Dougans Inge - Refleksologia.doc

0                            RefRefleksologia. Autor

Refleksologia. Autor, Inge Dougans.

Wprowadzenie                 IX

Przedmowa              XIII

Rozdział 1 Podstawy współczesnej refleksologii                   1

Rozdział 2 Zasady medycyny chińskiej                 15

Rozdział 3 Wykorzystanie wiedzy o meridianach w refleksologii. .   42

Rozdział 4 Pięć elementów i 12 meridianów                 67

Rozdział 5 Nakreślanie mapy stóp              175

Rozdział 6 Anatomia, struktura i choroby stóp              219

Rozdział 7 Przebieg leczenia              245

Załącznik System vacuflex              302

Bibliografia              307

Podziękowania              311

Indeks              313

Wprowadzenie

W ciągu ostatnich dwudziestu lat refleksologia stała się uznaną for­mą medycyny naturalnej, uzyskującą powszechną aprobatę na Zacho­dzie. Wyrosła ona ze znacznie starszego systemu: tradycyjnej chińskiej medycyny (TCM).

Praktyka TCM, która powstała kilka tysięcy lat temu, obejmuje akupunkturę i jest zachowywana oraz nieustannie rozwijana do dnia dzisiejszego. Zawiera określone techniki diagnostyczne i zasady tera­peutyczne oparte na interpretacji fizjologicznych funkcji oraz patolo­gicznych zmian w ludzkim ciele, której dokonuje terapeuta.

Refleksologia, podobnie jak akupresura, polega na uciskaniu okre­ślonych punktów i pobudzaniu w ten sposób potencjału samoleczenia organizmu. W refleksologii punkty te znajdują się jednak nie na całym ciele, ale głównie na stopach, refleksolodzy stosują również specyficzne techniki masażu. Choć terapia ta wywodzi się ze starożytnych wschod­nich form leczenia, nowoczesna refleksologia rozwijała się głównie na Zachodzie. Kiedy po raz pierwszy pojawiła się w naszym obszarze kul­turowym, tradycyjna chińska nauka o kanałach energetycznych, czyli meridianach, oraz związanych z nimi punktach ucisku, nie była po­wszechnie znana. Dlatego właśnie refleksolodzy niezależnie rozwinęli własną interpretację stref energetycznych w ciele oraz odpowiadających im punktów ucisku. Znajomość dziesięciu stref refleksologicznych sta­nowi z pewnością wielką pomoc w praktyce refleksologii, jednak lepsze zrozumienie przebiegu kanałów energetycznych możemy uzyskać, od­wołując się do TCM.

Praktykuję i nauczam refleksologii od ponad 25 lat. W tym czasie jasno uświadomiłam sobie, że elementy tradycyjnej medycyny chińskiej mogą, a wręcz powinny odgrywać zasadniczą rolę w skutecznej praktyce refleksologii. Na przykład przy diagnozowaniu podstawowej przyczyny dolegliwości czy choroby pacjenta chiński system meridianów jest bar-

X    Refleksologia

dziej precyzyjny niż dziesięć stref refleksologicznych. Czas najwyższy, aby refleksolodzy na nowo przyjrzeli się wschodnim korzeniom reflek-sologii i korzystali z tego starożytnego dziedzictwa, udoskonalając w ten sposób swoją praktykę.

Istnieje także inna, niezwykle istotna część refleksologii, której je­stem wielką orędowniczką, a która nie stanowi elementu tradycyjnego systemu, mianowicie dieta. Refleksologia, podobnie jak wiele innych rozpowszechnionych dzisiaj naturalnych terapii, nie może być z po­wodzeniem stosowana bez zwracania uwagi na to, jak każdy z nas się odżywia. To, co jemy, ma ogromny wpływ na ogólny stan naszego or­ganizmu, jak również na to, jak reaguje on na terapię. Niezbyt dobre nawyki żywieniowe sprawiają, że blokady* w meridianach i choroby nasilają się i ciału trudniej jest je wyeliminować. Dlatego właśnie czę­ścią leczenia powinna być troska o dietę pacjenta, a szczególnie poziom cukru we krwi oraz równowagę kwasowo-zasadową, ponieważ jeśli w organizmie jest zbyt dużo kwasów, jest on bardziej podatny na cho­roby i urazy. Jeżeli podejmiemy konkretne działania w celu zachowania zdrowia, dużo łatwiej będzie wyleczyć chorobę lub jej zapobiec.

