowym spostrzeganiu wybranego przedmiotu lub zdarzenia w określonym z góry krótszym odcinku czasu (np. ucznia na początku roku szkolnego i na końcu lub w wybrane dni tygodnia)

ze względu na treść wyróżniamy:

•  obserwacje całościowa - ma nam dać pełny obraz danej rzeczywistości; przedmiotem może być zachowanie się ucznia na lekcji we wszystkich swoich aspektach (np. dyscyplina, uwaga, aktywność umysłowa i manualna na lekcji)

•  obserwacja częściowa (fragmentaryczna) - ma dostarczyć obraz wycinka danej rzeczywistości; przedmiotem może być tylko część z możliwych form zachowania się ucznia na lekcji (np. tylko dyscyplina)

ze względu na zakres treściowy wyróżniamy:

• ...