27 OKRETY LINIOWE TYPU ''TEGETTHOFF''.pdf

(10673 KB) Pobierz
Wrak
Szent Istvána
na dnie od rufy, rekonstrukcja.
Mal. © Danijel Frka
numer specjalny
w w w. o k r e t y w o j e n n e . p l
27
ZVONIMIR FREIVOGEL
Okręty liniowe typu
„Tegetthoff”
Rekonstrukcja wraku z oderwanym dziobem wykonana w kilka lat później niż powyższa.
Mal. © Danijel Frka
OKRĘTY LINIOWE TYPU „
TEGETTHOFF”
ISBN 978-83-61069-03-4
Cena 39,00 zł
Zvonimir Freivogel
Mal. Waldemar Kaczmarczyk
Viribus Unitis
w 1912 r. Dla lepszego maskownia z wybrzeżem Adriatyku
powierzchnie pionowe pokryto kolorem oliwkowym, pokłady stalowe oraz dachy
wież najprawdopodobniej malowano kolorem ciemnoszarym, pokłady drewniane
pozostawiono niepomalowane. Podwodna część kadłuba ciemnozielona, pas na
linii wodnej różowy (!), reflektory oraz górna część rufowego masztu - czarne.
Mal. Waldemar Kaczmarczyk
Szent István
w 1918 r. Powierzchnie pionowe pokryto kolorem szaroniebieskim,
pokłady stalowe oraz dachy wież ciemnoszarym, pokłady drewniane w naturalnym
kolorze drewna. Podwodna część kadłuba ciemnozielona, pas na linii wodnej
granatowy, reflektory - czarne.
Zvonimir Freivogel
Okręty liniowe typu
„Tegetthoff”
Tarnowskie Góry 2009
OKRĘTY WOJENNE numer specjalny 27
Drodzy Czytelnicy!
W  czerwcu i  listopadzie 2008 przypadły dwie tragiczne rocznice. Przed
91 laty zatonęły dwa austro-węgierskie okręty liniowe, należące do tzw. kla-
sy „drednotów”. Mowa o  „Szent Istvánie” i  „Viribus Unitisie”. Niniej-
szą monografię chciałbym zadedykować dzielnym członkom załóg obu
okrętów, które na zawsze pogrążyły się w  otchłaniach Morza Adriatyckiego.
Podziękowania:
serdecznie dziękuję p. Josefowi („Jupp”) Scheidtowi z Vierkir-
chen koło Monachium w Niemczech za okazaną mi pomoc przy identyfikowaniu
niektórych bardzo „podchwytliwych” fotografii, które zdobią niniejszą monografię.
Danksagung:
eine große Hilfe beim Identifizieren der Schiffe auf einigen „knif-
fligen Fotos” war Ing. Josef „Jupp” Scheidt aus Vierkirchen bei München gewesen.
Zvonimir Freivogel
Okład­ a
:
Szent István
na pełnej prędkości.
k
Szent István
wykonana w Poli.
Fot. zbiory Lothar Baumgartner
Strona­tytułowa
:
Piękna nastrojowa fotografia
Mal. © Danijel Frka
Polecamy monografie!
Okręty liniowe typu
„
Tegetthoff”
Zvonimir Freivogel
Tłumaczenie z języka niemieckiego
Michał Jarczyk
Redaktor serii:
Jarosław Malinowski
Rysunki:
Jerzy Lewandowski, �½eljko Prša
Plansze kolorowe:
Waldemar Kaczmarczyk
Opracowanie graficzne:
Jarosław Malinowski
Skład, druk i oprawa:
Drukpol, Tarnowskie Góry
Źródła fotografii/Photo credit:
ARGE: „Arbeitsgemeinschaft für österreichische
Marinegeschichte” w następujących osobach:
Wladimir Aichelburg, Lothar Baumgartner,
Franz-Ferdinand Bilzer, Georg Pawlik,
Friedrich Prasky, Erwin Sieche.
Wladimir Aichelburg, Lothar Baumgartner,
BfZ: Bibliothek für Zeitgeschichte,
Andrzej Danilewicz, Hartmut Franke (†),
Danijel Frka, René Greger, Zdenko Kinjerovac,
Zlatko Krašković, Ivo Marendić (†),
Robert Oedl (†), Georg Pawlik, Boris Pleic,
Friedrich Prasky, Achille Rastelli,
Karl Schrott (†), Franz Selinger,
Erwin Sieche, Velimir Vukšić
Polecamy magazyn „Okręty Wojenne”!
ISBN 978-83-61069-05-8
ISSN 1231-014X
Copyright © Wydawnictwo „Okręty Wojenne” 2009
Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część tej książ-
ki nie może być kopiowana w żadnej formie, ani żad-
nymi metodami mechanicznymi ani elektronicznymi,
łącznie z wykorzystaniem systemów przechowywania
i  odtwarzania informacji bez pisemnej zgody właści-
ciela praw autorskich.
All right reserved. No part of this book may be
reproduced or transmitted in any form or by any means,
electronic or mechanical, includiong photocopying,
recording or any information storage and retreival
system without written from copyright owner.