Od wielu lat uczę i praktykuję tego rodzaju nowe, zintegrowane nastawienie do refleksologii, łączące TCM i dietę. Międzynarodowa Szkoła Refleksologii, którą założyłam, ma oddziały na całym świecie i z wielkim powodzeniem naucza się w nich tego właśnie podejścia. Wielokrotnie słyszałam od różnych terapeutów, jak zrozumienie roli TCM oraz diety sprawiło, że stali się bardziej skutecznymi refleksolo-gami.

Nadszedł czas, aby upowszechnić tę wiedzę, dlatego zdecydowałam się napisać książkę. W rozdziale 1 przyjrzymy się historii refleksologii oraz temu, jak rozwinęła się ona w system terapeutyczny, który znamy dzisiaj; rozdziały 2 i 3 przybliżą zasady medycyny chińskiej i ukażą, jak można je stosować w refleksologii, aby skuteczniej leczyć; w rozdziale 4 omówiłam tradycyjny chiński system pięciu elementów i 12 meri-dianów z perspektywy zachodniej oraz zinterpretowałam tradycyjne właściwości ognia, ziemi, metalu, wody i drewna dla współczesnego człowieka; rozdział 5 zawiera mapy receptorów na stopach, a szósty -

* Inaczej zastoje. Kiedy na przykład w zatokach, oskrzelach czy jelitach zbiera się nadmiar śluzu, blokuje on lub utrudnia swobodny przepływ energii w meridianach [przyp. tłum.].

Wprowadzenie     XI

studium anatomii, struktury oraz różnych chorób stóp; wreszcie roz­dział 7 ukazuje, jak wszystko to składa się w całość i na czym polega pełne leczenie refleksologiczne.

Mam nadzieję, że książka ta przyczyni się do zrozumienia reflek-sologii i że ten zintegrowany system przyniesie pożytek terapeutom i pacjentom na całym świecie, pomagając im z jednej strony zachować zdrowie, a z drugiej - leczyć choroby.

Życzę wszystkim dużo zdrowia i radości płynącej z dobrego samopo­czucia i ogromnej energii.

Ingę Dougans

Przedmowa

Współczesna cywilizacja, rozwój techniki i powszechny w dzisiejszym świecie materializm z jednej strony zapewniają człowiekowi łatwiejsze i dostatnie życie, ale z drugiej narażają go na niebezpieczeństwo utra­ty zdrowia. Także współczesna medycyna okazuje się często bezradna. W tych okolicznościach absolutnie uzasadniony jest renesans holistycz­nej wiedzy o człowieku, w tym także sztuki tradycyjnego diagnozowania i uzdrawiania. W ciągu minionych kilkunastu lat można było zauważyć wzrastające zainteresowanie poszukiwaniem i stosowaniem prostych, racjonalnych i skutecznych metod leczenia, które nie powodują nieko­rzystnych dla organizmu efektów ubocznych.

Jedną z takich metod jest refleksologia stóp, czyli nauka o topogra­fii punktów i stref odruchowych na stopach, ich powiązaniu z organi­zmem oraz sposobie masażu stóp w celach terapeutycznych. Stopy są jednym z mikrosystemów ludzkiego ciała, który od dawna wykorzysty­wano w profilaktyce i leczeniu. Na przestrzeni wieków powstało wiele systemów refleksoterapii, ale metoda opisana w niniejszej książce zasłu­guje na szczególną uwagę.

Nareszcie polski czytelnik otrzymuje książkę na temat refleksologii napisaną przez międzynarodowy autorytet w tej dziedzinie, Ingę Dou-gans. Autorka jest założycielką The International School of Reflexology and Meridian Therapy (Międzynarodowa Szkoła Refleksologii i Terapii Meridianów) w Johannesburgu (RPA). Karierę zawodową rozpoczęła w Danii w kwietniu 1981 roku, uzyskując dyplom refleksologa. W paź­dzierniku tego roku wyemigrowała do Republiki Południowej Afryki i tam otworzyła prywatną klinikę refleksoterapii. W roku 1983 rozpo­częła nauczanie refleksologii, kładąc podwaliny pod pierwszą na świecie szkołę refleksologii uwzględniającą teorię medycyny chińskiej. Jej pio­nierskie łączenie poglądów współczesnej refleksologii zachodniej oraz dalekowschodniej teorii meridianów i pięciu elementów spowodowało,

XIV    Refleksologia

że szkoła zdobyła dobrą międzynarodową reputację. Takie podejście metodyczne oraz rozkwit refleksoterapii na świecie i ogromne zaintere­sowanie ludzi medycyną komplementarną przyciąga do jej szkoły wielu chętnych pragnących studiować refleksologię.

Refleksologia według koncepcji Ingę Dougans wykorzystuje recep­tory na stopach i meridiany w celu uaktywnienia procesów samolecze-nia organizmu i jego powrotu do naturalnej równowagi fizjologicznej (homeostazy). Wszystkie te reakcje zachodzą na drodze odruchowej w układzie nerwowym i energetycznym człowieka. Autorka naucza czy-telnika metody refleksoterapii, która pozwala „czytać" zmiany chorobowe u człowieka na podstawie analizy jego stóp i meridianów narządowych, pomaga zrozumieć i uleczyć ból i inne objawy. W książce poznajemy związek między narządami wewnętrznymi a zmianami patologicznymi widocznymi na stopach. Diagnostyka ta jest nieodzownym instrumen­tem terapeuty leczącego środkami naturalnymi. Zmiany dostrzegane na stopach należy rozumieć jako skutek procesów wewnętrznych orga­nizmu. Głównym zadaniem w tej metodzie jest praca z pacjentem nad pobudzeniem jego wewnętrznej energii (fizycznej i psychicznej) w celu zwalczenia każdej formy dysharmonii w organizmie.

Książka przedstawia teorię i praktykę refleksologiczną w sposób wszechstronny, przejrzysty i logiczny. Zawiera wszystkie elementy ra­cjonalnie prowadzonej terapii: diagnozę, leczenie i monitorowanie wy­ników. Gruntowne przyswojenie przez czytelnika zawartej tu wiedzy teoretycznej z zakresu podstaw anatomii człowieka, budowy stopy, jej patologii, mapy refleksorycznej stóp oraz praktyczne zapoznanie się z manualnymi technikami masażu receptorów pozwoli mu samodziel­nie wykonywać zabiegi i uzyskiwać rzeczywiste efekty terapeutyczne.

Autorka adresuje tę książkę do wszystkich zainteresowanych zagad­nieniami zdrowotnymi. Z jednej strony mogą to być osoby, które nie miały do tej pory kontaktu z technikami leczniczymi, z drugiej zaś — specjaliści zaangażowani w sztukę leczenia, pragnący wzbogacić swój repertuar terapeutycznych oddziaływań na pacjenta. Publikacja może więc być pomocna w pracy lekarza, fizjoterapeuty, naturoterapeuty, ma­sażysty, pielęgniarki lub kosmetyczki.

Z Ingę Dougans łączy mnie kilkuletnia współpraca. Jako młody fi­zjoterapeuta po studiach na wydziale rehabilitacji poszukiwałem no­wych skutecznych form terapii. W ten sposób trafiłem do szkoły w Jo-hannesburgu. Byłem studentem Ingę Dougans, obecnie mam zaszczyt

Przedmowa     XV

prowadzić polski oddział jej szkoły. Podczas szkoleń pod okiem autorki, dyskusji i wielu naszych rozmów zawsze fascynuje mnie jej wiedza o czło­wieku, którą... wyczytuje ze stóp. Jestem jej wdzięczny za to, czego mo­gę się od niej uczyć. Wraz z upływem lat stosowania refleksologii wciąż rośnie moje zaufanie do tej terapii. Jest to efektywny, świetnie przemy­ślany system, który „w rękach" doświadczonego refleksologa staje się doskonałym narzędziem, służącym poprawie kondycji psychofizycznej człowieka.

Mam nadzieję, że niniejsza książka pomoże czytelnikowi lepiej po­znać pacjenta i własny organizm oraz przyczyni się do tego, że zdołamy dostrzec wewnętrzne nieprawidłowości, zanim przekształcą się w złe samopoczucie i chorobę. Byłby to pierwszy krok w kierunku rzeczywi­stego zapobiegania chorobom i uczynienia refleksologii metodą profi­laktyki zdrowotnej.

Dariusz Ruder

I

Rozdział 1

Podstawy współczesnej

refleksologii

Wpływy europejskie

P

ewna forma refleksologii była znana i praktykowana w Europie już w XIV wieku. Według Harry'ego Bonda Bresslera, autora książki pod tytułem Zonę Therapf, terapia uciskowa była do­skonale znana w Europie Środkowej i stosowana przez niższe warstwy społeczne w krajach tego regionu, jak również przez lekarzy rodzin kró­lewskich i arystokracji. Dr Adamus i dr Atatis napisali książkę o terapii strefowej, która została opublikowana w 1582 roku. Inną książkę na ten temat, autorstwa dr. Balia, wydano krótko potem w Lipsku.

Naukowe podstawy studiowania reakcji odruchowych** wywodzą się z badań neurologicznych przeprowadzonych w 1890 roku przez sir

* Harry Bond Bressler, Zonę Therapy, s. 29.

*Reflexzang. dosł. „odruch". Receptory to niepoznane dotąd dokładnie przez naukę informacje zawarte w stopach. Nie są one pojedynczymi punktami, to całe powierzchnie niezliczonych punktów. Wszystkie nasze organy, gruczoły i części ciała mają swoje lustrza­ne odbicie w stopach. Nie ma bólu w ciele, który nie istniałby w stopach, i nie ma bólu w stopach, jaki nie odpowiadałby zaburzeniom w pracy ciała. Stopy opowiadają swoją historię 2-3 lata wcześniej, zanim pojawi się dolegliwość organizmu [przyp. tłum.].

2      Refleksologia

Henry'ego Heada z Londynu. W1898 r. odkrył on strefy na skórze, które zdradzały nadwrażliwość na ucisk, kiedy połączony z nimi nerwami na­rząd był chory. Po latach badań klinicznych Head wprowadził pojęcia „stref Heada" czy też „stref przeczulicy bólowej".

Rosyjskie studia nad odruchami wywodzą się natomiast z psycholo­gii. Twórca rosyjskiej fizjologii Iwan Sieczenow (który odkrył mózgowe hamowanie odruchów rdzeniowych) opublikował w 1870 roku pracę zatytułowaną „Kto musi badać problemy psychologii i w jaki sposób?" Psycholodzy pod przewodnictwem Władimira Bechtierewa, założycie­la Instytutu Psychoneurologicznego w Leningradzie, podjęli wyzwanie i badali mózg poprzez odruchy. W tym samym czasie Iwan Pawłów (1849-1936*) przeczytał prace Sieczenowa i przyznał, że jego książ­ka pod tytułem Odruchy mózgowe stała się najważniejszą teoretyczną inspiracją jego własnej pracy nad warunkowaniem. Pawłów poddał teoretyczne studium Sieczenowa gruntownemu metodycznemu bada­niu eksperymentalnemu. Rozwinął w ten sposób teorię odruchów wa­runkowych, dochodząc do wniosku, że istnieje prosty i bezpośredni związek pomiędzy bodźcem a reakcją. Pawłów odkrył, że praktycznie każdy bodziec może działać warunkująco, wywołując reakcję warun­kową**.

Dzisiaj Rosjanie nadal prowadzą badania nad refleksologia, zarówno z fizjologicznego, jak i z psychologicznego punktu widzenia. Przebadali naukowo efekty terapii refleksologicznej na pacjentach cierpiących na wiele różnych dolegliwości i odkryli, że refleksologia może skutecznie uzupełniać tradycyjną medycynę***.

...