Wydawca
Wydawnictwo „Okręty Wojenne”
Krzywoustego 16, 42-605 Tarnowskie Góry
tel. (032) 384-48-61
e-mail: okrety@ka.home.pl, www.okretywojenne.pl
ING Bank Śląski 94 1050 1386 1000 0002 0086 6507
2
Uwaga!
Niniejsza monografia zawiera jedną rozkładówkę z 2 planami okrętów w skali 1:400.
Stanowi ona jej integralną część i nie może być sprzedawana oddzielnie.
Viribus Unitis
przed rokiem 1914; od swoich bliźniaków różnił się
m.in. okrągłym podestem z reflektorem na bocznej ściance dźwigu
a na fokmaszcie brakuje charakterystycznego dla
Tegettfhoff
i Prinz
Eugen
podestu.
Fot. zbiory ARGE
Geneza okrętów
Pod koniec XIX wieku brytyjskie pan-
cerniki typu
Royal Sovereign
i 
Cano-
pus
służyły pozostałym państwom jako
wzór godny do naśladowania. Te wspo-
mniane i określane mianem „jednorod-
nych” okrętów liniowych, uzbrojone
były w cztery armaty kalibru główne-
go (w zależności od danego państwa był
to zazwyczaj kaliber 343, 305, 280 lub
240 mm) zgrupowane w dwóch dwuar-
matnich wieżach, po jednej na dziobie
i na rufie oraz od 12 do 16 armat śred-
niego kalibru (138 do 152 mm). Wyją-
tek tworzyły, jak zawsze, chciałoby się
powiedzieć, jednostki francuskie, które
uzbrojone były w pojedyncze wieże ar-
tyleryjskie dwóch różnych kalibrów, jak
na przykład pancernik
Bouvet,
który na
dziobie i rufie miał po jednej pojedyn-
czej wieży kal. 305 mm oraz dwie poje-
dyncze armaty kal. 274 mm ustawione
na obu burtach (tzw. układ w kształcie
rombu).
Późniejsze pancerniki zostały dodat-
kowo uzbrojone w baterię armat szyb-
kostrzelnych, które umieszczone były
poniżej wież artylerii głównej, co było
charakterystyczne dla okresu przed
pojawieniem się brytyjskiego
Dread-
Powstanie austro-węgierskich
„drednotów”
noughta.
Takim klasycznym przedsta-
wicielem ery „przeddrednotowej” był
brytyjski typ
King Edward VII
uzbrojony
w cztery armaty kal. 305 mm w dwóch
podwójnych wieżach, czterech pojedyn-
czych armat kal. 254 mm oraz w bate-
rię dwunastu dział kazamatowych kal.
152 mm. Na tym typie wzorowali się Ja-
pończycy budując swoją
Sattsumę,
a Au-
striacy swój typ
Radetzky.
Wnioski pły-
nące z wojny chińsko-japońskiej roku
1895, hiszpańsko-amerykańskiej roku
1898, czy w końcu rosyjsko-japońskiej
lat 1904/05 zastosowano w trakcie bu-
dowy nowego, niemalże „rewolucyjne-
go” okrętu liniowego, któremu nadano
nazwę
Dreadnought,
od którego wzięło
się określenie całego pokolenia okrętów
tej klasy. Sam
Dreadnought
charaktery-
zował się baterią armat jednorodnego
kalibru, która składała się z dziesięciu
armat kal. 305 mm (w pięciu podwój-
nych wieżach). Jego uzbrojenie uzupeł-
niały małokalibrowe działka do zwal-
czania nieprzyjacielskich torpedowców.
Okręty nowej klasy – wszystkie pozo-
stałe państwa podążyły w ślady Brytyj-
czyków – wykazały swoją bezwzględną
przewagę jakościową nad starszymi do
tej pory zbudowanymi jednostkami tej
klasy, nazywanymi z perspektywy czasu
„predrednotami” wzgl. „półdrednota-
mi”. Układ sił na morzach świata nie od
zaraz się zmienił, gdyż Royal Navy na-
dal pozostawała władczynią mórz, gdyż
pozostałym państwom zajęło trochę
czasu, aby wyjść z dołków startowych,
co było równoznaczne z  początkiem
nowego wyścigu zbrojeń. Jako pierwsze
rękawicę podjęły Stany Zjednoczone
oddając do służby dwa okręty liniowe
typu
South Carolina
(8 armat kal. 305
mm, w czterech ustawionych wzdłuż
osi symetrii kadłuba podwójnych wie-
żach artyleryjskich, z czego dwie w su-
perpozycji, co umożliwiało prowadze-
nie ognia ponad wieże ustawione na
pokładzie), po części dlatego, że stępki
pod oba amerykańskie pancerniki poło-
żone zostały wcześniej niż w przypad-
ku brytyjskiego pierwowzoru. Do grona
nowych jednostek dołączyły następnie
niemieckie typu
Nassau
i Helgoland (ich
uzbrojenie składało się z dwunastu ar-
mat kal. 280 mm wzgl. sześciu podwój-
nych wieżach ustawionych heksagonal-
nie), brazylijski typ
Minas Gerais
(12 x
305 mm) oraz najmniejsze „dredno-
ty” świata, hiszpański typ
España
(tylko
4 podwójne wieże kal. 305 mm; po jed-
nej na dziobie i rufie i dwa przesunięte
na obu burtach).
3

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin